Her anne adayı, bebeğine sağlıklı bir şekilde kavuşmayı arzular. Bu da aslında büyük ölçüde, gebelik döneminde yapılan test ve tetkikler ile mümkündür. Çünkü yapılan testler; erken doğum riski, çeşitli gebelik problemleri veya düşük olasılığı gibi durumları önceden saptamak ve gerekli önlemleri alabilmek için eldeki en önemli kozlardır. Gebelik süresince yapılan birçok test var. Hamileliğin oluşup oluşmadığını anlamak için yapılan Beta HCG testi ile başlayan süreç, doğum esnasında uygulanan NST ile son bulur. Peki ama yapılan onlarca test içinde asla aksatılmaması gerekenler hangileri?
İkili Tarama Testi
Ense kalınlığı testi olarak da bilinen ikili tarama testi, 11. – 14. haftalar arasında tüm sağlıklı gebelerin yaptırması önerilen bir testtir. 2000’li yıllardan itibaren tüm dünya ile birlikte ülkemizde de rutin haline gelen test, down sendromu gibi birçok kromozom anomalisinin tespit edilebilmesi amacıyla uygulanmaktadır. Test yapılırken annenin kişisel bilgileri (yaşı, sigara kullanımı vb.), bir tüp kan örneği ve ultrason görüntülerinden faydalanılır. Tüm bu değerlerin ortalaması standart parametreler ile karşılaştırılarak risk olasılığı belirlenir.
Test sonucu riskli çıktıysa pozitif veya yüksek riskli ifadeleri kullanılır. Risk saptanamaması durumunda ise negatif veya düşük risk ifadelerine yer verilir. Ancak gebelikte yapılan hiçbir testin kesin sonuç vermediğini unutmamak lazım. Anne adayının ikili tarama testi sonucunun pozitif çıkması, bebekte mutlaka bir anomali olduğunu göstermediği gibi testin negatif çıkması, bebeğin kesinlikle sağlıklı olduğu şeklinde yorumlanmamalıdır. Bu testler yalnızca olasılığı belirlemeye yönelik uygulanmaktadır.
Eğer ikili testin sonucu yüksek riskli çıkarsa, duruma göre hekim üçlü, dörtlü tarama testlerini, amniyosentez gibi girişimsel testleri veya fetal DNA testi gibi ileri düzey testleri önerilebilmektedir.
Şeker Yüklemesi
Gebelikte rutin olarak yapılmayan ancak diyabet açısından riskli görülen her anne adayının kesinlikle yaptırması gereken testlerden biri de şeker yükleme testidir. Çünkü hamilelik döneminde hormonların etkisiyle, daha önce diyabeti olmayan anne adaylarında şeker hastalığı görülebiliyor. Eğer diyabetin tanısı zamanında konup tedaviye başlanılmazsa; bebeğin iri olmasından, çeşitli anomalilere ve hatta anne karnında ani bebek ölümüne dahi sebep olabiliyor. Bu nedenle özellikle ailesinde diyabet hastası olan, daha önceki gebeliklerinde gestasyonel diyabet (sadece gebelik döneminde ortaya çıkan) tanısı alan, amniyon sıvısında artış gözlenen ve hamileliği sırasında çok hızlı bir şekilde kilo almaya başlayan anne adayları, doktorlarının önerisi doğrultusunda mutlaka şeker yükleme testi yaptırmalıdır.
Gebeliğin 24. – 28. haftalarında yapılan şeker yükleme testinde, ilk olarak anne adayına 50 gr. glikoz içirilir ve yaklaşık 1 saat sonra glikoz düzeyi ölçülür. Değerin 140 mg/dl altında çıkması diyabet olmadığı anlamına gelir. Test sonucu bu değerin üstünde çıkarsa, bu kez anneye 100 gr. glikoz ile yeniden yükleme yapılır. Daha sonra yine kandaki glikoz seviyesi değerlendirilerek tanı konur.
Gebelik, diyabet hastalığı açısından riskli bir dönemdir. Hastalık sinsi bir şekilde ilerlediğinde anne ve bebek için hayati sonuçlar doğurabilir. Bu sebeple hekimin gerekli gördüğü kişilere mutlaka şeker tarama testi yapılmalıdır.
Bazı anne adayları hamilelikte şeker yükleme testinin riskli olabileceğini düşünüp testi yaptırma konusunda çekimser kalabiliyor. Ancak şunu belirtmekte fayda var; bugüne kadar şeker yüklemesi yapılan hiçbir gebede veya bebeğinde, bu teste bağlı gelişen herhangi bir sağlık sorunu ile karşılaşılmadı. Ayrıca test sırasında verilen glikoz miktarı, gün içinde alınan ortalama şeker oranından fazla olmadığı için gönül rahatlığı ile yaptırılabilir.
NST
Gebeliğin 32. haftasından sonra yapılmaya başlanan Non Stres Test, kısaca bebeğin iyilik halinin değerlendirilmesine yardımcı olur. Bebeğin kalp atışları, hareketleri ve varsa bunların annedeki kasılmalarla olan ilişkisi incelenir. Genellikle 32. haftadan sonra 15 günde bir tekrarlanır. 36. haftadan sonra ise duruma göre hekim tarafından haftada bir tekrarlanması önerilebilir. Riskli gebeliklerde daha erken haftalarda başlanabilir. Testin yanıltıcı sonuçlar vermemesi için anne adayının tok karnına teste girmesi önemlidir.
