Martin Luther King Jr. 1950’lerin ortasından 1968’deki suikastına kadar Amerikan sivil hakları hareketinde kilit rol oynayan Afro-Amerikalı Baptist papaz ve sosyal aktivist idi. King, barışçıl protesto yoluyla Afrikalı Amerikalılar, ekonomik olarak dezavantajlı olanlar ve adaletsizliğin tüm kurbanları için eşitlik ve insan hakları aradı. King, Montgomery Otobüs Boykotu ve 1963 Washington’a Yürüyüş gibi dönüm noktası olaylarının arkasındaki itici güçtü ve Medeni Haklar Yasası ve Oy Hakları Kanunu gibi çok önemli yasaların getirilmesine yardımcı oldu. Ayrıca, 1964’te Nobel Barış Ödülü’ne layık görüldü. Sizler için Martin Luther King kimdir anlattık.
Ayrıca bu içeriğe bakmak isteyebilirsiniz: “Sojourner Truth: Kölelik Karşıtı Hareketin Sembolü Haline Gelen Cesur Kadın”
Martin Luther King, 15 Ocak 1929 tarihinde doğdu
King, 15 Ocak 1929’da Atlanta, Georgia’da bir papaz olan Martin Luther King Sr. ve eski bir öğretmen olan Alberta Williams King’in ikinci çocuğu olarak dünyaya geldi. Ablası Christine ve küçük erkek kardeşi Alfred Daniel Williams ile birlikte şehrin Sweet Auburn semtinde büyüdü. Üstün yetenekli bir öğrenci olan King, ayrı devlet okullarına gitti. 15 yaşındayken Morehouse Koleji’ne kabul edildi ve burada tıp ve hukuk okudu.
Bakanlığa katılarak babasının ayak izlerini takip etmeyi amaçlamasa da etkili bir ilahiyatçı ve ırksal eşitliğin açık sözlü savunucusu olan Morehouse’un başkanı Dr. Benjamin Mays’in rehberliğinde fikrini değiştirdi. 1948’de mezun olduktan sonra Pensilvanya’daki Crozer İlahiyat Fakültesi’ne girdi ve burada İlahiyat lisans derecesi aldı, prestijli bir burs kazandı ve ağırlıklı olarak beyaz olan kıdemli sınıfın başkanlığına seçildi.
King daha sonra Boston Üniversitesi’nde bir yüksek lisans programına kaydoldu, okulu 1953’te tamamladı ve iki yıl sonra sistematik teoloji alanında doktora kazandı. Boston’dayken, New England Conservatory of Music’te okuyan genç şarkıcı Coretta Scott ile tanıştı. Çift, 1953’te evlendi ve King’in Dexter Avenue Baptist Kilisesi’nin papazı olduğu Alabama, Montgomery’ye yerleşti.
Martin Luther King, Montgomery Otobüs Boykotu’nu düzenledi. Bu boykottan sonraki yıllarda ise ayrımcılığın sona ermesi ve çalışanların hakları için gösteriler organize etti
King, 1 Aralık 1955 günü Rosa Parks, Jim Crow yasaları gereği yerini bir beyaza vermesi gerektiği halde buna karşı geldiği için tutuklandı. Bu olaydan sonra Montgomery Otobüs Boykotu’nu düzenledi. Bu boykot bir yıldan uzun sürdü ve durum çok gerginleşti. Öyle ki, King’in evi bombalandı. King boykot sırasında tutuklandı. Montgomery Otobüs Boykotu, Amerikan Yüksek Mahkemesi’nin eyaletler arası otobüslerde ve diğer ulaşım araçlarında ırk ayrımcılığını kanun dışı ilan etmesine kadar devam etti.
Bu boykottan sonra King, Güney Hristiyan Liderlik Konferansı’nın 1957 yılında kurulmasında önemli rol oynadı. Konferans, siyahi kiliselerin güç birliği yapmasını ve yurttaş hakları reformu için barışçıl gösteriler yapmayı amaç edinmişti. King, Mahatma Gandhi ve aktivist Bayard Rustin’den büyük ölçüde etkilenmişti ve şiddete dayanmayan sivil itaatsizlik felsefesinin takipçisiydi. Bu felsefeyi düzenlediği gösterilerde uyguladı.
1961 yılında FBI, Yurttaş Hakları Hareketi’ne komünistlerin sızdığını düşünüyordu ve bu nedenle King’i dinlemeye başladı. Ancak buna dair hiçbir kanıt bulunamadı. FBI, 6 yıl boyunca topladığı kayıtları King’i liderlik pozisyonundan indirmek için kullanmaya çalıştı.
Bir pasifist olan A.J. Muste, siyasi eylemlerinde Martin Luther King’e danışmanlık yaptı. King, Jim Crow yasaları olarak da bilinen güneydeki ırk ayrımcısı sisteme karşı şiddete dayanmayan gösteriler organize etti ve bu gösteriler medyada büyük ilgi gördü. King, Yurttaş Hakları Hareketi’ni 1960 yılında Amerika’nın en önemli gündem maddesi haline getirdi. Ayrıca Siyahilerin oy hakkı, ayrımcılığın sona ermesi, çalışan hakları ve diğer temel haklar için gösteriler düzenledi. Bütün bu haklar 1964 yılında çıkan Yurttaş Hakları Kanunu ve 1965 yılında çıkan Oy Hakkı Kanunu ile Amerikan hukukunun birer parçası oldu.
