Sofia Baffo’dan Safiye Sultan’a: İktidara Doymayan Kadın

Osmanlı Devleti’nde her ne kadar ülkeyi yönetme hakkı erkeklere tanınmış ve kadınlar ülkeyi yöneten erkeklerin hem gözünü hem de gönlünü hoş edecek rengarenk tropikal birer kuş gibi kafeslere kapatılmış olsa da Osmanlı Sarayı’nda kadınların zekası her daim kafesleri aşmayı bilmiştir. Gerçekten de saltanat oyununun en kanlı oynandığı yerdir Osmanlı’nın haremi. Bu oyunun en bilinen oyuncularından biri Hürrem Sultan olsa da ondan sonra gelenler de bayrağı asla yere düşürmemiştir. Bu oyunda en kanlı rollerden birinde de Safiye Sultan yer almıştır. Şimdilerde yayınlanmaya başlayacak olan Kösem dizisinde Hülya Avşar tarafından canlandırılacak olmasıyla dikkat çeken bu karakter belki de Osmanlı’nın en tehlikeli kadınlarından biridir. Peki ölümü 1619 yılının 10 Kasım’ına denk gelen bu güçlü ve hırslı kadın kimdir? Buyurun sizi şöyle alalım.

Safiye Sultan aslında Sofia Baffo adıyla doğmuş bir Venedikli

Öyle fakir bir köylü kızıyken sultanlığa yükselmemiştir Sofia Baffo. Aksine Baffo ailesi Venedik’in en güçlü ve en zengin ailesidir. Sofia’nın babası da Korfu Valisi olarak tanınır.

12 yaşındayken Korfu’ya doğru yaptığı seyahat Sofia Baffo için Safiye Sultan olmaya giden yolun başlangıcı olur

Akdeniz’in ortasında Korfu’ya doğru hareket eden gemileri korsanların saldırısına uğrar ve çok güzel bir çocuk olan Sofia köle olarak satılmak için esir alınır.

Sarayın kapılarını köle pazarından aralar

Böylelikle küçük Sofia Baffo kendisini Pera’da bir köle pazarında açık arttırmaya sunulmuş olarak bulur ve güzelliği 3. Murad’ın annesi Nurbanu Sultan’ın dikkatini çekince sarayın kapıları Sofia için ardına kadar açılır.
Şu tesadüfe bakın ki onu köle pazarından çekip alan ve sultanlığa giden yolu önüne açan Nurbanu da Venedikli Baffo ailesinin soyundan gelmektedir!

Haremde iki yıl süren eğitimin ardından Manisa Sancağı’ndaki 3. Murad’a sunulur Sofia Baffo. Bu sırada adı da Safiye olarak değişmiştir elbette.

3. Murad bu güzeller güzeli genç kızı görür görmez aşık olur, ona büyük bir tutkuyla bağlanır. Safiye için de 3. Murad’la geçirdiği en güzel dönemdir bu dönem. Ne de olsa 3. Murad henüz şehzadedir, haremi dardır ve Safiye’nın rakibi de epey azdır.

Safiye ve 3. Murad’ın mutluluğu Safiye’nin Şehzade 3. Mehmet’i doğurmasıyla perçinlenir

Bu sırada babası 2. Selim’in ölümü üzerine 3. Murad tahta çıkar ve Safiye ve şehzadesi de saraya doğru yola çıkar. Ancak 3. Murad’ın Safiye’ye aşırı düşkünlüğü gerek annesi Nurbanu Sultan’ı, gerekse dönemin sadrazamı Sokullu Mehmet Paşa ile evli olan ablası İsmihan Sultan’ı rahatsız etmeye başlamıştır. Bu yüzden Nurbanu Sultan oğluna her gece yeni bir cariye göndermeye başlar.

Böylelikle 3. Murad kendini bir safahat aleminin içinde bulur. Cariyelerin biri gelip öbürü gitmektedir.

