Şeker yaşamımızın her alanında sıklıkla karşılaştığımız ve tükettiğimiz bir besin. Uzmanlar şekerin sağlık için yarattığı tehditlerin altını sıklıkla çizse de, gıda sanayisinde en çok kullanılan ham maddelerden biri şeker. Saf şeker kullanmak yerine alternatif olarak tatlandırıcı da kullanılıyor. Ancak doktorlar gerek tatlandırıcının gerekse şekerin vücuda zararlarını sık sık vurguluyor. Peki şeker yerine alternatif olarak ne kullanabiliriz diyecek olursanız, size stevia bitkisinden bahsetmek isteriz. Stevia son zamanlarda şeker alternatifi olarak kullanılabilecek doğal ürünler arasından en popüleri. Kalorisi düşük ve aynı zamanda doğal bir besleyici görevi görüyor. Üstelik son zamanların gözde bitkisi, gıda ve içecek endüstrisinde sıklıkla tercih ediliyor. Senelerden beri Güney Amerika ülkelerinde doğal tatlandırıcı olarak kullanılan bu ilginç bitki Türkiye’de de tercih edilmeye başladı. Sağlıklı bir beslenme düzeni oluşturmak ve şekerin zararlı etkilerinden uzaklaşmak isteyenler için stevia bitkisini anlattık. Stevia nedir? Gelin detaylara birlikte göz atalım.
Stevia nedir?
Stevia bir diğer adıyla şeker otu olarak tabir edilen Güney Amerika’da bol miktarda bulunan bir bitki türüdür. Bitkinin yapraklarında bulunan öz, tatlandırıcı niteliği taşır. Çin, Kore ve Brezilya’da sıklıkla tercih edilen doğal tatlandırıcının lif içeriği oldukça yüksektir. Özellikle sigarayı bırakmak isteyenlerin tercih ettiği tatlandırıcı, bireyleri şeker tüketiminden uzaklaştırıyor ve ağızda tatlı bir aroma bırakıyor. Stevia aynı zamanda şeker içeren gıdalara alternatif olarak tercih edilmekte. Kalorisi düşük olduğu için de tüketilince sağlıklı bir sonuç veriyor. ‘Peki bu bitkinin üretim aşaması nasıl?’ diyecek olursanız hemen anlatalım; ilk olarak bitkinin yaprakları toplanıyor. Toplanan yapraklar kurutma işlemine alınıyor. Bu işlem ardından kuruyan yapraklardan özler elde ediliyor. Bu özlerin içerisinde glikoz maddesi bulunuyor. Stevia üreticileri, bitkinin yapraklarında bulunan bu meşhur özleri ayrıştırarak tüketiciye hazır hale getiriyor.
1500 yıllık bir geçmişe sahip olan stevia, son zamanlarda oldukça popüler hale gelmiş durumda. Sağlıklı bir yaşam tarzına yönelenler ve şekeri bırakmak isteyenler için oldukça faydalı bir alternatif. Üstelik stevia kullanan kişilerin mide problemlerinde ve strese bağlı rahatsızlılarında iyileşme kaydedildiği biliniyor. Ancak kullanmadan önce doktorunuza danışmanız gerektiğini hatırlatmak isteriz. Piyasada ise üç farklı stevia bulunuyor; yeşil yapraklı, stevia ekstraktı ve işlenmiş stevia.
Popüler bitki stevia, tatlandırıcı olarak nasıl kullanılır?
‘Stevia nedir?’ sorusu kadar stevianın kullanım alanları da oldukça merak ediliyor. Yiyecek ve içeceklerde stevia bitkisinin tatlandırıcı olarak kullanıldığından bahsetmiştik. Peki nasıl kullanılıyor? Şöyle kısaca açıklayalım: eğer evinizde yeşil stevia tozu bulunuyorsa bu tozu içeceklerinize direkt olarak karıştırabilirsiniz. Toz yerine elinizin altında stevia yaprakları varsa, bu yaprakları toz haline getirip yiyecek ve içeceklerinize ilave etmeniz mümkün. Yeşil stevia tozu ve yaprağı yapay tatlandırıcı içermeyen tamamen doğal, düşük kalorili bir tat takviyesidir. Çay ve kahveyi şekersiz içemiyorum diyenlerdenseniz içeceğinizi tatlandırmak için stevia deneyebilirsiniz. Genel olarak 1 çay kaşığı şeker kullananlar, 4 damla sıvı stevia kullanabilir. Stevia bitkisinin yapraklarını demleyip süzerek, bitki çayı olarak da tüketmeniz mümkün. Aynı zamanda demlediğiniz bu şekerli sıvıyı sıcak ve soğuk içeceklerinizi tatlandırmak için tercih edebilirsiniz.
Stevia bitkisinin faydaları nelerdir?
1. Damarları rahatlatır ve yüksek tansiyonu düşürür
Tansiyon hastalarının gıda listesi oldukça kısıtlı. Stevia tansiyon düşürme etkisi gösteren bitkisel bir besin görevi görüyor. Sıklıkla tansiyonu yükselen kişilerin, hekimlerine danıştıktan sonra yiyecek ve içeceklerine stevia eklemesi öneriliyor. Stevia damarları rahatlatır ve yükselen tansiyonu düşürmeye yardımcı olur. Faydalı bitkinin, yükselen tansiyonun etkisiyle ortaya çıkan ani stres ve gerginlik hissini azalttığı biliniyor.
