Hristiyan dünyası için oldukça önemli olan Noel mevsiminin başlamasına az bir süre kaldı. Noel, başta Noel Baba gibi tarihi-mitolojik figürlerle ve geleneklerle biliniyor. Ancak özellikle Avrupa’nın bazı bölgelerindeki Noel kutlamalarının çok daha karanlık tarafları ve korkutucu figürleri de var! Krampus ismi verilen ve çeşitli efsanelerdeki farklı anlatımlarla günümüze kadar ulaşan mitolojik varlık da Noel kutlamalarının korkutucu unsurlarından biri.
Krampus genellikle yıl boyunca yaramazlık yapan çocukları Noel döneminde cezalandıran yarı insan yarı keçi bir canavar olarak tasvir ediliyor. Bazı anlatılarda Noel Baba’nın yardımcısı olarak karşımıza çıkıyor. Bazı anlatılarda ise Noel Baba’dan bağımsız, korkunç bir canavar.
Ancak çocuklara hediyeler ve neşe getiren Noel Baba’nın tam tersi, korkutucu ve cezalandırıcı bir karakter olduğu için “Anti-Noel Baba” veya “Noel Baba’nın karşıtı” olarak da isimlendiriliyor. Bununla birlikte Krampus efsanesinin kökenleri, İskandinav mitolojisine kadar uzanıyor. İşte, Noel kutlamalarının korkunç yaratığı Krampus hakkında bilmeniz gerekenler…
Krampus, Hristiyan anlatılarında Noel Baba’nın karşıtı bir figür olarak karşımıza çıkıyor
Bazı anlatılarda, cehennemden gelen bir iblis olduğu ifade ediliyor. Dolayısıyla tasvir edilme biçimi de Hristiyan dünyasındaki iblislerle paralellik gösteriyor. Ancak Krampus’un Hristiyanlık öncesi Cermen halklarının inançlarında ve mitolojilerinde yer aldığını düşünenler de var. Özellikle İskandinav mitolojisinin Krampus efsanesine kaynaklık ettiği düşünülüyor.
Krampus isminin Almanca “krampen” yani pençe kelimesinden türetildiğine inanılıyor
Bu bağlantı, efsanenin kökenlerinin Orta ve Kuzey Avrupa’da ortaya çıktığı iddiasını güçlendiriyor. Bununla birlikte İskandinav mitolojisindeki yeraltı tanrıçası Hel’in çocuklarıyla Krampus arasında ciddi benzerlikler olduğunu ileri sürenler de var.
Öte yandan Avrupa’da Hristiyan inancının yaygınlaşmasıyla, Krampus’un da Hristiyan kültürüne göre şekillendiği ve bazı değişimler geçirdiği düşünülüyor. Örneğin Krampus’un İskandinav mitolojisindeki benzerlerinde zincirler yer almıyor. Ancak modern Krampus, tıpkı Hristiyan inancındaki iblisler gibi zincirlerle birlikte tasvir ediliyor…
Fiziksel formu yarı insan-yarı keçi olan bu canavarın boynuzları da var!
Bununla birlikte yılan diline benzer uzun bir dile sahip olduğu, ayrıca bedenin kalın bir kürk ile kaplı olduğu ifade ediliyor! Üstelik yanında huş ağacından yapılan sopasıyla, demirden zincirleriyle ve sırtında taşıdığı çuvalıyla veya sepetiyle ortaya çıkıyor! Bütün bunlar, Krampus’un şeytani emellerini gerçekleştirmek için kullandığı silahlar olarak anlatılıyor.
Bu korkunç yaratık Noel döneminde ortaya çıkıyor ve yaramaz çocukları cezalandırıyor
Bazı anlatılarda Aziz Nikolaos’un yardımcısı olarak tasvir ediliyor. Buna göre Noel’in iyi ve kötü yüzü, evleri birlikte ziyaret ediyorlar. Aziz Nikolaos çocuklara hediyeler ve neşe getiriyor. Krampus ise korku ve ceza!
Ancak bazı anlatılarda Krampus Noel gününden önce ortaya çıkıyor ve evleri tek başına dolaşıyor. Böylece Noel zamanı Noel Baba, hediye vermesi gereken çocukları tanıyabiliyor…
Krampus’un birbirinden farklı ceza yöntemleri var👇
Elindeki zincirlerle veya huş ağacından yapılma sopasıyla çocuklara işkence ediyor! Ancak bu Krampus’un cezaları arasında en korkunç olanı değil! Daha yaramaz çocukları, sırtında taşıdığı sepete doldurarak kayıplara karışıyor…
Efsanelere göre Krampus tarafından kaçırılan çocukların akıbetini bilmek mümkün değil. Kaçırılan çocuklardan bazılarının bir nehre atıldığına, bazılarınınsa cehenneme götürüldüğüne inanılıyor.
Krampus modern Avrupa’daki Noel geleneğinin önemli bir parçası
Almanya, Avusturya, Macaristan, Slovenya ve Çekya gibi ülkelerde 5-6 Aralık “Krampusnacht” yani Krampus Gecesi olarak kutlanıyor. Bu tarihlerde hem Aziz Nikolaos hem de Krampus kostümleri giyen insanlar sokaklarda boy gösteriyor. Aziz Nikolaos kostümlü insanlar, evleri dolaşarak hediyeler veya şekerler dağıtıyorlar.
Korkunç yaratığın kılığına giren insanlar ise komşularını şakayla karışık bir şekilde tehdit ediyor. Bununla birlikte Krampusnacht kapsamında düzenlenen geçit törenlerinde, Krampus kostümlü insanların ellerindeki sopalarla sokaktan geçen diğer insanları kovalamaları da yaygın bir gelenek.
1920’lerin başında Krampus ve efsaneyle ilgili hemen her şey Avrupa’daki faşist iktidarlar tarafından yasaklandı
Ancak Krampus efsanesinin Avrupa halkları arasında yaşamaya devam ettiği ve yasaklı birkaç yılın ardından Krampus’un yeniden Avrupa sokaklarında görünmeye başladığı biliniyor.
20. yüzyılın sonunda iyice popüler hale gelen canavar, Avrupa’dan sonra Amerika Birleşik Devletleri’nde de önemli bir popüler kültür ürünü haline geldi
Kökeni binlerce yıllık kadim anlatılara dayanan bu korkunç yaratık, günümüzde sinema ve dizi sektörü için önemli bir korku unsuru konumunda. Bununla birlikte başta Amerika Birleşik Devletleri olmak üzere dünyanın farklı ülkelerinde Noel’in korkunç canavarı hakkında kostüm yarışmaları, geçit törenleri ve çeşitli etkinlikler düzenleniyor…
Kaynak: 1
