ListeList
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Hayvansever
  • Sinema
  • Kadın
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Seyahat
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Spor
    • İstanbul
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • +18
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Hayvansever
  • Sinema
  • Kadın
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Seyahat
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Spor
    • İstanbul
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • +18
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
ListeList
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle

Ana sayfa » Tarih » 3 Kanunla Devrimi Derinleştiren Kutlu Gün 3 Mart 1924

3 Kanunla Devrimi Derinleştiren Kutlu Gün 3 Mart 1924

Gökhan Bitiren Yazar: Gökhan Bitiren
3 Mart 2019
Kategori: Tarih
0
3 Kanunla Devrimi Derinleştiren Kutlu Gün 3 Mart 1924
Share on FacebookShare on Twitter

Cumhuriyet’in ilanı, Mustafa Kemal’in kafasındaki çağdaş devlet ve modern toplum yapısı için ilk aşamayı ifade ediyordu. Bugün bile baktığımızda hak verdiğimiz Ulu Önder, ilerlemeyi sürekli kılma anlayışıyla bir dizi eyleme girişmiş ve böylece büyük devrimin amacına uygun bir ruha sahip olduğunu göstermiştir. Toplumun her alanına etki edecek yenilikçi anlayışla şekillenen bu aksiyonlar, genç Cumhuriyet’in gelişimi için birer evreyi temsil etmekteydi. Ancak bu aşamaların sağlıklı bir şekilde kabul görülmesini sağlayacak bazı önemli yazısız kurallar, şartlar olduğunu gören Mustafa Kemal her evreyi hassasiyetle gözlemlemiş  ve en üst düzey faydayı sağlayacak sonuçlar için ince eleyip sık dokumuştur.

Devrimin basamaklarını simgeleyen aşamalar “olmazsa olmaz” niteliğine sahip olan üçünün bugün yıl dönümü. Halifeliğin kaldırılması, Tevhid-i Tedrisat Kanunu, ile Diyanet İşleri Başkanlığı 95 yaşında bugün. TBMM tarafından yasalaştırılan ve Türkiye’nin aydın geleceği için “mutlak” atılması gerektiği gözüken bu adımlara dair detayları biliyor muyuz?

Halifeliğin kaldırılması

Emperyalist amaçlarla birbirlerine üstünlük kurmak isteyen malum Avrupa devletleri kıran kırana bir yarışın içinde ne yapacaklarını gayet iyi biliyorlardı.

Osmanlı Devleti ile ilişkilerini kah sıkı da tutsa, kah küçük bir çocuk gibi tavırlı da olsa, İslamiyet’in etkin olduğu yerlerde devlet yöneticilerini ve dolayısıyla halifelik makamından dolayı dönemin padişahlarını araç olarak kullanma niyetindeydiler. “Kullandılar mı?” sorusuna cevabı tarih verdiği için cevaplamadan geçtiğimiz bu aşamada, makamın kaldırılmasına dair birkaç detay paylaşalım.


Bir garip haller

Saltanatın, Balkan Savaşı ve Birinci Dünya Savaşı’ndaki basiretsizliğin bardağı taşıran son damlalar olmasıyla kaldırılması itirazı gerektirecek bir sebep değildi. Uygun bir zamanlamayla bu makama son verildi ve modernleşmek isteyen ülkenin tek yetkili makamı Türkiye Büyük Millet Meclisi oldu. Saltanat makamının kaldırıldığı 1 Kasım 1922 tarihinde padişahların diğer bir unvanı olan hilafet de ayrı bünyeye büründürüldü. “Zamanlama” olgusuna önem veren Mustafa Kemal, bu makamın yok edilmesini ertelemeyi uygun buldu. Ta ki 3 Mart 1924 tarihine dek.

Yaklaşık üç buçuk yıl boyunca halifelik taslayan Abdülmecit, kendisine çizilen sınırları birden fazla kez aştığında kendi ayağına sıktığının farkında değildi. Çünkü TBMM’nin eline koz veriyor ve makamındayken yaptıklarının topluma, devlet yapılanmasına zarar verdiğini görmüyordu.

