Diş gıcırdatma yani tıbbi adıyla “bruksizm” genellikle uyku esnasında ortaya çıkar. Buna uyku veya gece bruksizmi adı verilir. Öte yandan uyanıkken de bilinçaltınıza bağlı olarak dişlerinizi gıcırdatabilir veya çenenizi sıkabilirsiniz. Diş gıcırdatma ve sıkma başlangıçta önemsiz görünse de ileride ciddi diş komplikasyonlarına sebebiyet verebilir. Bu nedenle erken teşhis ve tedavi hastalığın seyrinde önemlidir. Eğer siz de gün içinde ya da gece uyurken dişlerinizi gıcırdatıyorsanız, bunu önlemek için yapabileceğiniz şeyler olduğunu hatırlatmak isteriz. Diş gıcırdatmanın altında yatan nedenlere ve semptomlara bağlı olarak, uzman önerisi ile kullanılan ilaçlar olumlu sonuçlar verebilir. Bu noktada diş hekiminiz veya doktorunuza mutlaka danışmanızı ve bruksizm tedavisi için rehberlik almanızı öneririz. Diş gıcırdatma ve sıkmaya dair ulaşabileceğiniz olası çözümleri sizin için listeledik. Dilerseniz listeye birlikte göz atalım.
1. Ağız koruyucu ve ateller
Diş gıcırdatma ve diş sıkma tedavisine dair en bilinen tedavi yöntemlerinden biri ağız koruyucularıdır. Ağız koruyucular bir çeşit ateldir ve dişlerinizi çevreler. Bu şekilde siz uyurken dişlerinizin birbirlerine sürtünmelerini önlemeye çalışırlar. Ağız koruyucular diş hekimi muayenehanesinde kişiye özel yapılabilir. Eğer kronik uyku bruksizminiz varsa, kişiye özel ağız koruyucular dişlerinizi oluşabilecek hasarlardan korumaya yardımcı olabilir. Ayrıca çenenizdeki baskıyı da hafifletebilirler. Özel olarak tasarlanan ağız koruyucular farklı kalınlıklarda olabilir. Çenenizin boyutuna ve şekline göre özel olarak hazırlanır ve takılırlar.
2. Protez diş uygulaması
Diş gıcırdatmanızı önleyecek tedavi yöntemlerinden bir diğeri protez diş uygulamasıdır. Eksik dişler de bruksizmin nedenlerinden biri kabul edilir. Eksik olan dişlerin, tekrar yerine konulabilmesi için protez uygulamaları yapılmalı ve oklüzyon düzeltilmelidir. Oklüzyon kelimesini basitçe, dişlerin arasındaki temas olarak açıklayabiliriz. Öte yandan tedavi kapsamında hatalı yapılmış olan diş dolguları tespit edilmeli ve kaplamaların yenileme işlemi yapılmalıdır. Bu noktada diş hekiminizi düzenli olarak ziyaret etmeniz ve tedavinizi geciktirmemeniz önemlidir.
3. Botoks
Botoks işlemi, kasların kasılmasını sağlayan belirli sinir sinyallerini bloke eder. Bu süreç, yaklaşık üç ila altı ay sürer. Bruksizm tedavisi için de botoks işlemi uygulanabilir. Diş gıcırdatmayı önlemek için botox uygulaması yapılır ve çene kasları gevşetilir, böylece diş gıcırdatma ve sıkma önlenir. Botoks enjeksiyonu, çeneyi hareket ettiren masseter kasına ulaşır.
Dişlerinizdeki aşınmayı ve yıpranmayı önlemek ve bruksizm ile ilişkili çene ağrılarını hafifletmek için botoks uygulaması bir tedavi seçeneği olarak tercih edilebilir. Bruksizm tedavisi için botoks uygulaması yapılan hastaların çoğu, yaklaşık altı ay süresince çenelerinin her iki tarafından belirlen ünitede işlem yaptırırlar. Bununla beraber semptomlar, tipik olarak enjeksiyonu takiben iki hafta içinde iyileşme gösterir. Ancak bu kalıcı bir tedavi yöntemi değildir. Sizin için en iyi tedavi yöntemine bir uzmanla birlikte karar vermeniz en doğrusudur.
4. Biyolojik geri bildirim
Diş gıcırdatması rahatsızlığından muzdarip olanlar için bir diğer ilginç tedavi seçeneği olarak biyolojik geri bildirimden söz etmek isteriz. Biyolojik geri bildirim, insanların bir davranışı fark etmesine ve ortadan kaldırmasına yardımcı olmak için tasarlanmış bir teknik olarak düşünülebilir. Hem uyku hem de uyanık bruksizmi hafifletmek için bu tedavi yöntemi kullanılabilir. Biyolojik geri bildirim esnasında terapist tarafından elde edilen görsel, titreşimli veya işitsel geri bildirim yoluyla çene kas hareketlerinizi nasıl kontrol edeceğiniz konusunda sizi yönlendirir. Bruksizm tedavisine dair biyolojik geri bildirim konusunda araştırmalar sınırlı olsa da etkili bir tedavi yöntemi olduğu sonucuna varılmıştır.