Fakat bilindiği üzere Osmanlı’da doğum kontrolü denen bir şey yoktur. Böylelikle her gece başka bir cariyeyle yatağa giren padişah bir anda 130 çocuğun birden babası olur.

Veliaht sayısının katlanarak artması Safiye Sultan’ın işine gelmez

Zira kendi doğurduğu çocuğu tahta geçirebilmek için mücadele etmesi gereken insan sayısı günden güne artmaktadır.
Fatih Kanunnamesi gereği başa geçen oğul bütün erkek kardeşlerini öldürtecektir ve bu durum büyük bir katliam yaşanacağına işaret etmektedir. Fakat Safiye Sultan işini pek şansa bırakmaz. Padişahın tohumundan olan birçok erkek bebek doğumları sırasında kordonları bağlanmayarak ya da yüksek yerlerden atılıp kaza süsü verilerek ortadan kaldırılmıştır.

Cariyelerle yarışmaktansa devlet yönetmek ister

Safiye Sultan da sürekli biri gelip biri giden bu cariyelerle yarışmak yerine kocası 3. Murad’ı kendi alemine terk eder ve devlet yönetiminde kendine yer edinmek için işe girişir.
Üstelik sadece devletin iç işleyişine müdahale etmekle kalmaz, dış ilişkilerde de oldukça aktif davranır. Dönemin belki de en güçlü kadını olan İngiltere Kraliçesi 1. Elizabeth ile mektup arkadaşı olur ve ikili birbirlerine sundukları aşırı pahalı hediyelerle dostluklarını geliştirirler. Hatta Safiye Sultan 1. Elizabeth tarafından kendisine hediye edilen arabayla alışılmadık bir şekilde İstanbul sokaklarında gezmeye bile başlar.

1579’da Sadrazam Sokullu Mehmet Paşa’nın öldürülmesinin ardından beklediği yükseliş dalgasını da yakalar Safiye Sultan.

Böylelikle kocası 3. Murad’ın ölümünün ardından kocasının yatağından geçen sayısız cariyeyi ve onlardan doğan çoğu ismi bilinmez sayısız şehzadeyi geride bırakarak oğlunu tahta çıkarmayı başardı. Oğlu 3. Mehmet’in tahta geçmesiyle bir gecede tam 19 küçük oğlan çocuğu analarının koynundan alınarak boğuldu. 19 küçük tabut sarayın avlusuna dizildiğinde kimse gıkını bile çıkaramamıştı.

Valide Sultan’lığı döneminde de acımasızlığı hız kesmemişti Safiye Sultan’ın. Üstelik zulmü artık sadece başka kadınlardan doğanlara değil, kendi soyundan gelenlere de işliyordu.

Kendi iktidarını tehdit ettiğini düşündüğü için oğlu 3. Mehmed’i dolduruşa getirerek torunu Şehzade Mahmud’un boğdurulmasını sağlamıştır. Cellatlar Safiye Sultan’ın bu “küçük ricasını” yerine getirmekte bir an bile tereddüt etmemiştir. Şehzadenin çığlıkları ise bir yankı olarak kalmıştır sarayın duvarlarında.

Oğlu 3. Mehmed’in de ölümüne tanıklık etmişti Safiye Sultan. Fakat evlat acısı bile Safiye Sultan’ın içindeki iktidar ateşini söndüremedi.

Oğlu öldükten sonra Handan Sultan’dan doğan torunu 1. Ahmed’in saltanatı sırasında Büyük Valide Sultan ismiyle iktidarını bir müddet daha sürdürdü.

Ancak her saltanatın bir sonu vardı elbette

Hırsın ve acımasızlığın sembolü Safiye Sultan’ı da ondan daha hırslı, ondan daha acımasız bir kadın yerinden edecekti: Kösem Sultan.Kösem Sultan haseki olunca gerek haremde, gerekse devlet içindeki iktidarı Safiye Sultan’dan söke söke aldı ve artık iyice yaşlanmış olan Safiye Sultan Eski Saray’a sürgün edildi.