İskenderiyeli Yunan matematikçi, coğrafyacı ve astronom olan Klaudyos Batlamyus (Klaudios Ptolemaios), yaklaşık olarak 100-170 yılları arasında yaşadı. Yaşadığı dönemin en önemli bilim adamlarından biriydi. Astronomiden coğrafyaya optikten matematiğe kadar birçok farklı alanda araştırmalar yaptı. Büyük Bileşim (Almagest) ve Coğrafya gibi çok önemli yapıtlar yazdı. Batlamyus ayrıca ilk dünya haritasını çizdi. Dünyanın ilk haritasını çizmesi, matematik ve astronomi alanında önemli araştırmalar yapması, onu gelmiş geçmiş en ünlü bilim insanlarından biri yaptı. Bu nedenle Batlamyus ve ilk dünya haritası hakkında bilgiler verdik. İşte Batlamyus ve ilk dünya haritası hakkında bilgiler…
Ayrıca bu içeriği okumak isteyebilirsiniz: “İnsanlık Tarihine Işık Tutan Dünyanın En Eski 11 Haritası”
Yaptığı ilk dünya haritası ile bilinen Batlamyus 100-170 yılları arasında İskenderiye’de yaşadı
Batlamyus’un hayatı hakkında neredeyse hiçbir bilgi bulunmamaktadır. Yaklaşık olarak 100-170 yılları arasında İskenderiye’de yaşadığı bilinmektedir. Bazıları onun Mısır asıllı, diğerleri ise Yunan asıllı olduğunu söylemektedir. Bu konular tartışmalı olsa da, Batlamyus’un çok önemli bilimsel araştırmalar yaptığı yadsınamaz bir gerçektir. Ayrıca kendisi iki önemli yapıtın yazarıdır: Büyük Bileşim ve Coğrafya.
Büyük Bileşim (Almagest)
Büyük Bileşim, Yunan ve Babil uygarlıklarının dağınık haldeki gökbilim bilgilerinin bir derlemesidir. Batlamyus’un derlemesinin çoğu kendisinden 300 yıl önce yaşamış olan Hiparkus’a dayanmaktadır. Batlamyus ayrıca bu yapıtta Dünya merkezli bir Güneş Sistemi modeli de önermiştir. Bu model, Kopernik’in güneş merkezli modeline kadar geçerli model olarak kabul edilmiştir. Bunların yanı sıra kitapta düzlem ve küresel trigonometri hakkında incelemeler bulunmaktadır.
Coğrafya yapıtı ve ilk dünya haritası
Batlamyus coğrafya araştırmalarına öncülük etmiş ve Coğrafya adlı yapıtıyla matematiksel coğrafya alanını kurmuştur. Bu yapıtı özel kılan şey coğrafyayı ilmi bir yöntemle ele alması ve matematiksel coğrafya kavramına yer vermesidir. Batlamyus ayrıca, bu yapıtta dünyanın en önemli merkezlerinin harita üzerinde yerlerini göstermiştir ve bunların eylem ve boylamlarını da belirtmiştir. Diğer yandan konuyu coğrafya ve topografya olmak üzere iki başlık altında ele alması coğrafya için önemli bir gelişme olarak sayılmaktadır. Batlamyus’tan 300 yıl önce yaşamış olan Hipparkhos, ciddi bir haritanın yapılabilmesi için yeryüzündeki önemli noktaların enlem ve boylamlarının kesinlikle bilinmesi gerektiğine dikkat çekmişti. Batlamyus bunu başardı ve ilk dünya haritasını çizdi.
Ancak Batlamyus’un coğrafya anlayışı yeterince geniş değildi. Doğal ürünler, iklim ve fiziki coğrafyaya giren konuları hiç ele almamıştı. Batlamyus başlangıç meridyenini sağlam bir şekilde belirleyememişti. Bu nedenle vermiş olduğu koordinatlar hatalıydı. Ayrıca Yer’in büyüklüğü hakkındaki tahmini de doğru değildi. Fakat Kristof Kolomb, bu hatalı tahminden cesaret aldı ve Batı’ya doğru yola çıkıp Kuzey Amerika’ya ulaşmayı başardı.
Kaynak: 1
