Yield farming, kripto para ekosisteminde yüksek getiri veya ödül elde etmek için kripto para stake etme veya ödünç verme işlemine denir. Merkeziyetsiz finans (DeFi) bu alanda yenilikçi, ancak riskli ve volatilite içeren bir alandır. Yield farming, DeFi sektörünün hala gelişmekte olan ve en yüksek büyüme potansiyeline sahip alanıdır. DeFi, 2020 yılında 500 milyon dolardan 10 milyar dolara kadar artarak adından oldukça söz ettirdi.
Yield farming protokolleri, likidite sağlayıcılarının (LP) sahip oldukları kripto varlıklarını, akıllı sözleşme tabanlı likidite havuzlarına yatırmalarını ve kilitlemelerini sağlar. Bu, işlem ücretlerinden alınan yüzdeler, kredi verenlerden gelen faizler veya yönetişim token’ı şeklinde olabiliyor. Getiriler yıllık yüzdelik gelir (APY) şeklinde ifade edilir. Daha fazla yatırımcı ilgili likidite havuzlarına fon ekledikçe, sağlanan getiri miktarı da belirli oranda azalmaktadır.
Başlangıç aşamasında çoğu yield farming katılımcısı, öne çıkan stablecoin seçenekleri olan USDT, DAI ve USDC ile stake eder. En popüler DeFi protokolleri artık Ethereum ağı üzerinde çalıştığı için yield farming için yönetişim token’ları sunuluyor. Likidite havuzları üzerinden bu token’lar kazanılıyor. Kazanılan bu token’lar merkeziyetsiz borsalara (DEX) likidite sağlanması karşılığında verilir.
Likidite madenciliği, yield farming katılımcısının ek tazminat olarak token ödülü kazanması ile gerçekleşir. Yield farming, Compound protokolündeki yönetişim token’ı olan COMP’un platform kullanıcılarına verilmesi ile başladı.
Çoğu yield farming protokolü likidite sağlayıcılarını protokolün yönetişim token’ı ile ödüllendirir. Bunlar hem Binance gibi merkezi borsalarda, hem de Uniswap gibi merkeziyetsiz borsalarda işleme alınabiliyor.
Yield farming ve staking farkı nedir?
Ortalama bir yatırımcı için yield farming ile staking arasında karar verirken hangisinin daha uygun olduğunu mu merak ediyorsunuz? Yield farming, staking’e çok benzer çünkü her ikisi de kar elde etmek için bir miktar kripto varlığı bulundurmayı gerektirir.
Bazı yatırımcılar, staking’i yield farming’in bir parçası olarak görüyor. “Yield farming” ve “staking” terimleri bazen birbirinin yerine kullanılsa da birbirlerinden oldukça farklıdır. İşte temel farkları.
- Karmaşıklık
Yield farming’e karşı staking’e bakıldığında, stake etme genellikle pasif gelir elde etmek için daha basit bir stratejidir. Çünkü yatırımcılar staking için bir havuz seçer ve kripto para birimlerini kilitler. Yield farming ise biraz uğraş gerektirebilir. Yatırımcılar sürekli olarak platform veya token değiştirme olasılığı ile hangi token’ları ve hangi platformda ödünç vereceğini seçer.
Merkeziyetsiz bir borsada (DEX) yield farming ile likidite sağlamak, yeterli miktarda bir çift kripto para yatırmayı gerektirebilir. Bunlar, popüler altcoin’lerden yüksek hacimli stablecoin’lere kadar değişebilir. Ödül token’ları yatırılan likidite miktarına göre ödeniyor. Ek gaz ücretlerinin ödenmesini gerektirse de havuzlar arasında sürekli geçiş yapmak genellikle iyi gelir. Sonuç olarak, yield farming aktif yönetimden pay almaktan daha fazla fayda sağlayabilir. En yüksek verim sağlayan çiftçiler, mümkün olan en yüksek getiriyi bu şekilde elde ederler.
Sonuç olarak, yield farming staking yapmaktan daha karmaşıktır. Ancak zamanınız, ekipmanınız ve bunu nasıl yönetecek bilginiz varsa daha yüksek getiri sağlayabilirsiniz.
- Risk Seviyeleri
Yield farming genellikle yeni oluşturulan DeFi projelerinde uygulanmaktadır ve bu, “rug pull” meydana gelirse oldukça riskli olabilir. Bu terim, varlıkları kasıtlı olarak likidite havuzlarından boşaltan gölgeli geliştiricilere atıfta bulunur.
Yüksek kaliteli geliştiriciler tarafından oluşturulan akıllı sözleşmelerin bile zayıflıkları veya hataları olabilir ve bu her zaman bir risktir. Bir ankete göre, yield farming’çilerin %40’ı akıllı sözleşmeleri nasıl okuyacaklarını bilmiyor ve ilgili riskleri anlamıyor.
DeFi’de yeni olan kullanıcılar için staking’i çekici bir seçenek haline getirebilecek minimum başlangıç yatırımı ile stake yapılabilir. Yerleşik bir Proof of Stake (PoS) ağında “rug pull” olasılığı da daha düşüktür.