Olanlar oldu ve TBMM’ye getirilen bir kanun teklifiyle hilafet son buldu. Abdülmecit ile akrabaları ve destekçilerinin bir kısmı yurt dışının yolunu tuttu.

Tevhid-i Tedrisat ve öğretimde bağımsızlık

Okul hayatı boyunca gördüğümüz klasik bilgilerde olduğu gibi “öğretimde birlik” anlamını taşıyan bu kanunun ülke tarihinde oldukça önemli bir yeri var.

Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinde iç işleri kapısı açık ev  misali önüne gelenin girip çıktığı ve şeffaflıktan ziyade isteyenin istediği gibi müdahale etmesini kolaylaştıran bir yapıya müsaitti. Avrupalı devletler devletin bünyesinin kontrol şansı olmayan okullarda farklı planlarını uygulamaya koymuş fakat ne hikmetse buna dair bir önlem alınamamıştı. Öğretimin tek elden yürütülmesini milliyetçilik kapsamında önemli görenleri attığı adımla bir “makus talih” daha yenilecekti.  Cumhuriyet’in ilanından önce de öğretimde birlik sağlanmasını şart koşan Mustafa Kemal ve arkadaşlarının gayretiyle bu konudaki tasarı meclise sunulur. Ezici bir çoğunlukla kabul edilen Tevhid-i Tedrisat, çağdaşlaşmanın bir diğer “mutlak” adımını oluşturuyordu.

Diyanet İşleri Başkanlığı

Toplumun din konusundaki hassasiyetlerin göz ardı edilemeyeceği gerçeği karşısında, çağın gereksinimlerini karşılamaktan uzak bir görüntü sergileyen  Şer’iye ve Evkaf Vekâletinin kaldırılması gerekiyordu. Aynı gün (3 Mart) bir başka kanun teklifi ile bu kurum tarihe gömülürken, din olgusunu çağdaş seviyeye daha kolay yükseltmek için Diyanet İşleri Başkanlığı kurulmuştu.


Dinin Araplaştırılması kabul edilmedi

Bu kurum sayesinde “dinin vicdanlarda” yaşatılması için gereken özgürlük alanının açılması hedeflenmişti.

Kurumun başkanlığına da, Mustafa Kemal ve arkadaşları hakkında fetva vererek idam edilmesi gerekliliğini vurgulayan Şeyhülislam Dürrizade Abdullah Beyfendi’nin karşısında durup, aksi yönde fetva yayımlayan Rıfat Börekçi getirilmişti.

 

Paylaş11TweetleGönder
Gökhan Bitiren

Gökhan Bitiren

Tarihi ve güncel konulara ilgili bir yazıcı.

İlgili İçerikler

Özgecan Aslan’ın Kuzeni Cemile Ertürkoğlu’nu Katleden Eşi Hakim Karşısında
Gündem

Özgecan Aslan’ın Kuzeni Cemile Ertürkoğlu’nu Katleden Eşi Hakim Karşısında

TBMM Arşivinden; Daha Önce Görmediğiniz Cumhuriyet’in 10. Yılından 38 Nostaljik Fotoğraf
Tarih

TBMM Arşivinden; Daha Önce Görmediğiniz Cumhuriyet’in 10. Yılından 38 Nostaljik Fotoğraf

Mustafa Kemal Atatürk ve “Başkomutan Yaversiz Gidemez!” Diyen Yoldaşı Salih Bozok
Tarih

Mustafa Kemal Atatürk ve “Başkomutan Yaversiz Gidemez!” Diyen Yoldaşı Salih Bozok

İleri
Merkür Retrosu Etkileriyle 4 – 10 Mart Haftalık Burç Yorumları

Merkür Retrosu Etkileriyle 4 - 10 Mart Haftalık Burç Yorumları

Yıllarca Cinsel İstismara Maruz Kalıp Adalet Bulamadığı İçin İntihar Eden Emre Yıldır
Gündem

Yıllarca Cinsel İstismara Maruz Kalıp Adalet Bulamadığı İçin İntihar Eden Emre Yıldır

