İnsan sağlığı, beslenmeyle doğrudan ilgilidir. Yediğimiz şeyler bağışıklık sistemimiz başta olmak üzere, sindirim ve dolaşım sistemlerimizi de etkiler. Bu nedenle beslenmemize bağlı olarak hastalanabiliriz. Ancak probiyotikler olarak adlandırıla yararlı bakteriler, bağırsak duvarını kaplayarak koruyucu bir tabaka oluşturur ve sağlık problemlerine neden olabilen zararlı bakterilerle savaşır. Peki probiyotik nedir, probiyotik besinler nelerdir?
Probiyotik nedir?
Probiyotik, sağlığa yararlı olan bakterilere verilen isimdir. Uzmanlara göre probiyotikler düzenli tüketildiğinde bağırsak florasını kaplayarak sağlık problemlerine neden olan zararlı bakterilere karşı bağırsakları ve dolayısıyla sindirim sistemini korur. İnsan vücudunda yararlı ve zararlı bakteriler bulunur. Probiyotikler birçok kişi tarafından “zararlı” olarak algılansa da aslında yararlı bakteriler sınıfında yer alırlar. Bu yararlı bakteriler besinlerle ya da ek takviyelerle alınabilir.
Probiyotik türleri nelerdir?
Probiyotik olarak sınıflandırılan birçok bakteri türü bulunur. Bu bakterilerin ise vücudunuza farklı farklı faydaları vardır. Bu nedenle sağlığınıza en faydalı olabilecek probiyotik çeşidini öğrenmeniz için doktorunuza başvurmanız tavsiye edilir. Başlıca probiyotik grupları; Lactobacillus, Bifidobakteria, Mayalar, Gram pozitif koklardır. Bu grupların bir de alt türleri vardır. Gruplara genel olarak göz atacak olursak şu şekilde sıralayabiliriz;
Lactobacillus: En yaygın probiyotiklerden biri olan Lactobacillus yoğurt ve fermente gıdalarda bulunur. Lactobacillus’un farklı alt grupları bağırsak fonksiyonlarının düzenlenmesine yardımcı olur.
Bifidobacterium: Bazı süt ürünlerinde bulunan bu probiyotik türü İrritabl Bağırsak Sendromu (IBS) ve diğer bazı rahatsızlıkların semptomlarını hafifletebilir.
Saccharomyces boulardii: Bir probiyotik maya bileşeni olan Saccharomyces boulardii, diğer türler gibi sindirim sisteminin düzenlenmesinde yardımcı olur.
Probiyotiğin sağlığa faydaları nelerdir?
Probiyotiklerin düzenli tüketildiğinde zararlı bakterilerle savaşarak, sindirim ve dolaşım sistemini düzgün çalışmasına katkı sağladığını yukarıda belirttik. Ancak bunun yanı sıra probiyotiklerin farklı faydaları da bulunuyor.
– Alerjileri önler
Özellikle hamilelik döneminde ve hamilelik sonrası emzirme döneminde probitoyik tüketilmesi bebeğin sağlığı ve gelişimi için önemlidir. Anne tarafından düzenli olarak tüketilen probitoyikler çocuklarda, egzama, alerjik rinit, astım gibi rahatsızlıkların görülmesini azaltır. Ayrıca enfeksiyöz hastalıklara karşı koruma sağlanır. Bunun yanı sıra probiyotik alan çocuklarda huzursuzluk da daha az görülür.
– Üretral problemleri en aza indirir
Özellikle kadınları etkileyen üretral problemler ve vajinal mantar gibi enfeksiyonların önlenmesi için protobiyotiklerin tüketilmesi gerekir. Bağırsaklar gibi vajinada da hastalıkların önlenmesine yardımcı olacak bir flora bulunur. Bu floranın sağlıklı olması tüketilen besinlerle doğrudan ilişkilidir. Probiyotik içeren gıdaların tüketimi de, bakteriyel vajinozis, idrar yolu enfeksiyonu ve vajinal mantar gibi yaygın kadın ürogenital problemlerin önlenmesine yardımcı olur.
– Uyku kalitesini artırır
Probiyotiklerin düzenli tüketimi, uyku kalitesini de daha iyi hale getirir. Bağırsaklar ikinci beyin olarak adlandırılır, dolayısıyla bağırsaklarda yaşanan bir sağlık problemi tüm vücudu etkiler. Ancak bağırsaklar sağlıklı olduğunda, kişi kendini çok daha huzurlu hisseder ve uyku kalitesi de düzelir.