RUG PULL: Sahtekar kripto para geliştiricilerinin projelerinin değerini yükselttikten sonra, alım satım işlemlerine son verip elde ettikleri parayla kaçtığı dolandırıcılık yöntemi “rug pull” olarak adlandırılıyor.
Volatilite riski, hem yield farming hem de staking için ortaktır. İkisinde de katılımcılar token’ların aniden değeri düştüğünde para kaybedebilir. Likidasyon riski, teminatınız yatırımınızı karşılamak için artık yeterli olmadığında da ortaya çıkar.
Yield farming, staking’ten daha iyi bir verim sunarken, riskten kaçınan yatırımcılar, yield farming ile staking stratejileri arasında stake etmeyi düşünmeye daha meyilli olabilir. İşlem ücretleri getirileri hem artırabilir hem de azaltabilir. Bu yüzden risk oranı artar. Varlık amortismanı riski her iki strateji için de geçerlidir. Kripto para piyasası beklenmedik bir şekilde düşüşe geçerse paranızı kaybetme ihtimaliniz her zaman bulunur.
- Kalıcı Kayıp
Yield farming, kripto paranın ilk yatırıldığı andan itibaren fiyatlardaki dalgalanmalar nedeniyle yatırımcıları kalıcı kayıplara maruz bırakır. Örneğin, bir likidite havuzuna para yatırırsanız ve ardından bu kriptonun değeri yükselirse, havuza yatırmak yerine bu token’ları elinizde tutmanız daha iyi olurdu. Elinizde tuttuğunuz kriptonun değeri düşerse de bu kaybı yaşayabilirsiniz. Tersine, kalıcı kayıp staking için geçerli değildir.
- Karlılık
Nerede bir risk varsa, orada bir ödül de olabilir. Finansal yatırımlarda risk ve ödül planlamasını yapmak son derece önemlidir.
Yield farming ile staking arasındaki ana karşılaştırma, yatırımcıların yatırım yapmaya devam ederek elde edebilecekleri pasif gelirdir. Ne kadar çok getiri sağlarsa, yeniden yatırım yapılma olasılığı da o kadar artmaktadır. Böylelikle getiriye bağlı olarak yatırım oranı da büyür.
Yaygın bir getiri ölçüsü, yıllık yüzde verim veya APY’dir. Borsalarda geleneksel staking, yield farming’e kıyasla daha istikrarlı APY getirilerine sahip olma eğilimindedir. Tipik olarak, stake ödülleri %5-14 aralığındadır.
- Süre
Yield farming ile staking’i karşılaştırırken likidite arayan yatırımcılar için kazanan strateji açıktır. Yatırımcılar uzun süreler boyunca fonlarını kilitlemeyi seçtiklerinde, staking yapmak artan getiri (veya APY) sunar. Ancak yield farming yatırımcıların fonlarını kilitlemelerini gerektirmez.
- Enflasyon
Proof of Stake (PoS) token’ları enflasyonist varlıklardır. Staking yapanlara ödenen herhangi bir getiri, yeni token arzından oluşur. Token’larınızı stake ederek, en azından stake edilen miktarla orantılı olarak enflasyona uygun ödüller alabilirsiniz. Stake etmeyi kaçırırsanız, mevcut varlıklarınızın değeri enflasyondan dolayı düşüş yaşayabilir.
- İşlem ücretleri
Yield farming ile staking arasındaki farkı bilmeyenler için gaz ücretleri, likidite havuzları arasında geçiş yapmakta özgür olan ancak bu süreçte işlem ücreti ödemek zorunda olan yield farming yapanlar için kesinlikle önemli bir endişe kaynağı olabilir. Yield farming yapanların, başka bir platformda daha yüksek bir getiri elde etseler bile, herhangi bir geçiş maliyetini hesaba katmaları gerekir.
Bir ağda staking yapan yatırımcılar, bir PoW blok zinciri ağında olduğu gibi, ödül kazanmak için hesaplama açısından zor matematik problemlerini çözmek zorunda değildir. Bu durum peşin alım ve bakım maliyetlerini düşürür.
- Güvenlik
DeFi protokollerine dayalı yield farming’in, özellikle akıllı bir sözleşmesinin programlamasında aksaklıklar varsa, hacker’lara karşı daha savunmasız olabilir. Staking genellikle daha güvenlidir çünkü stake yapan kişiler, temel blok zincirinin katı konsensüs yöntemine katılır. Sistemi kandırmaya yönelik herhangi bir girişim, kişilerin yatırılan fonlarını kaybetmesine neden olabilir.
Yield farming’in riskleri
Yield farming son derece karmaşık olabiliyor. Hem kredi veren hem de borçlananlar için önemli mali riskler de taşıyabiliyor. Ethereum Gas ücretlerinin yüksek olmasından dolayı, binlerce dolarlık işlem yapılması durumunda karlı hale geliyor. Kullanıcılar kripto para piyasasındaki volatiliteden dolayı geçici kayıp ve hızlı fiyat değişkenlikleri gibi riskler ile her zaman karşı karşıya.