5 Aralık 2019
Nihayet Adalet Yerini Buldu: Şule Çet Davasında Karar Verildi
Gündem

Nihayet Adalet Yerini Buldu: Şule Çet Davasında Karar Verildi

4 Aralık 2019
İz Bırakan Yıldan İz Bırakan Filmler: 2019’un En İyi 19 Filmi
2019 Filmleri

İz Bırakan Yıldan İz Bırakan Filmler: 2019’un En İyi 19 Filmi

2 Aralık 2019
3 Kanunla Devrimi Derinleştiren Kutlu Gün 3 Mart 1924
Tarih

3 Kanunla Devrimi Derinleştiren Kutlu Gün 3 Mart 1924

3 Mart 2019
Can Yaman Kadın Hayranına Verdiği Yakışıksız Cevapla Sosyal Medyanın Gündeminde
Gündem

Can Yaman Kadın Hayranına Verdiği Yakışıksız Cevapla Sosyal Medyanın Gündeminde

4 Aralık 2019
Komediden Maceraya: Son 10 Yılda En Çok İzlenen 10 Türk Filmi
Sinema

Komediden Maceraya: Son 10 Yılda En Çok İzlenen 10 Türk Filmi

5 Aralık 2019
18 Aylık Bebeklerini Yetersiz Beslenme Nedeniyle Öldürmekle Suçlanan Vegan Aile
ListeList Özel

18 Aylık Bebeklerini Yetersiz Beslenme Nedeniyle Öldürmekle Suçlanan Vegan Aile

5 Aralık 2019
Geçmişten Günümüze Tarihte İz Bırakan Kadın Hakları Mücadeleleri
Gündem

Geçmişten Günümüze Tarihte İz Bırakan Kadın Hakları Mücadeleleri

5 Aralık 2019
Ceren’in ve Tüm Kadınların Ardından: Sosyal Medyada Korkuları ve Mücadeleleriyle Birleşen Kadınlar
Gündem

Ceren’in ve Tüm Kadınların Ardından: Sosyal Medyada Korkuları ve Mücadeleleriyle Birleşen Kadınlar

5 Aralık 2019
Toplu Taşıma Araçlarındaki Komik ve Garip Anları Paylaşan Eğlenceli Instagram Hesabı
ListeList Özel

Toplu Taşıma Araçlarındaki Komik ve Garip Anları Paylaşan Eğlenceli Instagram Hesabı

5 Aralık 2019
Yılın Son Fırsatı: Markalardan Ürünlere Black Friday İndirimleri
Alışveriş

Yılın Son Fırsatı: Markalardan Ürünlere Black Friday İndirimleri

27 Kasım 2019
Instagram Profili Büyütmek İçin Faydalı 10 Adım
ListeList Özel

Instagram Profili Büyütmek İçin Faydalı 10 Adım

18 Ekim 2019
Araç Kamera Sistemi Almak İsteyenlerin Dikkat Etmesi Gereken 10 Özellik
Alışveriş

Araç Kamera Sistemi Almak İsteyenlerin Dikkat Etmesi Gereken 10 Özellik

11 Ekim 2019
Dünyanın En Egzotik Ülkelerinden En İyi Yurt Dışı Balayı Otelleri
Seyahat

Dünyanın En Egzotik Ülkelerinden En İyi Yurt Dışı Balayı Otelleri

10 Ekim 2019
Kokusuyla Hafızalara Kazınan 15 Erkek Parfümü
Alışveriş

Kokusuyla Hafızalara Kazınan 15 Erkek Parfümü

8 Haziran 2019
8 Maddede Airbnb ile Evinizi Veya Odanızı Kiralayarak Para Kazanmak
İş Yaşamı

8 Maddede Airbnb ile Evinizi Veya Odanızı Kiralayarak Para Kazanmak

7 Şubat 2019
  • HAKKIMIZDA
  • MUVAFAKATNAME
  • REKLAM
  • İLETİŞİM

© 2019 ListeList - Yeni Nesil Medya Platformu

Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Hayvansever
  • Sinema
  • Kadın
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Seyahat
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Spor
    • İstanbul
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • +18
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video

© 2019 ListeList - Yeni Nesil Medya Platformu