Washington’a Yürüyüş
1963 yılında Martin Luther King, İş ve Özgürlük için Washington’a Yürüyüş’ü organize etti. Bu yürüyüş, Afro-Amerikalıların ülke genelinde yüzleşmeye devam ettiği adaletsizliklere ışık tutmak için tasarlanmış barışçıl bir siyasi mitingti. 28 Ağustos’ta düzenlenen ve yaklaşık 200.000 ila 300.000 kişinin katıldığı etkinlik, yaygın olarak Amerikan sivil haklar hareketi tarihinde bir dönüm noktası ve 1964 tarihli Medeni Haklar Yasası’nın geçişinde bir faktör olarak kabul edilmektedir.
“Bir Hayalim Var” konuşması
Washington’a Yürüyüş, King’in “Bir Hayalim Var” konuşması olarak bilinen en ünlü konuşmasıyla sona erdi. King’in bu konuşması, pek çok kişinin retorik bir şaheser olarak gördüğü barış ve eşitlik için coşkulu bir çağrıydı. King, bir yüzyıl önce Amerika Birleşik Devletleri’nde kölelik kurumunu çökerten başkanın anıtı olan Lincoln Anıtı’nın basamaklarında dururken bu konuşmayı yaptı.
“Bir gün, dört çocuğumun da derilerinin rengi ile değil de kişilikleri ile yargılanacağı bir ülkede yaşayacaklarına dair bir hayalim var.”
Konuşma ve yürüyüş, King’in yurt içi ve yurt dışındaki itibarını artırdı; O yılın ilerleyen saatlerinde TIME dergisi tarafından “Yılın Adamı” seçildi ve 1964’te o zamanlar Nobel Barış Ödülü’nü alan en genç kişi oldu.
Ayrıca bu içeriğe bakmak isteyebilirsiniz: “Köleliği Kaldıran ABD Başkanı Abraham Lincoln Hakkında Bilmeniz Gerekenler”
Kanlı Pazar
King, 25 Mart 1965 tarihinde Selma şehrinden eyalet başkenti Montgomery’e bir yürüyüş düzenlemeyi denedi. 7 Mart tarihindeki ilk deneme, karşıt görüşlü kalabalığın ve polisin şiddet uygulaması nedeniyle iptal edildi. Bu gün, söz konusu tarihten itibaren “Kanlı Pazar” olarak adlandırıldı. Kanlı Pazar, Yurttaş Hakları Hareketi’ne halk desteği sağlanması konusunda bir dönüm noktasıydı. Fakat, King gösteri sırasında yoktu. Başkan Lyndon B. Johnson ile görüştükten sonra King gösteriyi 8 Mart tarihine ertelemek istedi. Ancak yürüyüş King’in isteğine aykırı olarak yerel yurttaş hakları çalışanları tarafından devam ettirildi. Polisin göstericilere karşı uyguladığı şiddet, televizyonda yayınlandı ve bu görüntüler birçok Amerikalının çileden çıkmasına neden oldu.
İkinci teşebbüs 9 Mart tarihinde yapıldı. King, bu denemede göstericileri Selma şehrinin dışındaki Edmund Petrus Köprüsü’nde durdurdu. King, bu hareketini önceden şehrin ileri gelenleriyle müzakere etmişti. King’in bu beklenmedik hareketi, yerel hareket arasında sürpriz bir kızgınlığa neden oldu. Yürüyüş tam olarak 25 Mart’ta devam etti ve sonuçlandı.
O Ağustos ayında kongre, ilk olarak 15. değişiklik ile verilen oy hakkını tüm Afro-Amerikalılar için mümkün kılan Oy Hakları Kanunu’nu kabul etti.
Martin Luther King suikastı
Selma’daki olaylar, genç radikaller arasında büyüyen bir çatlağı derinleştirdi. Stokely Carmichael gibi daha militan siyahi liderler öne çıktıkça, King aktivizminin kapsamını Vietnam Savaşı ve tüm ırklardan Amerikalılar arasındaki yoksulluk gibi sorunları ele alacak şekilde genişletti. 1967’de King, Yoksul Halk Kampanyası olarak bilinen iddialı bir programa başladı.
1968 yılı Mart ayında King, siyah sağlık çalışanlarını desteklemek için Memphis’e gitti. Burada Siyahi sağlık çalışanlarını temsil eden bir greve katıldı ve topluluğa konuştu. King, 4 Nisan günü öğleden sonra saat 6’da Memphis’teki Lorraine Motel’in balkonunda uğradığı silahlı saldırı sonucu öldürüldü. Ölümünün ardından, bir ayaklanma dalgası ülke genelinde büyük şehirleri kasıp kavururken, Başkan Johnson ulusal yas günü ilan etti. Firari bir hükümlü ve bilinen bir ırkçı olan James Earl Ray cinayeti kabul etti ve 99 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
