Dünya bir yıldır corona virüsü ile mücadele ediyor. 2019 yılının Aralık ayında Çin’in Wuhan kentinde ortaya çıkıp dünyaya yayılan virüsten milyonlarca kişi etkilendi. Ne yazık ki 2 milyona yakın kişi ise hayatını kaybetti. Virüsle mücadeleyle geçirdiğimiz 2020 yılının son günlerini yaşarken, corona virüsü aşısının bulunması hepimize umut olmuştu. Yeni yılda ise aşıyla birlikte salgının sona ereceğini ümit ediyorduk. Nitekim corona virüsü mutasyona uğradı ve yeni bir tehdit ortaya çıktı. Birçok ülkede görülen bu yeni corona virüsü türü paniğe sebep oldu. Peki mutasyon nedir, corona virüsü mutasyonu ne anlama geliyor, geliştirilen aşı yeni türde işe yarayacak mı? Aklınıza takılan tüm soruları yanıtladık.
Corona virüsü salgınında en çok korkulan noktalardan biri virüsün mutasyona uğramasıydı. Ne yazık ki korkulan oldu ve İngiltere’de mutasyona uğrayan yeni corona virüsü türü tespit edildi
Bu gelişmenin ardından ülkede kısıtlamalar artırıldı. Türkiye dahil birçok ülke İngiltere’den seyahatleri yasakladı. Yetkililer ise İngiltere’de milyonlarca kişiyi etkileyen yeni sokağa çıkma kısıtlamalarının aşı ülke genelinde uygulanmaya başlayana kadar yürürlükte olabileceğini belirtiyor.
Peki, mutasyon nedir? Corona virüsü mutasyonu ne anlama geliyor?
Mutasyon ya da değişinim, bir canlının genomu içindeki DNA ya da RNA diziliminde meydana gelen kalıcı değişmeler olarak adlandırılıyor. Yani corona virüsünün mutasyona uğraması, yapısının değişmesi anlamına geliyor. Nitekim bu aslında son derece normal bir durum. Pek çok virüsün yapısı zaman içerisinde değişiklik gösteriyor. Tıpkı Influenza (grip) virüsünün yıllar boyunca gösterdiği değişiklik gibi. Çoğu zaman virüsler bizi enfekte etmekte daha da kötüleşecek şekilde kendini değiştirir.
Mutasyona uğrayan yeni virüsün bir önceki virüsten farkı ne, daha mı bulaşıcı?
Değişime uğrayan yeni tür virüs ilk olarak Eylül ayında tespit edildi. Kasım ayında Londra’da tespit edilen vakaların dörtte birine yakını yeni tür virüsle bağlantılı. Bu oran, Aralık ortasında vakaların üçte ikisine yükseldi. Yetkililer yeni türün çok daha hızlı yayıldığı uyarısı yaptı. İngiltere hükümetinin Sağlık Baş Danışmanı Prof. Dr. Chris Whitty yazılı açıklamasında ‘yeni türün daha hızlı yayılabildiğini’ söyledi. Araştırmalara göre yeni virüs, bir önceki virüsten yüzde 70 daha hızlı yayılım gösteriyor.
BBC’nin haberine göre, University College London’dan Prof. Andrew Hayward, yeni mutasyonun ne kadar kaygı verici olduğu sorusuna şu yanıtı veriyor: “Sanıyorum, virüsün değişime uğrayan bu türünün daha büyük bir pandemiye neden olma ihtimalini bilecek kadar yeterli bilgiye sahibiyiz, daha önce öngördüğümüzden çok daha kötü.”
Hayward’a göre yeni tür virüsün bulaşıcı etkisindeki artış, mevcut can kayıpları oranı da göz önünde bulundurulduğunda “çok daha fazla ölüme neden olabilir.”
Mutasyona uğrayan virüs ne gibi bir tehlike arz ediyor?
Şu ana dek yapılan araştırmalara göre, yeni virüs türünün daha hızlı yayılım gösterdiğini belirttik. Virüsle ilgili en büyük tehlike de bu;
- Virüs hızlı yayılıyor
- Avrupa’da yüksek nüfuslu yerlerde görüldü
Corona virüsü mutasyonu daha önce de gerçekleşti mi?
Virüs daha önce pek çok kez değişime uğradı. Çin’in Wuhan eyaletinde görülen virüs türü ile şu an dünya genelinde yayılım gösteren virüs türü aynı değil. İngiliz hükümetine bağlı Yeni ve Gelişmekte Olan Solunum Virüsü Tehditleri Danışma Grubu (Nervtag) üyesi Dr. Müge Çevik, Sars-Cov-2 virüsünün şimdiye kadar 4000’den fazla mutasyonunun tespit edildiğini söyledi. Guardian gazetesinin haberine göre Çevik, ‘yalnızca birkaçının önemli mutasyonlar olduğunu’ ifade etti.
Guardian gazetesinin haberine göre Dr. Çevik, bulguların, aktarılan verilerin kalitesi ve miktarına bağlı olduğunu söyledi ve “Şimdilik rastlantılar bir bağ kuramayız, bu sadece birleşimin etkisi” dedi.
Yeni corona virüsü mutasyonu hangi ülkelerde görüldü?
Corona virüsünün mutasyonlu hali aslında tüm dünyaya yayılmış durumda. Ancak diğer türlerden yüzde 70 daha hızlı yayılan ve bilim insanlarını endişelendiren yeni tür, öncelikle Londra ve İngiltere’nin güneydoğusunda hızla yayıldı. Dünya Sağlık Örgütü aynı mutasyonun, Hollanda, Danimarka ve Avustralya’da da görüldüğünü bildirdi. Öte yandan Güney Afrika’da ise farklı bir tür mutasyonun tespit edildiği belirtiliyor.
Peki, geliştirilen aşılar yeni türe karşı etkili mi?
Geliştirilen aşıların, corona virüsü mutasyonu üzerindeki etkilerine dair henüz bir çalışma bulunmuyor. Üst düzey sağlık yetkilileri, yeni mutasyonun daha ölümcül olduğu ya da aşılara farklı tepki verdiği yönünde bir kanıt olmadığını ancak eskisine kıyasla yüzde 70 daha bulaşıcı olduğunu belirtti.
Ancak, başarı oranında başı çeken üç aşı, mevcut ‘başak proteine’ karşı bağışıklık geliştiriyor. Aşılar, virüsün farklı bölgelerini hedef alan bağışıklık sistemleri geliştiriyor. Dolayısıyla, protein yapısı mutasyona uğraya bile, aşıların hala tesiri olabilir.
