Son yıllarda kafamızı nereye çevirsek şöyle bir iddia ile karşılaşıyoruz: “Lozan Antlaşması 100 yıl süren bir antlaşmadır ve bu antlaşma bitince Türkiye bor ve petrol başta olmak üzere birçok madenini kendi başına çıkarabilecek ve maddi açıdan şaha kalkacak.” Ortada dolaşan bu iddia herkese gerçek nedir diye sorgulatıyor. Bu nedenle sizler için Lozan Antlaşması 2023’te bitecek mi? Bitince ne olacak? Gibi merak edilen sorulara cevap vereceğiz ve Türkiye petrol çıkarma yasağı ve Türkiye doğalgaz çıkarma yasağı konularına değineceğiz.
Ayrıca bu içeriğe bakmak isteyebilirsiniz: “Kurtuluş Zaferinin Teminat Belgesi; Lozan Antlaşması Hakkında Bilmeniz Gereken 8 Şey”
Lozan Antlaşması ne zaman bitiyor?
Lozan Antlaşması metnini dikkatli bir şekilde incelediğimizde Türkiye’nin bor ve petrol başta olmak üzere yer altı zenginliklerinin çıkarılmasını engelleyen herhangi bir madde veya düzenleme içermediğini görmekteyiz. Ayrıca ortada dolaşan iddianın aksine Lozan Antlaşması’nda belirli bir süre tanımlanmamıştır.
Bunun yanı sıra Lozan Antlaşması gizli maddeleri ile de gündeme geliyor. Halkın inanışına göre, bu gizli maddeler bor, petrol ve pek çok madeni çıkarmamızı engelliyor. Bununla birlikte halk, Lozan Antlaşması’nın 100 yıl süren bir antlaşma olduğuna, yani 2023’te biteceğine inanıyor. Türkiye’nin madenlerini çıkarıp çıkaramadığı konusunu inceleyelim.
Dünyadaki bor rezervi 2015 yılı itibariyle 1,3 trilyon tondur. Bu rezervin %73,2’si Türkiye’de bulunmaktadır. Ülkemiz dünyada en çok bor üretimi yapan ülkedir. Türkiye, bor madeni konusunda kendi iç talebini karşılamakta ve ihracat yapmaktadır. Türkiye’de bor madeni üretimini üstlenmiş olan Eti Maden İşletmeleri’nin 2015 yılı bor madeni satış gelirleri toplamı 809 milyon dolar olup bunun 787 milyon doları ihracat geliridir.
Dünya petrol rezervi (konvansiyonel olmayan petrol hariç) 1,7 trilyon varil, doğal gaz rezervleri 187,1 trilyon m3’dür. Türkiye’nin 2015 yılı itibariyle saptanmış ham petrol rezervi 334,5 milyon varil, doğalgaz rezervi ise 3,7 milyar m3’dür. Dünyada petrol üretimi günlük olarak 91 milyon varil, doğal gaz üretimi yıllık olarak 3,5 trilyon m3’dür. 2015 yılında Türkiye, günlük ortalama olarak tükettiği 503 bin varil ham petrolün 51 bin varilini kendi kaynaklarından (%10) üretmiş, kalan miktarını ithal etmiştir.
Yukarıda da belirttiğimiz gibi Lozan Antlaşması 2023 yılında bitmeyecektir. Öte yandan bu antlaşmanın gizli maddeleri de bulunmuyor. Lozan Antlaşması 17 metinden oluşuyor ve bu metinleri isteyen herkes görüntüleyebilir. Dolayısıyla 2023 yılından sonra da Türkiye’deki bor madeni ve diğer fosil yakıt üretimi şu an olduğu şekliyle devam edecektir.
Ayrıca bu içeriğe bakmak isteyebilirsiniz: “Musul’dan Adalar İddialarına: Lozan Antlaşması’na Dair Doğru Bilinen Yanlışlar”
Lozan Barış Antlaşması’nda alınan bazı kararlar
Lozan Antlaşması 143 maddeden oluşur. 143 maddenin en önemli konuları:
- Osmanlı Devleti’nden kalan borçlar
- Savaş tazminatı
- Boğazlar meselesi
- Patrikhane
- Azınlıkların durumu
- Kapitülasyonlar
- Yabancı okulların durumu
Ayrıca bu içeriğe bakmak isteyebilirsiniz: “Türkiye Cumhuriyeti’nin Tapusu Lozan Antlaşması ve Uzmanların Lozan Yorumları”
Lozan Antlaşması’nda alınan bazı kararlar:
- Yunanistan, Karaağaç ve çevresini, Ege denizinde yer alan Bozcaada ve İmroz Türkiye’ye bırakılmıştır.
- Meriç Nehri sınır olarak belirlenmiştir.
- Türkiye ve Yunanistan arasında nüfus mübadelesi olayı yaşanmıştır.
- Batı Trakya Yunanistan’a bırakılmış ve 12 ada Yunanistan’dan alınamamıştır.
- Irak sınırı 1926 Ankara antlaşması ile çizilmiştir.
- İran sınırı, Kasr-ı Şirin Antlaşması esas alınarak belirlendi.
- Bu antlaşmayla birlikte Türk topraklarında yaşamını sürdüren Hıristiyan ve Musevi halka mal ve ibadet özgürlüğü tanınmış ve can güvenlikleri de güvence altına alınmıştır.
- Boğazların kontrolünü ele alan Boğazlar Komisyonu kurulmuş ve boğazların çevresi askerden arındırılmıştır.
- Ticaret gemilerinin boğazlardan serbest bir şekilde geçebilmeleri kararlaştırılmıştır.
- Türkiye’de bulunan yabancı okulların eğitim düzeninin ve kontrolünün Türkiye hükümeti tarafından düzenlenmesi kararı verilmiştir.
- İtilaf devletlerinin İstanbul’u derhal boşaltması istenmiştir ve bu istek onaylanınca itilaf devletleri İstanbul’u terk etmiştir.
Kaynak: 1
