Özellikle romantik bir ilişkide, bir başkasına güvenmek söz konusu olduğunda hepimiz farklı hızlarda hareket ederiz. Bazıları için güvenmek hızlı ve kolaydır, diğerleri için ise güvenmek bazen uzun zaman alabilir. Ancak bazı insanlar var ki, onlar için başka birine güvenmek imkansız bir görev gibidir. Bu insanların yaşadığı güvenme korkusuna pistantrofobi denir. Şimdi sizler için pistantrofobi nedir detaylı bir şekilde anlatacağız.
Ayrıca bu içeriğe bakmak isteyebilirsiniz: “Dijital Çağın En Yaygın Hastalıklarından Olan Sosyal Medya Dismorfofobisi Hakkında Bilinmesi Gerekenler”
Pistantrofobi nedir?
Pistantrofobi, kişinin geçmişte yaşadığı kötü deneyimler yüzünden güvenme korkusu yaşaması ve başkalarına güvenmekten endişe duymasıdır. Bu fobi, bir kişi, etkinlik, durum, hayvan veya nesne hakkında kalıcı, mantıksız ve aşırı korku olarak ortaya çıkan bir tür kaygı bozukluğudur. Bu fobiye sahip olan kişi, çoğu zaman ortada gerçek bir tehdit veya tehlike olmamasına rağmen, ne pahasına olursa olsun tetikleyici kişiden, nesneden veya faaliyetten kaçınır.
Fobiler, türü ne olursa olsun, günlük rutinleri bozabilir, ilişkileri zorlayabilir, çalışma yeteneğini sınırlayabilir ve benlik saygısını azaltabilir. Lisanslı bir evlilik ve aile terapisti olan Dana McNeil, “Pistantrofobi, başkalarına güvenme korkusudur ve genellikle ciddi bir hayal kırıklığı yaşamanın veya geçmişteki bir ilişkiye acı verici bir şekilde son vermenin sonucudur.” diyor .McNeil, bu fobisi olan kişinin yaşadığı travma sonucunda tekrar incinme korkusuna sahip olduğunu ve gelecekte benzer acı verici deneyimlere karşı korunmanın bir yolu olarak başka bir ilişkiye girmekten kaçındığını söylüyor.
Ancak kişi gelecekteki ilişkilerden kaçındığında, kendisini o ilişkide yaşanabilecek olumlu şeylerden de mahrum bırakmış oluyor.
Ayrıca bu içeriğe bakmak isteyebilirsiniz: “Neofobi: Hayatınızı Değiştirecek Adımlar Atmanıza Engel Olan Psikolojik Rahatsızlık”
Pistantrofobi belirtileri
Pistantrofobinin belirtileri, diğer fobilerin belirtileri ile benzerlikler taşıyor. Ancak bu fobinin belirtileri daha çok insanlarla olan ilişkilere özgüdür. İşte pistantrofobinin belirtileri👇
- Genellikle aşırı, kalıcı ve tehdit düzeyine göre mantıksız olan panik ve korku
- Tetikleyici olaydan, kişiden veya nesneden uzaklaşma dürtüsü veya arzusu
- Titreme
- Nefes darlığı
- Hızlı kalp atışı
- Potansiyel bir ilişkiye sahip olabileceği bir kişiyle konuşmaktan ve derin etkileşimlerden kaçınma
- Karşılıklı diyaloglardan korunma ve geri çekilme
- Başka bir kişinin flört veya romantik ilişkilere girme girişimlerine karşı anlayışsız davranma
- Olabilecek her türlü romantik ilişki konuşmasından kaçınma ve uzaklaşma isteği
Ayrıca bu içeriğe bakmak isteyebilirsiniz: “Vestifobi: Kıyafetleri Düşünmenin Bile Anksiyeteye Sebep Olduğu Psikolojik Rahatsızlık”
Peki bu fobiye ne sebep oluyor?
Pistantrofobi, tıpkı diğer fobiler de olduğu gibi bir olay veya kişi tarafından tetiklenir. Kişilerde güvenme fobisinin ortaya çıkması, geçmişle bağlantılı travmatik olaylar sonrasında gerçekleşmektedir. Çocukluk ve gençlik döneminde yaşanan bu kötü deneyimler, kişiyi bütün hayatı boyunca takip eder. Aile içerisinde yaşanan akraba ilişkilerindeki travmalar veya ikili ilişkilerdeki kötü sonuçlar, güvenme korkusunun temelinde yatan nedenleri oluşturabilir.