5. Stres azaltma teknikleri
Diş gıcırdatması tedavisine dair seçeneklerden biri de stres azaltma tekniklerini deneyimlemektir. Meditasyon yapmak stresi azaltır ve kaygıyı hafifletir. Buna bağlı olarak ise diş sıkma ve gıcırdatma alışkanlığında azalma gözlenmektedir. Öte yandan yoga pratikleri, konuşma terapisi ve egzersiz uygulamaları da stresi azaltır ve bruksizm yoğunluğunu hafifletir. Özellikle uzman eşliğinde gerçekleştirilen konuşma terapisi diş gıcırdatma ve sıkma alışkanlığında önemli bir tedavi seçeneği olarak listelenebilir.
6. Dil ve çene kası egzersizleri
Bruksizm tedavisinde dil ve çene kası egzersizleri, çene ve yüz kaslarınızı gevşetmenize ve çenenizin düzgün hizalanmasını korumanıza destek olabilir. Şimdi bahsedeceğimiz bu alıştırmaları evde deneyebilir veya bir fizyoterapist gözetiminde çalışabilirsiniz. Sırasıyla adımlarımız şöyle: Dilinizi ön dişlerinize değdirirken ağzınızı geniş bir şekilde açın. Bu adım çeneyi rahatlatmaya yardımcı olacaktır. “N” harfini yüksek sesle söyleyin. Bu adım ise, üst ve alt dişlerinizin birbirine değmesini engelleyecek ve diş gıcırdatmaktan ve sıkmaktan kaçınmanıza yardımcı olacaktır. Son olarak kaslarınızı gevşetmek için çenenize hafifçe masaj yapmayı da deneyimleyebilirsiniz.
7. TME tedavisi
Diş gıcırdatma rahatsızlığında bir diğer tedavi yöntemi ise TME tedavisidir. Temporomandibular eklem (TMJ) çenenizi başınızın geri kalanına bağlar ve bu şekilde çiğnemenize, konuşmanıza ve esnemenize yardımcı olur. Bununla beraber, temporomandibular disfonksiyon yüz, çene veya boyun ağrısına, sınırlı çene hareketine ve diğer çene komplikasyonlarına yol açabilir. TME tedavisi, temporomandibular eklem ile ilgili bruksizmi olanlara faydalı olabilecek bir tedavi seçeneğidir.
Bonus: Diş gıcırdatmanın yan etkileri nedir? Ne zaman yardım alınmalı?
Bruksizme dair tedavi yöntemlerinden söz ettik. Peki diş gıcırdatma, hangi yan etkilere yol açar? Diş gıcırdatması baş ağrısı, çene ve kulak ağrısı, diş aşınması, çatlak, hasarlı, kırık dişler ve kronların kırılmasına yol açabilir. Aynı zamanda ağız yapısında çiğneme, konuşma ve yutma sorunlarına da rastlanabilir. Öte yandan bu belirtiler ortaya çıkana kadar dişlerinizi gıcırdattığınızı fark etmeyebilirsiniz. Eğer uzun bir süre boyunca tedavi edilmemiş bruksizm rahatsızlığınız varsa, diş gıcırdatma nedeniyle beraber komplikasyon riski artabilir. Uzun vadeli komplikasyonların sonucunda ise şu etkiler görülebilir: kronik kulak ve baş ağrısı ,yüz kas büyümesi, diş yapıştırma, dolgu, kuron veya köprü vb. diş prosedürleri gerektiren diş hasarları ve eklem bozuklukları.
Peki ne zaman yardım alınmalı? Eğer dişlerinizi gıcırdattığınızı farkındaysanız veya diş gıcırdatmanın ağrı veya diğer semptomların sorumlusu olabileceğinden şüphe ediyorsanız bir diş hekimine görünmenizin vakti gelmiş demektir. Hekimler, dişlerinizi gıcırdattığınızı ve aşındırdığınızı belirlemek için dişlerinizi detaylı inceleyebilirler. Ayrıca ısırma ve hizalama açısından da sizi bilgilendirirler. Öte yandan şüpheli nedenlere bağlı olarak, altta yatan bir durumun tedavisi için doktora görünmek önemlidir. Diş gıcırdatmaya dair birçok olası neden yaygın olarak gözlemlenir. Önemli diş komplikasyonlarını önlemek için erken tedavi şarttır. Bruksizm teşhisi ve tedavisi için uzman kontrolü önemlidir.
Kaynak: 1
