Pamuk şeker, dünya genelinde en çok sevilen şekerlemelerden biri. Öyle ki bu şeker, parklar ve mesire yerleriyle özdeşleşmiş durumda. Ancak 1987 yılından önce, hiç kimse pamuk şekerden haberdar değildi! İşte karşınızda, bir dişçinin “mucizevi” bir makine icat ederek sıradan şekerleri “tatlı bulutlara” dönüştürmesinin hikâyesi…
Pamuk şekerden önce
Aslında, modern anlamda pamuk şeker icat edilmeden önce de Avrupa’da pamuk şekeri andıran tatlılar üretiliyordu. Örneğin 15. yüzyılda İtalya’da, eritilmiş şekerin döndürülerek iplikler halinde tahta parçalarına sarıldığı ve bu şekilde tüketildiği biliniyor. Öte yandan, dünyanın farklı bölgelerinde de buna benzer tatlılar bulunuyordu. Çin’de çok eskiden beri tüketilen “ejderhanın sakalı şekeri” ve Türkiye’deki “pişmaniye” de pamuk şekeri andıran tatlılardandı.
Ancak 18. yüzyılın başlarına kadar, şekerin yemeye hazır iplikler halinde üretilmesi hiç de yaygın değildi. Bu şekilde üretilen şekerler çok yüksek bir maliyete sebep oluyordu. Ayrıca üretilmesi uzun zaman alıyordu ve çok zahmetliydi. Bu sebeple, yalnızca kraliyet mensuplarının ve zenginlerin tüketebildiği bir lezzetti…
Pamuk şeker makinesinin icadı
1890 yılında Amerikalı William Morrison, ipliksi şekerler üretmek için çalışmalara başladı. Aslında Morrison’un şekerlemeye olan bu ilgisi oldukça şaşırtıcıydı. Çünkü kendisi bir diş doktoruydu!
Morrison, ilerleyen dönemde bir şekerlemeci olan John Warton ile çalışmalarına devam etti. 1897 yılına gelindiğinde, bir diş doktoru ve şekerlemeci dünyanın ilk pamuk şeker makinesini üretmeyi başardılar. Makine, şekerin eritildikten sonra hızlı bir biçimde soğutulması ve basınçlı hava yardımıyla, ince teller haline dönüştürülmesi prensibiyle çalışıyordu. Bu ilginç ikili, kısa bir süre sonra icat ettikleri makinenin patentini aldılar.
Yıllar sonra, Gold Metal Products Co. adlı şirket, ikilinin icadını geliştirerek daha hızlı ve modern bir makine üretti.
Makinenin icadıyla beraber, ipliksi şekerlemeler üretmek için gerekli yüksek maliyet ve diğer zahmetler ortadan kalkmış oldu. Bu dâhiyane icat sayesinde “ipliksi şekerler” sadece zenginlerin yiyeceği olmaktan çıktı. Dünya genelinde lunaparkların, fuarların, sirklerin ve eğlence yerlerinin vazgeçilmez şekerlemesi haline geldi…
“Peri ipi”
Makineyi ürettikten sonra Morrison ve Warton’un ihtiyaç duyduğu tek şey, bu yeni ürünlerini satın alacak müşteriler bulmaktı. 1904 yılında St. Louis Fuarı’nda pamuk şekere beklenmeyen bir ilgi oldu.
İkili, bugün bizim pamuk şeker olarak bildiğimiz şekerlemeye “peri ipi” adını vermişti. St. Louis Fuarı’nda müşterilerin yoğun ilgisiyle karşılaştılar. Öyle ki “Peri ipi” fuarda 60.000 adetten fazla satıldı. Böylece, “peri ipi” çılgınlığıyla beraber “diş ipi” çılgınlığı da bütün Amerika’ya yayılmış oldu…
Dünya genelinde pamuk şeker
Ortaya çıktığı ilk yıllarda “peri ipi” olarak anılan şekerleme, Amerika’da yıllar içinde pamuk şeker olarak bilinir hale geldi. Ancak Avustralya’da halen peri ipi olarak biliniyor. Bunun yanında, Yeni Zelanda ve İngiltere’de “şeker ipi” olarak isimlendiriliyor. Üstelik bunlardan başka ve oldukça ilginç isimleri de var. Örneğin Güney Afrika’da pamuk şeker için kullanılan “spookasem” kelimesi “hayalet nefes” anlamına geliyor. Fransa’daki adı ise “la barbe a papa” ve “babanın sakalı” anlamında kullanılıyor.
Kaynak: 1
