Geçmişten günümüze ülkemizde pek çok kez referandum yapıldı. Anayasa değişikliği gibi bazı önemli konularda halkın iradesini belirlemek için yapılan oylamalar, ülkemizin geçmişinde ve geleceğinde önemli bir yer tutuyor. Hal böyle olunca, vatandaşlarımız referandum nedir ve ülkemizde kaç kez referandum yapıldı sorularının cevaplarını merak ediyor. Sizler için referandum nedir, referandum için kaç oy gerekiyor ve Türkiye’de kaç tane referandum oldu gibi soruların cevaplarını derledik. Öncelikle referandum nedir sorusunu yanıtlayarak başlayalım.
Ayrıca bu içeriğe bakmak isteyebilirsiniz: “Son Günlerde Sıkça Gündeme Gelen Parlamenter Sistem Nedir, Özellikleri Nelerdir?”
Referandum nedir?
Plebisit veya halk tdk oylaması olarak da bilinen referandum, yasaların kabulü ve anayasa değişikliği gibi bazı önemli konularda halkın iradesini belirlemek için yapılan oylamaya verilen isimdir. Referandumda halkın fikri ve isteği idareye doğrudan doğruya yansır. Bu da, doğrudan demokrasiye verilebilecek en güzel örneklerden biridir. Referandumlar çoğunlukla yasama organlarının biri tarafından, halkın iradesini belirlemek amacıyla oylamaya sunulur. Referandumlarda halka farklı seçenekler sunulmaz, sadece bir teklifin kabulü veya reddi için oylama yapılır. Referandum nedir öğrendiğimize göre devam edelim.
Referandum için kaç oy gerekiyor?
Bu konuya anayasa değişikliğini temel alarak bakalım. Hepimizin bildiği üzere TBMM’de 600 tane milletvekili bulunuyor. TBMM’de değişiklik teklifi için üye tamsayısının en az üçte biri olan 200 milletvekilinin yazıyla teklif etmesi gerekiyor. Öte yandan, değişiklik teklifinin kabulü için beşte üç çoğunluğun onay vermesi gerekiyor. Yani bu da 360 kişi demek oluyor. Eğer değişiklik teklifi 400’ün üzerinde oy alırsa referanduma sunulma mecburiyeti yoktur.
Türkiye’de kaç tane referandum oldu?
Türkiye’de şu anda tam 7 tane referandum oldu.
1961 referandumu
Türkiye’de yapılan ilk halk oylaması, 1961 Türkiye anayasa değişikliği referandumudur. Bu referandum, 27 Mayıs Darbesi’nden sonra hazırlanan yeni anayasa için halkın iradesine sunuldu. 1961 Anayasası’nın kabulü için %38.3 hayır oyuna karşılık olarak %61.7 evet oyu verildi.
1982 referandumu
12 Eylül Darbesi’nden sonra hazırlanan 1982 Anayasası için yapılan referandumda %8,63 hayır oyuna karşılık olarak, %91,37 evet oyu verildi.
1987 referandumu
1987 Türkiye anayasa değişikliği referandumu, 1982 Anayasası’nın geçici 4. maddesi ile getirilen 10 ve 5 yıllık siyasal yasakların kalkıp kalkmaması konusunda 6 Eylül 1987’de düzenlendi. Referandumun yapıldığı günden 6 gün sonra açıklanan sonuçlar, %49.84 hayır, %50.16 evet şeklindeydi. Bu oylamaya göre, geçici 4. madde yürürlükten kalktı.
1988 referandumu
1988 yılında yapılan referandum, hayır çıkan ilk referandumdur. 1982 Anayasası’nın 127. maddesindeki yerel seçimlerin 1 yıl erkene alınıp alınmaması konusunda 25 Eylül 1988’de yapıldı. Vatandaşların %65’i hayır, %35’i evet oyu verdi.
2007 referandumu
21 Ekim 2007 tarihinde yapılan referandum, cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesi başta olmak üzere bazı anayasa değişiklikleri için halkın iradesine sunuldu. Bu referandumda vatandaşlar, %31.05 hayır, %68.95 evet oyu verdi.
2010 referandumu
Yirmi altı maddelik bir değişikliği içeren paket, TBMM tarafından kabul edildikten sonra Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından referanduma sunuldu. Bu referandumda vatandaşlar, %42.12 hayır, %57.88 evet oyu verdi.
2017 referandumu
2017 yılında yapılan referandumda vatandaşlar, Türkiye Anayasası’nın 18 maddesi üzerinde yapılacak olan değişiklikleri oyladı. Değişiklik paketi, başbakanlık makamının ortadan kaldırılmasını, yürürlükteki parlamenter sistemin kaldırılmasını ve yerine başkanlık sisteminin getirilmesini, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nun yapısında değişiklikler yapılmasını ve meclisteki vekil sayısının 550’den 600’e çıkarılmasını içermektedir. Bu referandumda vatandaşlar, %48.59 hayır, %51.41 evet oyu verdi.
