Antik Roma Dönemi’ne Ait "Amma Da Şamataymış" Diyeceğimiz Birbirinden Anlamlı 23 Latince Graffiti

MS. 79’da Vezüv Yanardağı’nın patlamasıyla etrafa saçılan ve tabakalaşan volkanik küller sayesinde yaklaşık iki bin sene korunan Pompeii ve Herkulaneum şehirlerinin kolezyum, umumi tuvalet ve binalarının antik duvarlarına karalanmış bu graffitiler gerçekten merak uyandırıyor. İçimizdeki sadist ve alaycı taraf belki bir an galip gelecek ve “yüksek sesle gülme” –clara voce ridere– isteğine yenileceğiz. Aslında binlerce yıldır hiç değişmemiş olduğunu gördüğümüz o ayrımcı zihniyetle yüzleştiğimizdeyse; hakkında “derin düşünmek” –meditatio– ve sorgulamak –ad hoc query– gerekliliğini hatırlayalım ki, önyargılarla beslenen kara cehalete hep birlikte direnebilecek gücümüz olsun.

1. Lucius Pinxit

“Bunu Lucius yazdı.” Biz de okuduk. Selam ederiz.

2. Philiros Spado

“Phileros bir hadım.” Eeee bro, na’palım? Kesseler acımaz mı diyelim yoksa kesenler utansın mı?

3. Apollinaris, Medicus Titi Imperatoris Hic Cacavit Bene

“Apollinaris, İmparator Titus’un doktoru , iyi bir ‘bok’ vardı burda. ” “Cacatne”, Latince’de küfür olarak dışkılamakla ilgili efem…

4. Oppi, Emboliari, Fur, Furuncle

“Oppius, sen bir palyaço, hırsız ve ucuz bir sahtekarsın.”

5. Miximus In Lecto. Faetor, Peccavimus, Hospes. Si Dices: Quare? Nulla Matella Fuit

“Islak yatağımız var. Konukseverliğimizin yanlış olduğunu kabul ediyoruz. ‘Neden?’ diye sorarsanız; burada hiç lazımlık yok!” Bir han içindeki duvarda bulunduğu için gayet anlamlı.

6. Virgula Tertio Su: Indecens Es

“Virgula’dan Teritus’a: Sen kötü bir çocuksun.”

7. Epaphra, Glaber Es

“Epaphra, sen kelsin.” Merhemi bunu yazana sürmek lazım… Canı yanmış belli…

8. Talia Te Fallant Utinam Medacia, Copo: Tu Vedes Acuam Et Bibes Ipse Merum

“Sadece benzer dolandırıcılıklarla aldatılmak istiyorsan hancı: Su sat ve su katılmamış şarabı kendine sakla.”

9. Vatuan Aediles Furunculi Rog

“Küçük hırsızlar, Vatia seçimlerinde ‘adele’ olmayı talep eder.” Antik Pompeii’de “Adele”, diğer pek çok şeyin yanı sıra, yerel pazarları ve polis memurlarını denetleyen seçimle iş başına gelen resmi yetkili. Memurlar işlerini her daim biliyorlarmış. Halk da onların sıfatını…

10. Suspirium Puellam Celadus Thraex

“Celadus kızları inletiyor.” Oh, oh!

11. Admiror, O Paries, Te Non Cecidisse, Qui Tot Scriptorium Taedia Sustineas

“Ey henüz çökmemiş duvar; kim bilir ne çok yazarın klişesine katlandın.” Bu cümle zamanında epey popülermiş ki; küçük farklarla değişik versiyonları Pompeii kalıntıları boyunca birkaç yerde görülmüş.

12. Dominus Est Non Gratus Anus Rodentum!

“Patron dediğin, bir fare kıçı kadar etmez!” Evrim sürecine aykırı ama patronlar hiç değişmemiş galiba…

13. Ego Vita Pincerna

“Barmaidle seviştim.” Çevirirken kibar olmaya çalıştık. “Kızı önce hüplettim, sonra gümlettim” demek istiyor işte. Günümüzde buna benzer homofobik, aşağılayıcı, yazılara hala duvarlarda rastladığımıza göre; zihniyet o günden bu güne gram yol almamış. Yazanların çok ciddi aşağılık kompleksleri olduğunu düşünmeden edemiyoruz. Öyle ya; tüm dünyaya duyuramadıktan sonra, müthiş bir hatunla birlikte olmuş olmanın ne anlamı var değil mi?

