Video Oyunları Beyni Değiştirebilir ve Okul Çocuklarında Empatiyi Artırabilir

Bir uzay araştırması yapan robot uzak bir gezegene çakılır. Robotumuzun hasar görmüş uzay gemisinin parçalarını toplamak için yerel yabancılarla duygusal bir ilişki kurması gerekir. Uzaylılar farklı bir dil konuşmakta olmalarına rağmen yüz ifadeleri oldukça insanidir.

Bu fantastik senaryo, Wisconsin — Madison Üniversitesi araştırmacıları tarafından ortaokullar için geliştirilen video oyununun, video oyunlarının çocukların empatisini artırıp arttırmayacağını incelemek ve bu tür becerilerin öğrenmenin beyindeki sinirsel bağlantıları nasıl değiştirebileceğini anlamak için geliştirdiği bir video oyununun ilkinden.

Çocuklar için bilim…

Bu hafta npj Science of Learning’de (Bir Nature dergisi) yayınlanan sonuçla; ilk kez, 2 hafta kadar kısa bir süre içinde empati geliştirmek için tasarlanmış bir video oyunu oynayan çocukların; empati ve perspektif alma ile ilgili beyin ağlarında daha fazla bağlantı gösterdiğini ortaya koydu. Bazı çocuklarda ayrıca, bu yaş grubunun gelişmeye başlaması için çok önemli bir beceri olan duygu düzenleme ile yaygın olarak bağlantılı, değiştirilmiş sinir ağlarını gösterdi.

Sağlıklı Zihinler Merkezi’ndeki (Center for Healthy Minds) çalışmayı yürüten UW — Madison’dan mezun öğrenci Tammi Kral, “Bu becerilerin video oyunları ile eğitilebilir olduğunun farkına varmak önemli. Çünkü bunlar yaşamımız boyunca duygusal olara iyi ve sağlıklı olmamızın belirleyicileri ve -video oyunları olsun ya da olmasın- bu şekilde geliştirilebilirler.”

UW — Madison’da psikoloji ve psikiyatri bölümlerinde profesör olan ve aynı zamanda çalışmanın yürütüldüğü merkezin yöneticisi Richard Davidson, “Empatinin, ihtiyacı olan diğerlerine yardım etmek gibi prososyal davranışlara uzanan bir yolda ilk adım olduğunu” açıklıyor.

Araştırma ekibine başkanlık eden Davidson, “Başka birinin içinde bulunduğu zorluk ya da sorun ile empati kuramazsak, yardım için motivasyon ortaya çıkmayacaktır” diyor. “Bu çalışmayla ilgili arzumuz video oyunlarının iyi şeylere neden olması. Eğer oyun endüstrisi ve tüketiciler kalplerinde bu mesajı taşıyorlarsa, beyni yıkıcı niteliklerden ziyade erdemli nitelikleri destekleyen şekillerde değiştiren video oyunları yaratabilirler.”

En hassas olduğumuz dönemlerde en çok maruz kalıyoruz

Kaiser Family Foundation verilerine göre 8 ila 18 yaş arasındaki gençler, günde ortalama 70 dakikadan fazla video oyunu oynuyorlar. Çocukların depresyon, zorbalık ve anksiyete gibi olumsuz durumlar karşısında etkilenmeye duyarlı olduğu ergenlik dönemlerinde bu oyunlar onları psikolojik açıdan olumsuz etkiler. Üstelik bu dönem aynı zamanda beynin hızla büyüdüğü bir dönemdir de.

İşte ekip, bu kritik dönemde olumlu duygusal gelişim için video oyunlarını kullanmanın bir yolu olup olmadığını öğrenmek istedi ve çalışma böylece başladı.

Araştırmacılar rasgele 150 ortaokul öğrencisini 2 gruba atadı. Biri araştırma amacıyla yaratılmış ve empati öğretmeyi amaçlayan “Kaydor Kristalleri” (Crystals of Kaydor) denilen deneysel oyunu oynadı. İkinci grup, empati hedeflemeyen “Bastion” adında ticari olarak satılan ve eğlenceli bir kontrol oyunu oynadı.