En önemli detaylardan biri, yield farming’in protokollerin akıllı sözleşmelerindeki güvenlik açıklarından dolayı saldırı ve dolandırıcılıklara karşı daha hassas olması. Kodlama hataları, protokoller arasındaki rekabet nedeniyle geliştiricilerin yarışma sonucu olabiliyor. Protokoller için akıllı sözleşme ve özellikler çoğunlukla öncekilerden veya rakiplerinden kopyalanıyor. Ve denetlemeden kullanılıyor.
DeFi protokolleri izne tabi tutulmadan işleme koyuluyor. Ve sorunsuz bir şekilde çalışabilmek için farklı uygulamalara bağlı olmak zorundalar. Protokol için temel uygulamalardan herhangi biri hack’e uğrarsa yada çalışmazsa, tüm ekosistem etkilenir. Yatırımcılara ait fonlar böyle bir durumda kaybedilebilir.
Meme coin gibi riskli projelerde geçtiğimiz yıl hızlı bir büyüme gerçekleşti. Bu projeler binlerce APY gibi çeşitli cazip teklifler sundular ve sunmaya devam ediyorlar. Bu projelerin protokolleri ile işlem yapılması durumunda dikkatli olmalısınız. Kodları genellikle denetlenmediği için piyasadaki volatilite ile değerlerini çok çabuk kaybedebiliyorlar. Böyle projelerde “rug pull” dediğimiz geliştiricilerin likidite havuzundan tüm fonu çekip kayıplara karıştığı dolandırıcılık olayları ile çok sık karşılaşılıyor. Bu yüzden dikkatli olmalısınız.
Blok zinciri teknolojisi temel özelliği gereği değiştirilemezdir. Bu özelliği ile DeFi kayıpları çoğu zaman kalıcı olarak gider ve geri alınamaz. Kullanıcılar yield farming gibi riskli işlemlere dahil olmadan önce yeterli araştırmaları yapmaları ve tüm sorumluluğun kendilerinde olduğunu bilmeliler.
Yield farming’in avantajları
Kar, yield farming’in en belirgin avantajlarından biridir. Yeni bir projeyi ilk uygulayanlar arasında yer alan verim çiftçileri, hızla değer kazanan jetonlarla ödüllendirilebilir. Token’ları doğru zamanda satarlarsa büyük kazançlar mümkündür. Bu karlar, verimi daha da artırmak için diğer DeFi projelerine yeniden yatırılabilir.
Yield farming kriptoları, kullanıcıların bir token’ın genel durumu üzerinde olumlu etkilerinin yanı sıra yatırımlarını büyütmelerine olanak tanır. Likidite havuzuna para eklendiğinde, talep yüksekse faiz oranları bile yükselebilir.
Bu pasif yatırım yöntemi ile yatırımcılar ödüllerden, işlem ücretlerinden, faizden ve fiyat artışından kar elde edebilirler. Yield farming yapmaya başlamak için, cüzdanınızda bulunan kripto para birimleri dışında herhangi bir başlangıç yatırımına ihtiyacınız yoktur.
Yield farming’in başlıca avantajları şunlardır:
- Esnek Şartlar
Yield farming ile havuzların minimum kilitlenme süresini kabul etmeniz gerekmez. Bu, istediğiniz zaman likidite ekleyip çıkarabileceğiniz anlamına gelir. Belirli bir havuza aşırı maruz kaldığınızı düşünüyorsanız, bu sadece anında para çekme durumudur.
Öte yandan, belirli bir havuzun APY’ler açısından sizin için iyi çalıştığını tespit ederseniz, daha fazla token yatırmaya karar verebilirsiniz.
- Büyük Verim
Seçtiğiniz ticaret çiftine bağlı olarak, staking platformlarının ödeyebileceği her şeyi aşan önemli getirilere erişebilirsiniz.
Açıkçası bu, seçtiğiniz işlem çiftinin ne kadar likit olduğuna bağlı olacaktır. Örneğin, yeni ve nispeten bilinmeyen bir kripto token’ı için likidite sağlamak istiyorsanız, havuzun üç haneli APY’ler verme olasılığı her zaman vardır.
Son derece likit çiftler bile çift haneli getiriler sağlayabilir. Bu yield farming’in en önemli avantajlarından biridir.
Bu içerik sadece bilgilendirme amaçlı yazılmıştır. İçerikte yer alan yorum ve ifadeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmetinin kişiye özel olduğu unutulmamalıdır. İçerikteki bilgiler, sizin mali durumunuz ile uygun olmayabilir. Bu nedenle içerikte yer alan bilgilerin yatırım kararınızı destekleyecek yeterli bilgileri kapsamayacağı dikkate alınmalıdır. İleriye dönük yatırım ya da işlemlerinizin sonucunda ortaya çıkabilecek zarardan ListeList ve yazarları sorumlu tutulamaz.
