Eksikliği ile beraber; uyuyamıyorum, çoğu şeyi unutuyorum, halsizim, iştahsızım gibi cümleler kurmanıza ve çevrenizden bu tip şikayetler duymanıza neden olacak bir vitamin B12. Sağlığınız için önemli bir role sahip olan B12 vitamini; vücuda yeterince alınmadığında bireyde ciddi sağlık problemlerine yol açabiliyor. Zamanında önlem alınmadığı takdirde, nörolojik ve zihinsel problemlere sebebiyet verecek bu vitamine dikkat etmek gerekiyor. Peki; B12 vitamini eksikliği kimlerde görülür? B12 vitamini eksikliğinin etkileri nelerdir? B12 içeren besin ögeleri nelerdir? Gelin, bu sorulara hep beraber göz atalım.
1. B12 vitamini nedir? Ne için gereklidir?
Bağırsak bakterileri tarafından sentezlenebilen B12 vitamini, vücutta depolanabilir ve su içerisinde çözülebilir. Eksikliği görülse de; suda çözünmesi sebebiyle fazlalılığı söz konusu değildir. Vücut ihtiyacı kadar olan vitamini alır ve daha sonrası idrar yolu ile vitamin vücuttan atılır. Her vitamin gibi düzenli olarak alınması gereken ve vücudun ihtiyaç duyduğu vitaminlerdendir. B12 vitamini hayvansal gıdalardan alındığı zaman vücut tarafından daha hızlı bir şekilde emilir. B12 vitaminin faydaları ile yazmakla bitmeyecek olsa da birkaç tanesi şu şekilde sıralanabilir:
1. Merkezi sinir sistemini ve hafızayı korur.
2. Kırmızı kan hücresi üretir. Hücre oluşumunu hızlandırır.
3. Cildin, tırnakların ve saçların sağlıklı olmasını sağlar.
4. Protein metabolizmasının çalışmasını sağlar, metabolizmayı düzenler..
5. Doğurganlığı arttırır.
6. Bağışıklık sistemini güçlendirir.
2. B12 vitamini eksikliği kimlerde görülür? Eksikliğe ne sebep olur?
B12 eksiliğinin başlıca sebebi yetersiz beslenmedir.
- Vejetaryenlerde ve veganlarda çok sık rastlanır.
- Çölyak hastalarında görülür. Çölyak hastalığı; midenin iltihabı (gastrit) veya pankreas yetmezliği gibi gastrik anormallikler nedeniyle B12’nin yetersiz emilimi veya kullanımıdır.
- Cerrahi müdahalede bulunulmuş bazı hastalarda görülür. Yetersiz emilim, mide ve bağırsak cerrahisi sonrasında, ayrıca Crohn hastalığı gibi inflamatuvar bağırsak hastalıklarında ortaya çıkabilir.
- Zararlı bağırsak bakterilerinin artması durumunun oluştuğu kişilerde görülebilir.
- B12 vitamini emilimini etkileyebilecek ilaçlar kullanan insanlarda görülür.
- Ağır alkol tüketen kişilerde görülür.
- Nadir görülen konjenital bozukluklara sahip kişilerde görülür. (Konjenital: Doğum öncesi dönemde oluşan bazı anormal gelişimlerin (anomalilerin) sonucu olarak oluşan gelişim hataları doğumda bebekte fizyolojik ve morfolojik hataların görülmesine neden olur. Bu hatalara doğum defektleri (hataları) denir.
- D vitamini eksikliği olan kişilerde görülebilir. D vitamini eksikliğine bağlı olarak B12 vitamininin emiliminde azalma görülebilir.
- 50 yaş ve üzerindeki kişiler ve diyabet ilacı kullanan kişilerde de B12 vitamini eksikliği görülebilmektedir.
3. B12 vitamin eksikliğinin etkileri nelerdir?
Birçok şekilde farklı hedef noktalarında farklı etkiler meydana getirebilir.
- Kabızlığa neden olur.
- Stres ve gerginliği arttırır.
- Diş etlerinde kanamalara sebep olur.
- Sarılığa sebep olur.
- Kollarda ve bacaklarda meydana gelen nedeni bilinmeyen morarmalara sebebiyet verebilir.
- Baş ağrısı ve konsantrasyon eksikliğine sebebiyet verir.
- Sürekli devam eden ishale yol açar.
- Vücut direncinin azalması sonucunda sürekli olarak hastalıklar meydana gelir.
- Saç dökülmeleri ve kırılmalarının temel sebebidir.
- Sinir sisteminin doğru çalışmasını engeller.
- Unutkanlığa sebebiyet verir.
- Odaklanma sorunu yaşatır.
- Kramplar meydana gelebilir.
- İştah bozukluğuna ve hızlı kilo alıp vermeye neden olabilir.
- Ayak ve el uyuşması görülebilir.
- Kansızlık meydana gelir.
- Depresyon ve ruh halinde dalgalanmalar yaşatabilir.
- Çarpıntıya ve hızlı bir şekilde nefes alıp vermeye neden olabilir.
4. B12 vitamini hangi besinlerde vardır?
Balık
Balık; B12 vitamini açısından büyük önem teşkil eder. B12 vitaminin fazla bulunduğu besinlerden örnek verecek olursak ton balığı, uskumru, ahtapot ve somon örnek olarak verilebilir.
Kabuklu deniz ürünleri
İstiridye, midye, yengeç, ıstakoz.
Et
Kuzu ciğeri, dana ciğeri, sığır ciğeri, hindi ciğeri, ördek ciğeri ve kaz ciğeri sırasıyla en çok B12 vitaminine sahip gıdalardandır.
Süt ve süt ürünleri
Peynir çeşitleri B12, protein ve kalsiyum içerir. B12 vitamininin bulunduğu peynir çeşidine göre miktarında farklılıklar görülebilir.
Yumurta
5. B12 Vitamini Eksikliği Nasıl Giderilir?
B12 vitamininin tedavisi eksikliğe, şiddete ve sebebe bağlı olarak değişkenlik arz edebilmektedir. Örneğin; vücutta çok hafif bir B12 vitamini eksikliği bulunuyorsa, sadece beslenme programında değişiklikler uygulanır. Ancak beslenmenin de ötesinde tedavi gerektiren durumlarda da ise ağız yoluyla B12 vitamini takviyesi alınması sağlanacaktır. Eğer ki vücutta meydana gelen B12 vitamini eksikliğinin nedeni sindirim sistemindeki sorundan kaynaklı ise vitamin hapları da bu noktada işe yaramayacaktır. Çünkü hastaya verilen haplarda bulunan vitamin de emilmeden bağırsaklardan geçip gidecektir. Böyle bir durumla karşılaşıldığında ise hastaya B12 vitamini doğrudan vücuda iğne ile verilmesi yöntemine gidilecektir.
Kaynak 1