Kaydor Kristalleri’ni oynayan çocukların, uzak gezegendeki uzaylılarla etkileşime girerek öfke, korku, mutluluk, sürpriz, iğrenme ve hüzün gibi insan yüzlerinde tanık oldukları duyguların yoğunluğunu belirlemeyi öğrendikleri gözlemlendi. 

Araştırmacılar, oyuncuların oyundaki karakterlerin duygularını belirlemede ne kadar başarılı olduklarını ölçtüler. Etkinlik ayrıca çocukların pratik yapmalarına ve empati öğrenmelerine yardımcı olma amaçlıydı.

Bastion’u oynayanlarsa, köylerini kurtarmak adına bir makine inşa etmek için gerekli malzemeleri topladıkları bir hikayede rol aldılar. Ancak görevler empati öğretmek veya ölçmek için tasarlanmadı. Araştırmacılar oyunu, sürükleyici grafikleri ve üçüncü şahıs bakış açısı  (Third — Person Perspective) nedeniyle kullandılar.

Yalnızca 2 hafta yeterli oldu

Ekip her 2 haftalık oyun öncesi ve sonrası için her 2 gruptaki öğrencilerden laboratuvar ortamında fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleme taramaları aldı. Ellerindeki bu görüntülerle -empati ve duygu düzenlemesiyle ilişkili olanlar da dahil olmak üzere- beynin bölümleri arasındaki bağlantılara baktılar.

Çalışmaya katılan öğrenciler, aynı zamanda beyin taramaları sırasında, başkalarıyla ne kadar doğru empati kurduklarını ölçen testleri de tamamladılar.

Araştırmacılar sonunda Kaydor Kristalleri oynayan öğrencilerin Bastion oynayanlara göre, 2 haftalık oyun deneyiminden sonra empati ile ilgili beyin ağlarında daha güçlü bağlantıların oluştuğunu buldular.

Dahası duygu düzenlemeyle ilgili kilit beyin ağlarındaki sinirsel bağlantılarını güçlendiren Kaydor Kristalleri oyuncuları, daha sonra empati testlerindeki puanlarını artırdılar. Beklenileceği üzere Bastion oynayan öğrencilerin beyinlerindeki taramalarda benzer bir bulguya rastlanmadığı gibi bu öğrencilerin 2 haftalık oyun deneyiminden sona empati testlerindeki sonuçları da değişmedi.

Arkasında Bill ve Melinda var

Ancak bunlar ortalama değerler. Etkilerin belirgin olmasına karşın, Kaydor Kristalleri oynayan öğrencilerin bazıları bu konuda bir gelişme göstermediler. Davidson, “Tüm çocukların beyindeki sinir ağları ve empati testlerinde gelişme göstermemiş olmasının sebebi eski bir atasözüyle açıklanabilir” diyor:

“Tek beden herkese uymaz.”

Ve ekliyor; “Gelecek araştırmalar için en önemli zorluklardan biri de, bu tür eğitimlerden hangi çocukların en fazla yararlanabileceğini ve bunun nedenini belirlemektir.”

Davidson ayrıca, empati becerilerinin bu kadar erişilebilir bir şekilde öğretilebilmesinin, otizm spektrumundaki bireyler de dahil olmak üzere, bu becerileri göstermekte zorlanan gruplar için fayda sağlayabileceğini söyledi.

UW-Madison’daki Gear Learning ve Kaliforniya Irving Üniversitesi’nden araştırmacılar Constance Steinkuehler ve Kurt Squire ile ortaklaşa geliştirilen oyun yalnızca araştırma amaçlı kullanılıyor.

Araştırma, Bill & Melinda Gates Vakfı’ tarafından finanse edildi.

Çalışmanın orijinaline aşağıdaki bağlantıdan ulaşabilisiniz.

Tammi R. A. Kral, Diane E. Stodola, Rasmus M. Birn, Jeanette A. Mumford, Enrique Solis, Lisa Flook, Elena G. Patsenko, Craig G. Anderson, Constance Steinkuehler, Richard J. Davidson. Neural correlates of video game empathy training in adolescents: a randomized trial. npj Science of Learning, 2018; 3 (1) DOI: 10.1038/s41539-018-0029-6