Weill-Cornell Tıp Fakültesi’nde psikiyatri doçenti olan Dr. Gail Saltz, “Pek çok insan son derece incinmiş, ihanete uğramış veya reddedilmiş hissettikleri geçmiş bir ilişkiyle ilgili kötü bir deneyim yaşadı.” diyor. Yaşadıkları bu kötü deneyimlerden sonra insanlar, gelecekteki ilişkilerden kaçınmayı tercih ediyor. Sonuç olarak, kötü bir deneyim veya travmatik bir ilişki nedeniyle oluşan duygular, reddedilme, ihanet, incinme, üzüntü ve öfke düşünceleriyle boğulmaya neden oluyor.
Ayrıca bu içeriğe bakmak isteyebilirsiniz: “Güzel İnsanlardan Korkuyor Musunuz? Venüstrafobi Nedir? Belirtileri Nelerdir?”
Nasıl teşhis edilir?
Güvenme korkusu veya herhangi bir fobi akıl sağlığı uzmanı tarafından teşhis edilmelidir. Kişi, kendi kendini tanı koymaya çalışmamalıdır. Güvenme korkusu yaşayan kişiler bazı ortak davranışlar sergilerler:
- Olaylara ve kişilere şüpheci yaklaşırlar
- Genellikle kendileri ile daha fazla vakit geçirirler
- Kendilerini mutlu bir ilişki içerisinde hayal edemezler
- Kötümser bir bakış açısına sahiptirler ve her şeyin kötü gideceğine inanırlar
Öncelikle doktorunuz veya terapistiniz, bu fobiyi ne kadar süredir yaşadığınızı ve ne kadar şiddetli olduğunu öğrenmek için size sorular soracaktır. Ayrıca aile öyküsü, diğer zihinsel sağlık koşulları ve fobiyi tetiklemiş olabilecek geçmiş travma hakkında bilgi almak isteyecektir.
McNeil, “Psikoloji dünyasında fobi olarak kabul edilen her şey, bir kişinin yaşamın bir veya daha fazla yönüne tam olarak katılma becerisine müdahale ettiğinde, teşhis edilebilir bir zihinsel sağlık sorunu tanımını karşılar.” diyor.
Bir fobi 6 aydan fazla sürdüğünde teşhis edilir ve kişiyi hayatın çeşitli alanlarında etkiler. Güvenme korkusu tek bir ilişkiye değil, tüm romantik ilişkilere özgüdür.
Pistantrofobi tedavisi
Özellikle terapi, her tür fobinin tedavisine yardımcı olabilir. Uzmanlar, fobileri olan kişilerle çalışırken, genellikle davranış değişikliğine odaklanıyorlar. İlk olarak terapistler, fobisi olan kişiden romantik bir ilişki içinde olmanın nasıl bir şey olduğunu hayal etmelerini isteyecek. Terapist bunu yaparak, fobisi olan kişinin başa çıkma becerileri geliştirmesine veya kaygı ve korku başladığında kendi kendini yatıştırma yolları geliştirmesine yardımcı olabilir. Ayrıca kişinin depresyon ve anksiyete ile birlikte bir fobisi varsa, bu durumda ilaç tedavisine başlanabilir.
Güvenme korkusunun getirdiği riskler
Bu fobinin tedavisi zamanla ve çalışarak başarılı olabilir. Pistantrofobi gibi belirli bir fobi için doğru tedaviyi ve desteği almak, yalnızca yeniden güvenmeyi öğrenmenize yardımcı olmakla kalmaz, aynı zamanda genel sağlığınız için de kritik öneme sahiptir. Güvenme korkusu olan kişilerin aşağıda belirtilen hastalıklara yakalanma olasılığının daha yüksek olduğu bulunmuştur:
- Kalp hastalıkları
- Damar hastalıkları
- Nefes darlığı
Ancak düzenli bir tedavi süreci geçirildiği takdirde bu risklerin hepsi ortadan kalkacaktır.
Kaynak: 1
