Bebeğin dünyaya gelmesiyle ebeveynlerin adeta tüm hayatları değişir. Yeni bir düzene alışmaya çalıştıkları sırada aynı zamanda belki de daha önce hiçbir fikirleri olmayan pek çok konuya hakim olmaya, doğrusunu öğrenmeye çalışırlar. Bebek beslenmesi, bu dönemdeki en kritik konulardan biridir. Anne sütü bebek için temel besin olmakla birlikte, gerekli durumlarda doktorların tavsiyesiyle devam sütleri devreye girer. Özellikle anne-baba olma duygusunu ilk kez tadanlar için bu konuda rehber niteliğinde bir yazı hazırladık. İşte en çok sorulan 12 soruyla devam sütü hakkında her şey…
1. Devam sütü nedir?
Bebeklerin temel besinleri elbette anne sütüdür. Ancak anne sütünün yetersiz kaldığı zamanlarda, bebeğin beslenme ihtiyacını anne sütünün sağladığı fonksiyonel faydalara benzer şekilde destekleyebilen besin devam sütüdür. Devam sütleri belli aylara göre bebeklerin beslenme ve büyüme ihtiyaçlarını karşılayabilmek için özel olarak üretilir. Üretilirken ham madde seçiminden itibaren çok sıkı denetimlere ve kurallara tabi tutulur.
Devam sütlerinin ana maddeleri uygun bir süt kaynağıdır. Genellikle inek sütü tercih edilir. Gıda güvenliğine uygun koşullarda elde edilen süt bebeğe ağır gelen besinsel içerikleri azaltılarak bebek için uygun seviyelere getirilir. Ayrıca bebeğin ihtiyacı olan faydalı bileşenler içeriğe eklenir. Toz halde ya da içime hazır sıvı halde satılırlar. Temelde bebeklerin ihtiyaç duyduğu protein, karbonhidrat, vitamin, mineral gibi tüm besin ögelerini içerirler.
2. Devam sütünün içinde ne var?
Bebeğin anne sütüyle beslendiğinde de aldığı protein, karbonhidrat, yağ, vitamin ve mineral devam sütlerinde bulunması yasal olarak zorunlu olan besin ögeleridir. Bunlar anne sütünün faydalarını taklit edebilmek amacıyla devam sütlerine konan içeriklerdir. Ayrıca mevzuatta zorunlu tutulmasa da bebek beslenmesini ve gelişimini olumlu yönde etkileyen bazı bileşenler de devam sütünde kullanılabilir. Prebiyotik, probiyotik, nükleotidler, postbiyotikler ve balık yağı devam sütünde olması zorunlu olmayan ancak bazı devam sütlerinde kullanılan bileşenlerden bazıları. Ebeveynler devam sütü seçerken hem doktorlarının tavsiyelerine hem de bebeklerinin ihtiyaçlarına göre devam sütünün içeriğini kontrol ederek kullanabilir.
3. Devam sütü koruyucu içerir mi?
Devam sütlerinin Türk Gıda Kodeksi’ne göre koruyucu içermesi kesinlikle yasak. Devam sütlerinin dayanıklılığı geleneksel bir yöntemle yani besini kurutarak toz haline getirme yöntemiyle sağlanıyor. Ayrıca güvenli bir şekilde tüketilmesi için hava almayan ambalajlarda saklanıyor. Bu yüzden devam sütlerinin koruyucu içermediğini ve son tüketim tarihine kadar besleyiciliğini koruyarak gönül rahatlığıyla tüketilebileceğini söyleyebiliriz.
4. Devam sütleri nasıl üretiliyor?
Devam sütleri yıllar süren araştırmalar sonucu bebeklerin beslenme ihtiyaçlarını karşılamak için özel üretilmiştir. Devam sütlerinin ana maddesini uygun bir süt kaynağı oluşturur. Süt, gıda güvenliği kurallarına uygun ortamında beslenen hayvanlardan, yine gıda güvenliği koşullarına uygun olarak toplanır. Sütün temel olarak protein, karbonhidrat ve yağı gereği kadar kullanılır, bebeğin ihtiyacından fazla olan bileşenler sütten uzaklaştırılır ve normalde bu sütlerde olmayan ancak bebeğin gereksinim duyduğu vitamin, mineral gibi ögeler ilave edilir. Daha sonra bu devam sütleri çoğunlukla geleneksel bir yöntem olan kurutma ile toz haline getirilirler. İçerisindeki su uzaklaştırıldığı takdirde, ürünler daha uzun süre bozulmadan saklanabilir. Bunu tarhananın kurutularak hazırlanması gibi de düşünebilirsiniz.