2. Düşük kalorili tatlandırıcı niteliği taşır
Stevia, kalorisi oldukça düşük bir besin türü. Bu sebeple diyet listelerinde bulunması olağan. Doğall kökenli olan stevia, şeker yerine tercih ediliyor ve yiyeceklere tat vermeye yarıyor. Kontrolsüz kilo artışına neden olan yapay şekere veda edip steviayı tüketmeye başlayınca vücudunuzdaki değişimleri zamanla fark etmeniz mümkün. Stevia aynı zamanda gün içerisindeki öğünlerinizde kalori miktarını da düşürüyor. Adeta yeşil bir mucize olan bu bitki, sağlıklı seçimler yapmanıza fırsat verecek ve seçimlerinizi daha lezzetli hale getirecek.
3. Kolesterolü dengelemeye yardımcı olur
Kolesterolün yüksek çıkması, kalp ve damar sağlığını son derece tehdit eden bir durum. Stevia da tam bu noktada size yardımcı oluyor. Kolesterol değerlerini dengelemeye olanak sağlayan bitki, damar tıkanıklığı ihtimaline de savaş açıyor. Yapılan araştırmalar gösteriyor ki stevia, iyi kolesterolü artırırken kötü kolesterolü ise düşürmekte oldukça başarılı.
4. Kan şekerini dengeler
Şeker hastalarının şekersiz gıdaları içeren bir beslenme düzeni vardır. Kan şekerinin yükselmesini engelleyen besinlerden biri de stevia bitkisi. Stevia içeren öğün aralıklarıyla beslenen kişiler, vücutlarındaki insülini dengeleyeceklerdir. Yemek öncesinde stevia tüketmek, yemeğin etkisiyle yükselen kan şekerine karşı önlem niteliği taşır. Düzenli stevia kullanımı sayesinde ise kan şekerini kontrol altına almak mümkün. Tabii doktor kontrolünde kullanılması gerektiğini tekrar hatırlatmakta fayda var.
5. Kanserli hücre oluşumunu önler
Stevianın kanserli hücre oluşumunu önlediğine dair çalışmalar bulunmakta. Serbest radikallere savaş açan stevia, bireyleri kanser riskinden koruyor. Antioksidan maddeleri içeren stevia yaprakları, vücudu zararlı maddelerden uzak tutuyor. Vücuda yayılma riski gösteren kanserli hücrelere adeta duvar inşa eden stevia, yeni hücre oluşumuna da katkı sağlıyor.
Stevia bitkisinin kalori ve besin değerleri nedir?
Şekersiz yapamayan ama sağlıklı beslenmekten ödün vermek istemeyenlerin tercih sebebi olan stevia kalorisi ile de oldukça konuşuluyor. Kalori hesabıyla beslenenler için stevianın kalori değerlerinden biraz bahsetmek istiyoruz. Stevianın içerdiği kalori miktarı şu rakamlarla ifade ediliyor: 100 gramlık steviada 1.94 kcal bulunmakta. 100 gram stevia 97.64 gram karbonhidrat içeriyor ve 1.78 gram lif de tatlandırıcı niteliği taşıyan bitkinin yapısında bulunuyor.
Stevianın yan etkileri nedir?
Stevia uzmanlar tarafından da sık sık konuşuluyor. Uzmanlar, beyaz düşman diye tabir edilen şekerin her çeşitinden uzak durulması gerektiğine dikkat çekiyor. Aynı zamanda tatlandırıcı kullanırken bilinçli şekilde tüketilmesinin de altı çiziliyor. Stevia da her ne kadar organik ve sağlıklı olsa da kontrolsüz tüketildiğinde, sağlık sorunlarına neden olması mümkün. ‘Peki stevianın yan etkileri ne?’ diyecek olursanız kısaca anlatalım. Yoğun ve tatlı bir aromayla özdeşleşen steviayı, tüketen bazı kişilerde yutkunma esnasında güçlük yaşanabiliyor. Tüketicilerde alerjik reaksiyon gösterme ihtimali de bulunuyor. Papatya çayı vb. bitkilere alerjisi olanların stevia tüketmemesi öneriliyor. Bitki tozunun, çok yoğun miktarda tüketilmesi yine sağlık sorunlarını beraberinde getiriyor. Yan etkileri arasında mide bulantısı olduğunu da hatırlatalım ve doktor kontrolünde tüketilmesi gerektiğinin altını çizelim.
Bonus: Stevialı muzlu kremalı turta
Malzemeler
- 1 kutu hindistan cevizi sütü
- 1 adet muz
- 2 adet hurma
- 150 gram hindistan cevizi yağı (eritilmiş)
- 1/8 çay kaşığı vanilyalı sıvı stevia
- 1 adet turta hamuru
Yapılışı
Blender kullanarak hindistan cevizi yağı ve hindistan cevizi sütünü hızlı devirde harmanlayın. Muz, hurma ve steviayı da ekleyin. Karışımı turta hamurunun üzerine dökün. Gece boyunca buzdolabında soğuması için bekletin. Ertesi gün muz dilimleri eşliğinde leziz ve sağlıklı tatlınızı servis edebilirsiniz. Afiyet olsun.
