Bir döneme ismini veren kraliçe Viktorya, 1837 yılında sadece 18 yaşındayken İngiltere tahtına çıktı. 64 yıl süren saltanı sırasında İngiltere’nin gücü doruk noktasına ulaşmıştı. Sanayi devrimi gerçekleşmiş, edebiyat ve sanatta ilerlemeler kaydedilmiş, köleliğin kaldırılması gibi önemli kazanımlar bu dönemde gündeme gelmişti. Tüm bunların yanı sıra Viktorya dönemi, katı ahlak anlayışıyla tarihe damgasını vurmuştu. Kraliçenin ahlaki dayatmaları bütün bir toplumu tasarlıyor, evliliğin tutkusuz ve cinsellikten arındırılmış olanı kutsal kabul ediliyordu. Kadınlar yanlarında bir refakatçi olmadan dışarı çıkamıyor, haliyle flörtleşmek de imkânsız hale geliyordu! Peki bu kadar kısıtlamanın olduğu bir ortamda aşk hayatı nasıl yaşanıyordu? Gencinden yaşlısına pek çok insan gizli gizli flörtleşmenin çeşitli yollarını buldu. Hadi gelin hep birlikte Viktorya döneminde flörtleşmenin püf noktalarına bakalım.
1. Flörtleşmenin vazgeçilmez aracı: Aşk mektupları
İlişkinin belki de en tatlı süreci olan flört döneminde; WhatsApp, Instagram, SMS ve diğer sosyal mecralar bizim için vazgeçilmez önem taşıyor. Hoşlandığınız kişiye ulaşmak isteğiniz an pek çok kanaldan onunla iletişim kurabiliyorsunuz. Peki bu durum Viktorya döneminde nasıldı? Dönemin posta teşkilatı, yeni aşıkların halinden anlamış olacak ki posta iletme konusunda oldukça hızlı hareket ediyordu. Bir WhatsApp mesajı kadar hızlı iletişim kuramıyordunuz belki ama Londra’nın bazı bölgelerinde günde 7 defaya kadar mektup alma şansınız vardı. Bu da flörtünüze ulaştırmak isteyeceğiniz bir notun birkaç saat içinde kendisine teslim edileceği anlamına geliyordu. Bu dönemde, mektuplarda aşıkların birbirlerine nasıl hitap etmesi gerektiğini açıklayan bir kitap dahi yayınlanmıştı. Kitabın içinde şablon metinler bulunuyordu. Şablonu bir kağıda yazıp ismi değiştirdiğinizde ortaya sanatsal bir mektup çıkıyordu. Viktorya dönemi aşk mektuplarından örnek bir şablon şöyle:
Madam,
Beni hiçbir şekilde fark etmediğiniz için size hitap etmeye pek cesaret edemiyorum. Ancak, hoşnutsuzluğunuza maruz kalma riskine rağmen sizi tanımak istediğimi kaygı ve hürmetle ifade etmek isterim.
Ama nasıl kibar!😍
2. Gizli bir iletişim sistemi: Posta pulları
19. yüzyılda sevgiliden gelen mektubu aileden gizlemek oldukça zordu. Mektubu kimin teslim alacağı sorunu bir tarafa tüm ailenin mektubu okuyup eğlenmesi de muhtemeldi. Aşık gençler için bir utanç kaynağı olan bu sorun, gizli bir iletişim sistemiyle çözüldü. Zarfın üzerindeki pulların konumu belirli bir anlam ifade etmeye başladı. Örneğin, zarfın sol çaprazına yerleştirilmiş pul “Aşkın beni mutlu ediyor”, tam ortasına yerleştirilmiş pul ise “Seni ne zaman göreceğim?” anlamına geliyordu. Bu konumlandırmalar ve ifade ettiği anlamlar her çifte göre değişiyordu. Sonunda posta teşkilatı, pulun zarfın sağ üst köşesine yerleştirmesini zorunlu kıldı. Pul aracılığıyla gizli mesaj iletmek ise tarihe karıştı.
