Siyah Beyaz Karelerle 100 Yıl Öncesinin İstanbul’u

Tarihin bilinen en eski şehirlerinden biri. En büyük devletlerin başkenti olmuş, adına şiirler ve şarkılar yazılmış İstanbul. Geçmişte, şimdi ve muhtemelen gelecekte aynı güzellikte kalacak. Peki şu an gördüğümüz İstanbul ile eski İstanbul arasında ne fark var? Bunları görmek için en iyi yol, arşivlere bakmak.
1914 yılın ait National Geographic Aralık sayısında birbirinden nostaljik özel fotoğraflarla İstanbul bölümü bulunuyor. National Geographic’te yayınlanan 22 fotoğrafla bir asır öncesinin İstanbul’una bakalım.

“Asker alım kayıtları sırasında bir kare. Türkler geleneksel ‘fes’leriyle tanınıyor.”

“II. Abdülhamit döneminde şehrin sokaklarında elektrik, telefon hattı ve tramvay yoktu.”

‘Dinamo’nun dinamitten geldiğini düşünen padişah bu teknolojik gelişmelerin şeytan işi olduğunu düşünüyordu. Rivayete göre kendisine karşı suikast girişiminde at arabasından bir bomba atıldı. Padişah bomba ve tekerlek arasında bir ilişki kurarak, lastik tekerlekleri yasakladı.

“Camisiz, minaresiz ve limansız İstanbul, gökdelensiz New York gibi…”

“Son çıkan haberler gazete bayilerinin önünde okunuyor.”

Sultanahmet Camisi

Sultanahmet Camisi’nin başka bir açıdan fotoğrafı. Hemen arkasında Hipodrom Meydanı görülüyor.

“İstanbul’da sokakların adı, evlerin numaraları yok. Semt adlarına göre gönderilen postaları, postacı mahelle sakinlerine sorarak buluyor.”

Avaş haberlerini tartışan bir topluluk.

“Farklı ırktan, bölgelerden, sınıflardan günde ortalama 150 bin kişi Galata Köprüsü’nden geçiyor.”

Yola ait hiçbir kural yok. Hayvan taşıyanlar, hamallık yapanlar, yayalar hepsi bir arada.

Satılmak üzere yola çıkartılan tavuklar.

“Arnavut, Kürt, Sırp, Rum ve Ermeni…”

Hepsi Osmanlı’nın başkenti İstanbul’da kendi dillerini, geleneklerini koruyor, şehrin kozmopolit havasında asimile olmuyorlar. İstanbul Yakın Doğu’nun farklı kesimlerden insanları toplayıp bir araya getiren bir Babil Kulesi…

“1 milyon nüfuslu İstanbul’un yarısını Türkler oluşturuyor. Diğer yarım milyon ise Rum, Ermeni, Musevi ve Levantenlerden oluşuyor.”

İstanbul’un en büyük karakteristik özelliği bu farklı etnik dinamiğin kendi dillerinde, kendilerine özgü kıyafetleri ve geleneklerini rahatça sürdürebilmeleri. Bu hoşgörüyü Batı Avrupa ülkeleri ve Amerika’da bulmak zor.

Askerlere ekmek dağıtımı.

1. Ahmet Çeşmesi

Günümüzde Atatürk Köprüsü olarak bilinen köprü. Arkada Galata Kulesi’ni görebilirsiniz.

Bir kahve önünde nargile içen halk.

“Evinizi taşımayı düşünüyorsanız eşyalarınızı taşımak için kapınızda beliren itfaiye görevlilerini görebilirsiniz.”

Mahallede yangın çıkmayınca işleri azalan görevliler, taşımacılıkta hamallarla rekabete giriyorlar.

Rumeli Hisarı