5. Devam sütü bebeğe ne zaman ve hangi durumlarda verilmeli?
Bebeğin 1 yaşına kadar ana öğünü anne sütü olmalıdır. Anne sütünün yokluğu ya da eksikliği gibi durumlarda doktor önerisiyle bebeği devam sütleri ile desteklemek gerekir. Ayrıca bebeğin bebeğin boy ve kilo gelişimine bakılarak da bebeğin gelişimine destek olması için doktorun tavsiye ettiği durumlarda devam sütü kullanılabilir. Özellikle 0-1 yaş arası anne sütünün eksikliğini ev yemekleriyle tamamlamak oldukça yanlıştır. Bu noktada da bebeğin sağlıklı büyümesi ve gelişmesi için destek olarak devam sütü kullanılabilir.
6. Devam sütü alan bebeğim anne sütünü bırakır mı?
Elbette bırakmaz. Bebeği beslerken önce emzirip doymadığı öğünlerde ise beslenmesini devam sütleriyle destekleyebilirsiniz. Devam sütü anne sütünü bıraktırmaz.
7. Devam sütü seçimi yapılırken nelere dikkat edilmeli?
Devam sütü seçiminde esas olan, anne sütünün sağladığı fonksiyonel özellikleri sağlayabilen bir ürün seçmektir. Burada ürünün prebiyotik içeriğinin yüksek olmasına dikkat edebilirsiniz. Çünkü bebeğin bağışıklığını destekleyen anne sütünün en önemli bileşenlerinden biri prebiyotiktir. Ayrıca taurin, anne sütünde de bulunan ve bebeğin hem fiziksel hem zihinsel gelişimini destekleyen önemli bir protein yapı taşıdır. Ürünün içinde taurin olup olmadığını kontrol edebilirsiniz. Nükleotitler de bağışıklığın gelişimini destekleyen ve anne sütünde bulunan kritik bileşenlerden biridir. Ürünün balık yağı içermesi de dikkat edilmesi gerekenler arasındadır. Balık yağında bulunan Omega 3, göz sağlığından bağışıklık sistemini güçlendirmeye kadar birçok konuda bebeğin gelişimini destekler.
8. Devam sütü organik olmalı mıdır?
Organik süt demek anne sütüne yakın demek değildir. Esas olan, devam sütünün anne sütünde bulunan bileşenleri uygun miktarlarda içermesidir. Bazı organik devam sütleri balık yağı içermez. Balık yağı bebeklerin beyin gelişimi için çok önemlidir. Bazı organik devam sütleri anne sütünde bulunan prebiyotik ve nükleotidleri de yeterli miktarda içermez. Bu yüzden devam sütünün organik olması anne sütüne benzerlik açısından bir kriter değildir.
Ayrıca organik olan devam sütleri koruyucu içermez, diğerleri içerir gibi yanlış bir algı olsa da, aslında organik olsun ya da olmasın devam sütlerinin koruyucu içermeleri zaten yasaktır.
9. Devam sütleri gaz ya da kabızlık yapar mı?
Bebeklerde ilk aylarda sindirim sistemi yeni gelişmekte olduğu için, gaz sancısı ve kabızlık gibi sindirim sorunları görülebilir. Devam sütünün direkt olarak kabızlık ya da gaz problemine yol açtığını söylemek mümkün değildir. Bazı biberonlar bebeğin hava yutmasına ve dolayısıyla gaz problemlerine neden olabilir, bu yüzden biberon seçimine dikkat edilmelidir. Anne sütü veriliyorsa anne de beslenmesine dikkat etmeli ve gaz yapan besinler tüketmemelidir. Ayrıca kolik gazlı bebekler için özel devam sütleri vardır.
10. Devam sütü nasıl muhafaza edilmeli?
Toz ya da sıvı devam sütleri ambalajları açılmadığı sürece son tüketim tarihine kadar saklanabilir. Paketleri açılmadığı sürece buzdolabına koyulmamaları gerekir. Serin ve kuru bir yerde saklanmalıdır.Toz devam sütleri paket açıldıktan sonra da buzdolabında saklanmamalıdır. Sıvı devam sütleri kapağı açıldıktan sonra buzdolabında saklanmalıdır. Her iki ürünün de etiket bilgileri dikkate alınmalıdır.
11. Ne zamana kadar devam sütü verilmeli?
Devam sütleri anne sütünün yetersiz olduğu durumlarda 3 yaşına kadar kullanılabilir. Bebeğinizin sağlığı ve büyüme hızına göre doktorunuz size en uygun süreyi söyleyecektir.
12. Biberon istemeyen bebeklere devam sütü nasıl verilir?
Bazı bebekler biberon kullanmayı reddedebilir. Böyle durumlarda devam sütünü vermenin başka yöntemleri de vardır. Öncelikle biberonunu değiştirebilir, farklı uçlarda biberonlar deneyebilirsiniz. Biberon yerine yaşına uygun sulukları kullanabilirsiniz. Ya da bebeğinizin yaşına uygun ek gıdalarda tarife devam sütü ekleyerek verebilirsiniz. Özellikle bebeğin aldığı ilk ek gıdalardan olan püre, çorba ve muhallebilere, ayrıca kahvaltı karışımlarına eklenebilir. Ek gıdalar arasında en önemlilerinden olan yoğurt da devam sütü ile mayalanarak bebeğe verilebilir.
