Hasan Zati Sungur, 1914 yılında Denizcilik Makine Mektebi sınavlarını birincilikle kazandıktan sonra staj yapmak üzere Almanya’ya gitti. Ancak I. Dünya Savaşı sırasında Alman İmparatorluğu ve Osmanlı İmparatorluğu arasındaki bağlantı kesilince ülkesine dönemedi. İllüzyona çok ilgi duyan Sungur, önce iskambil kağıtlarıyla numaralar yapmaya başladı, daha sonra farklı gösterilere yöneldi. Zaman içinde iyi bir illüzyonist oldu ve kendi ekibini kurdu. Sungur, 1936 yılında İstanbul’a döndü ve gelir gelmez bir performans sergiledi. Ayrıca Atatürk için de bir gösteri yaptı. Atatürk, Sungur’un gösterisini izlerken adeta büyülendi.
Ayrıca bu içeriğe bakmak isteyebilirsiniz: “Mesleğinde Zirveye Çıkmak İçin Bütün Ömrünü Çinli Taklidi Yaparak Geçiren Sihirbaz”
Zati Sungur, 10 Mart 1898 yılında Bursa’da doğdu. 1914’te Denizcilik Makine Mektebi sınavlarını birincilikle kazandı ve 1916’da staj yapmak üzere Almanya’ya gitti
Sungur’un babası Bursa Ulu Camii müezzini ve Emir Sultan türbedarı Hüsnü Efendi’ydi. İlkokul ve lise eğitimini Bursa’da tamamlayan Sungur, seyahat etme arzusuyla 1914’te girdiği Denizcilik Makine Mektebi (Deniz Astsubay Okulu) sınavlarını birincilikle kazandı. 1916 yılında da Almanya’ya denizaltı filosunda staj yapmak için gönderilen başarılı öğrenciler arasında yer aldı. İki yıl boyunca Alman Kara Kuvvetleri ve Alman Deniz Kuvvetleri’nde teknik eğitim alan sanatçı, I. Dünya Savaşı sırasında Alman İmparatorluğu ile Osmanlı İmparatorluğu arasındaki bağlantı kesilince ülkesine dönemedi. Bunun üzerine önce ortopedi atölyelerinde, sonra Köln’deki Humboldt Makine Fabrikası’nda vinç operatörü olarak çalışmak zorunda kaldı. Bu yıllarda konakladığı pansiyonun sahibinin kızıyla evlendi.
Askeri eğitimi sırasında iskambil kartlarıyla numaralar yapmaya başladı. Daha sonra farklı oyunlar üzerinde çalıştı ve her geçen gün ününe ün kattı
Çocukluğundan beri illüzyon ile ilgilenen Sungur, askeri eğitimi sırasında iskambil kartlarıyla numaralar yaptı ve bu numaraların arkadaşlarını şaşırttığını ve eğlendirdiğini fark etti. Bunun üzerine farklı gösteriler üzerinde çalışmaya başladı. Zati Sungur gündüzleri fabrikada çalışıyordu, akşamları ise Köln’deki kabarelerde sahneye çıkıyordu. Bir gösterisinde tesadüfen Alman illüzyonist Alois Kessler ve arkadaşları tarafından izlendi. Sungur’un performansını çok beğenen Kessler, onun 1920 yılında Berlin’deki Wintergarten Tiyatrosu’nda sahneye çıkmasına yardımcı oldu. Sungur buradaki gösterisi ile büyük beğeni toplamayı başardı. Ardından, bir grup sanatçıyla birlikte İtalya, Fransa, İspanya, Kuzey Amerika ve son olarak 1922 yılında Güney Amerika’ya seyahat etti.
Kendi ekibini kurdu ve dünyaca ünlü bir illüzyonist oldu. Çeşitli ülkelerde gösteriler yaptı
Sungur, aradan bir yıl geçtikten sonra kendi ekibini kurdu ve Kont Sati von Richmond takma adını alarak iki saatlik gösteriler yaptı. Yıllar geçtikçe uluslararası bir üne kavuşan sanatçı, Zati Bey sahne adını kullanmaya başladı. Ayrıca Miss Neraida isimli İtalyan yardımcısına Melek Hanım takma adını verdi. Daha sonra Şili, Brezilya, Arjantin ve Paraguay’ın büyük tiyatrolarında 14 yıl boyunca her gece gösterilerini sergiledi. Bu dönemde 10 tonluk illüzyon malzemesi, 12 yardımcısı ve 2 kamyonuyla turne yapıyordu.
Zati Sungur, 1936 yılında Türkiye’ye döndü ve burada gösterilerine devam etti. Sungur’u izlemiş olan Atatürk, onun gösterisinden çok etkilendi
Sungur, 21 Nisan 1936’da Türkiye’ye döndü ve uzun yıllardır gelemediği memleketindeki ilk gösterisini 9 Mayıs 1936’da İstanbul’daki Fransız Tiyatrosu’nda sergiledi ve bu gösteri çok büyük ilgiyle izlendi. Başarılı sanatçı, 1936 ve 1937 yıllarında zorlu seyahat koşullarına rağmen Türkiye’nin tüm şehirlerini dolaştı ve hatta Mustafa Kemal Atatürk için bir gösteri yaptı. Zati Bey’in gösterisinden etkilenen Atatürk onu kutladı. Ayrıca belediyelerin Zati Sungur ve benzeri illüzyon gösterisi yapan sanatçıların temsillerinde, biletlerden alınan vergilerden indirim yapılmasını sağladı. Sungur, uzun yıllar boyunca yurt dışında ve yurt içinde gösterilerini sergilemeye devam etti.
1936 yılından beri yayınlanmakta olan Amerikan illüzyon dünyasının prestijli dergisi Genii, Haziran 1958 sayısını ve kapağını Zati Sungur’a ayırarak dünya sihirbazlarına bu değerli sanatçıyı hatırlatmış ve tanıtmıştır. Dünyaca ünlü illüzyonist Zati Bey, 6 Temmuz 1984 tarihinde İstanbul’da vefat etmiştir.
Kaynak: 1