3. Flörtle iletişime geçmenin en kolay yolu: Yelpaze kullanma sanatı
Yelpazeler Viktorya döneminde kadınların erkeklerle iletişim kurmasını sağlayan bir araca dönüşmüştü. Yelpaze dili ve edebiyatında 50’ye yakın mesaj vardı. Bu mesajlardan bazıları şöyle: Yelpazenin sol elle açılması “Yanıma gelip benimle konuşabilirsin”, yelpazeyi yavaş hareketlerle kullanmak “evliyim”, hızlı kullanmak “nişanlıyım”, yelpazenin sadece açılıp kapanması “çok acımasızsın” anlamına geliyordu. Bu mesajların en güzeli ise seni seviyorum demekti. 19. yüzyılda yaşayan bir kadın, flörtüne seni seviyorum demek istiyorsa yelpazenin arkasına gizlenir, sadece gözlerini gösterirdi. Dönemin moda evleri ise bu durumu çabuk fark etti. Neredeyse her moda evi renk renk yelpazeler üretiyor ve bu yelpazelerin yanında bir broşür veriyordu. Broşürde ise yelpaze dili hakkında bilgiler bulunuyordu.
4. Romantik bir iletişim aracı: Mendil
Viktorya dönemi flörtleşmenin son derece zor olduğu bir zaman dilimiydi. Sadece yelpazeler değil mendil de en sık kullanılan iletişim araçlarından biriydi. Henry J. Wehman’ın 1890 yılında The Mystery of Love, Courtship and Marriage Explained ismiyle yayınlanan muhteşem kitabında, mendil flörtçüleri için basit tüyolar bulunuyordu. Bu kitaptaki bilgilere göre, bir kadın hoşlandığı bir beyle iletişim kurmak istiyorsa mendili dudakların üzerinde tutuyordu. Mendilin iki elle topak haline getirilmesi “kayıtsızlık”, yere bırakılması “seni seviyorum”, sol elde döndürülmesi ise “seninle görüşmek istemiyorum” anlamlarına geliyordu.
5. Sözsüz iletişimin en romantik hali: Çiçeklerin dili
Çiçekler ve romantizm arasındaki popüler ilişki hepimizin malumu. Viktorya döneminden yayınlanan The Etiquette of Flowers isimli kitapta, kurdele renklerinin ve çiçek türlerinin ne anlama geldiği ayrıntılı bir şekilde açıklanıyordu. Bu kitabın yayınlanmasından sonra çiftler farklı çiçeklerle iletişim kurmaya başladı. Aslında çiçeklerin kodları geleneksel İngiliz folklorundan türetilmişti. Ancak dönemin romantik yazarları, İngiliz halkına çiçeklerin dilinden bahsederken yeni anlamlar icat ederek flörtleşmenin harika bir yolunu buldu.
6. Gizliliğin önemi: Aşk kartları
Tanışma kartları olarak da adlandırılan aşk kartları 19. yüzyılda çok sık kullanılırdı. Viktorya döneminde flörtleşen çiftler bu yöntemi büyüklerine yakalanmamak için tercih ederdi. 19. yüzyılda kadınlar yanlarında refakatçileri olmadan dışarı çıkamazdı. Bu durum ise yeni iletişim yöntemlerinin ortaya çıkmasına neden oldu. Örneğin bir erkek hoşlandığı kadına beni seviyor musun diye sormak istiyorsa bir karta sadece cümlelerin baş harfleri yazar ve flörtüne uzatırdı. Kadın notu okuduktan sonra kartı sağ eline alırsa “sevmiyorum” sol eline alırsa “evet, seviyorum” anlamına gelirdi.
Viktorya döneminde kadınların yaşamlarını merak ediyorsanız buraya tıklayarak daha fazla bilgi alabilirsiniz.
7. Tüm bu iletişim yöntemlerine rağmen hoşlanılan kişiye ulaşılamıyorsa gazeteye ilan verilirdi
19. yüzyılda çiftlerin gazeteye ilan vererek flörtleşmesi çok normal ve güvenli bir yöntemdi. Exeter Üniversitesi’nde görev yapan tarihçi Alun Withey, Viktorya dönemi sırasında Londra’da yayınlanan The Evening Standard isimli gazeteyi incelediğinde son derece dokunaklı mesajların olduğunu tespit etti. Withey, buradaki takma isimlerle yayınlamış ilanları “cinsel gerilim yuvası” olarak adlandırdı. Gazeteden örnek olarak verdiği mesajlar arasında en dikkat çekenler şöyle: “Eve en yakın vagonda görünmeden buluşalım”, “bir yıl daha bekleyemem”, “sefil bir haldeyim, seni görmeliyim sevgilim!”, “kalbini kırdım, merhamet et”. Karşı tarafın bu mesajları okuyup okumadığını ya da yanıt verip vermediğini bilemiyoruz. Ancak gazete küpürleri, Viktorya döneminde epey bir kişinin aşk acısı çektiğini gösteriyor.
Kaynak: 1