14. Atimetus Possedi Gravidam

“Atimetus beni hamile bıraktı.” Bu hanım kızımız da durumu, tüm Pompeii bilsin istemiş.

15. Si Quis Sedet Hic, Legat Hoc Primum Omnium: Si Quis Velit Coclea, Debet Expectamus, Attice: Illa Sumptuum, IV Sestertium

“Buraya her kim oturursa, ilk bunu okusun: Kazıklanmak isteyen, Attice’ye bakmalı, onun maaliyeti 4 sestertii.” Telefonun olmadığı bir çağda, sokakta oturarak bir seks işçisini beklemek epey zor olmalı gerçekten de. Bir de ucuzunu arıyormuş bu abazan!

16. In Pecuniis Autem Magistratus Neronis Principis Hoc Dicit Cibus Est Veneum

“İmparator Nero’nun mali müşaviri bu yemeğin zehirli olduğunu söylüyor.” Yemek eleştirisi diye buna denir, kaynakçalı üstelik.

17. Theophille, Non Faciunt Oralis Sexus Super Puellas Adversum Civitatem Murus, Tanquam Canem

“Theophilus, bir köpeğin şehir duvarına yaptığı kadar bile kızlara oral seks yapamıyor.” Erkek yapınca ayıp da, aynı şeyi kadın yapınca değil mi? Ağır olmuş. Fakat o dönemlerde dahi bazı kadınlar için iyi oral seksin bir yüksek standart olduğu anlaşılıyor.

18. Si Vis Servae Tuae Comprehendat, Dextra Illud

“Ne zaman istersen hizmetçinle iş tut, bu senin hakkın.” Yasal haklar arasındaymış. Bunun hizmetçi kıyafetli kadın fantezisiyle de yakından ilişkisi olsa gerek. Bilinçaltına işlemiş. Ta eskilere uzanan bugün de pek değişmeyen kadın haklarının yok sayılışının ayıplanası, onur kırıcı örneklerinden…

19. Illam Maxime, Spero Vestra Haemorroidum Fricare Simul In Tantum Ut Nocebit Peior Quam Cum Omnis Habent Ante!

“Chie, umarım basurun öyle çok azar ki; canın daha önce yandığından daha beter yanar!” En kötü düşmanımızın dahi başına gelmesini istemeyeceğimiz türden bir temenni. Bumerang gibidir bunlar, ne dilediğine dikkat et demişler…

20. Qui Anisocyclum Ignis Uris Penis

“Sevişirken yangın olup, penisini yakandır; O kadın.” Evet, işte bir erkeğin bir kadına hissedebildiği en deriiiiiiin duygular… Erkeğin kalbine giden yol, midesinden geçmiyor arkadaşlar… 😀

21. Nos Duo Carus Amicorum Aeternum, Hie Erant. Vis Nosse Nominis, Gaius Et Aulus

“Biz iki sevgili erkek arkadaş, sonsuza dek buradayız. Eğer isimlerimizi bilmek isterseniz, Gaius ve Aulus .” Antik zamanlarda cereyan eden ateşli hemcins bir ilişkinin meyvesi…

22. Ego Life Multus Puellas Hic

“Burada pek çok kızla birlikte oldum.” Bize ne? Bunu ilan etmenin anlamı ne? Hastalıklı egonu nasıl tatmin ediyor bunu bilmemiz?

23. In Nonis April 19th, Ego Panis Fiat

“19 Nisan günü yaptığım ekmek.” Bu yazı bir tuvalet duvarında bulunduğu için “def-i keyf”ini böyle ifade etmek istemiş eser sahibi diye düşünüyoruz. Kutluyoruz, hüsnütabirine sağlık cicim… 😀

BONUS:

Graffiti kültürünün Antik Roma zamanında başladığını düşünmek çok yanlış olur tabii. Kafasına kuş sıçan insanın bugüne değin talihli sayılagelmesi, şu mağara resmindeki kabile reisinin bir icadı olmasın sakın. 😀

Kaynaklarımızı görmek isterseniz buraya ve buraya bakabilirsiniz