– Kalp sağlığını korur
Yapılan bazı çalışmalarda probiyotiklerin kolesterolü dengelediği ve dolaylı olarak kalp sağlığında da olumlu etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir.
– Kanser riskini azaltır
Probiyotiklerin, mutajenik ve genotoksik etkileri önlemeleri nedeniyle kanser riskini azalttığı yapılan araştırmalarla kanıtlanmıştır.
– Cilt sağlığını olumlu olarak etkiler
Düzenli probiyotik tüketimi, vücudun tüm sistemleri üzerinde etkili olduğu kadar cilt sağlığı üzerinde de etkilidir. Probiyotikler, cilt sorunlarını gidererek, cildin daha sağlıklı ve parlak olmasını sağlarlar.
– Diş sağlığını korumada yardımcı olur
Probiyotikler ağız ve diş sağlığında da etkilidir. Zararlı bakterilerle savaşarak çürüklerin oluşumunu engeller ve diş minesinin güçlenmesine katkıda bulunurlar.
– Bağırsak florasını koruyarak kilo vermeye yardımcı olur
Bağırsaklardaki bakteri dengesi vücut ağırlığını etkiyebilir. Probiyotikler bağırsaklardaki bakteri dengesini koruduğundan dolayı kilo vermek isteyenler için önerilir.
– Ruh halinin iyileşmesine yardımcı olur
Bağırsakların ikinci beyin olarak adlandırıldığından bahsetmiştik. Yapılan bir araştırmaya göre serotonin hormonu olarak bilinen mutluluk hormanlarının yüzde 5’i beyin tarafından salgılanırken, yüze 95’i bağırsaklar tarafından salgılanır. Dolayısıyla bağırsaklardaki problemler salgılanan serotoninin seviyesinin düşmesine ve hatta depresyona bile neden olabilir. Ancak probiyotiklerin düzenli tüketimi serotonin seviyesini korur ve ruh halinin iyileşmesine yardımcı olur.
Probiyotiğin zararları nelerdir?
Probiyotikler herkes üzerinde aynı etkiye sahip değildir. Bazı kişilerde probiyotikler yan etkilere neden olabilir. Bu yan etkiler arasında; sindirim sorunları, alerjik reaksiyonlar ve enfeksiyonlar görülebilir. Probiyotik kullananların bazılarında gaz ve şişkinlik görülebilir. Bunun yanı sıra kabızlık ya da ishal gibi durumlar yaşanabilir. Öte yandan probiyotik bakımından zengin fermante gıdalar, amin içerir. Aminler ise baş ağrısına neden olabilir. Bazı probiyotik gıdalar ise laktoz gibi alerjen gıdalar içerebilir. Nadir olarak ise probiyotiklerde bulunan bakteri ve mayalar kana karışarak enfeksiyona sebep olabilir.
Probiyotik besinler nelerdir?
Probiyotikler bazı sebzeler ile süt ve sür ürünlerinde bulunur. Ancak bu gıdalar tüketilmeden önce mutlaka bazı noktalara dikkat edilmesi gerekir. işte probiyotik içeren besinlerden bazıları
– Yoğurt
En bilinen probiyotik kaynağı yoğurttur. Yoğurt genelde laktik asit bakterileri (Lactobacillus acidophilus) tarafından fermente edilmiş sütten yapılır. B12 vitamini, kalsiyum ve fosfor içerir. Yoğurt aynı zamanda kemikleri güçlendirir.
– Kefir
Kefir insan sağlığı için oldukça faydalıdır. Ayrıca fermente edilmiş süt ürününden yapılan kefirde bir probiyotik kaynağıdır. Kefir, kemikleri güçlendirir, enfeksiyonları önler ve bağışıklık sistemini güçlendirir.
– Süt
Süt de probiyotikleri içeren besinlerden biridir. Ancak içeriğinde laktoz nedeniyle bazı kişilerde alerjik reaksiyona neden olabilir.
– Peynir
Peynir iyi bir protein kaynağı olmasına rağmen aynı zamanda içerdiği kalsiyum, fosfor, B12 ve selenyum ile de oldukça besleyici bir özelliğe sahip. Pek çok vitamin ve mineral içeren peynir, probiyotikleri de içerir. Ancak her peynir türü probiyotik içermez.
Bunun yanı sıra probiyotik içeren diğer gıdalar arasında; salatalık turşusu, lahana turşusu, tarhana, boza, ayran, şarap, şalgam, tereyağı, bira mayası, fermente soya ürünleri ve içecekleri, bebek mamaları, bazı meyve suları bulunuyor.
Kaynak: 1
