Depremi önceden tahmin edebilmenin ne yazık ki kanıtlanmış bir yolu bulunmuyor. Deprem uzmanları yalnızca fay hatlarındaki hareketleri izleyip, depremin büyüklüğü ve zamanı hakkında bir tahminde bulunabiliyorlar. Ancak deprem öncesinde doğada belirli değişimler gözlemleniyor. Öte yandan hayvanların da, doğadaki bu değişimleri hissettiği ve bu nedenle huzursuz olup çevreye sinyal verdiği düşünülüyor. Hayvanlar, deprem öncesi meydana gelen belirtilere karşı daha hassas oluyorlar. Peki deprem öncesi doğada ne gibi değişiklikler yaşanıyor, deprem belirtileri neler, gerçekten doğadaki değişimleri gözlemleyip depremi tahmin etmek mümkün mü?
17 Ağustos 1999 depreminin ardından birçok kişi doğada tuhaf değişiklikler gözlemlediğini belirtmişti
İnsanların gözüne çarpanlar arasında, yıldızların çok yakın ve parlak olduğu, suyun çok sıcak olduğu, havanın ise bunaltıcı olduğu gibi değişiklikler vardı
Tabii ki bu değişimler, her deprem öncesi gözlemlenmese de şüphesiz yer altında hareketlenmeler sonucunda yeryüzünde de belirli olaylar meydana geliyor
Ekonomist Dergisi’nin 16-22 Temmuz 2000 tarihli 2000/09 nüshasında, Prof. Dr. Ahmet Ercan’ın depremin önceden bilinmesine yardımcı olan göstergeler üzerine yaptığı araştırmaya göre, depremi önceden haber veren tam 57 farklı gösterge var.
Deprem öncesinde doğada ve atmosferde yaşanan tuhaf değişikliklerden bazıları;
Hayvanlarda huzursuzluk
Hayvanların algıları insanlardan çok daha gelişmiştir. Yer altında meydana gelen titreşimleri hissedebilirler. Bu belirtilerin süresi depremden hemen öncede olabilir, günler öncede. Eğer bir evcil hayvanınızın varsa onun davranışlarında bir huzursuzluk hissettiğinizde bunu ciddiye alın. Deprem öncesinde balıklar, suyun ısınması nedeniyle kıyıya yüzmeye çalışır. Kediler ise, sebepsiz yere hırçınlaşmaya başlayabilirler. Genellikle kapalı ortamlara kaçarak saklanırlar. Köpekler ise korkularını uluyarak ya da havlayarak açığa çıkarır ve bir alana toplanarak gruplaşmaya çalışırlar. 17 Ağustos depreminden önce de köpeklerin aşırı derecede havladığı pek çok kişi tarafından belirtildi. Bunun yanı sıra eşek, inek ya da at gibi ahır hayvanları da ahırlarından kaçmaya çalışabilir.
1. Havadaki bunaltıcı sıcaklık
Özellikle yaz aylarında havaların sıcak olması normal. Ancak deprem öncesinde havadaki nem oranının artar ve sıcaklık çok yüksek seviyelerde hissedilebilir.
2. Yıldızlardaki anormal görünüm
Yine 17 Ağustos depremi öncesinde, insanların yıldızların çok fazla parlak ve sanki “elle tutulabilecekmiş kadar yakın” olduğunu söylediği görüldü. Bu durumun sebebi açıklanamasa da, deprem öncesi atmosferde değişiklikler meydana gelebiliyor. Gökyüzünde yanan bir alev topuna benzer görüntüler oluşabiliyor.
3. Açık havada gökyüzünde yaşanan değişiklikler
Deprem öncesinde açık havada kısa gökkuşakları oluşabiliyor. Ayrıca farklı renkli bulutlar ya da ışık hüzmeleri gözlemleniyor. Bunun yanı sıra hava açıkken depremin olacağı noktada parçalı bulutların olması da deprem belirtileri arasında. Ancak eğer kapalı bir hava varsa, sık sık yıldırım görülebiliyor.
4. Denizlerde durgunluk, dalgalanma ve ısınma
Denizlerdeki hareketlilik depremden 2 hafta öncesine kadar sinyal verebilir. Deniz suları yükselip, sularda büyük bir ısınma yaşanabilir. Bunun sonucunda ise toplu balık ölümleri gerçekleşebilir. Bazı denizler çarşaf gibi olurken, bazı denizlerde ise dalgalanma meydana gelebilir.
17 Ağustos depreminden 15 gün önce 2 Ağustos 1999 tarihinde Yalova/Termal Kaymakamı Kasım Esen, Termal Kaplıcaları’ndaki zeminlerin çatlayarak yeni kaynakların ortaya çıktığı, suların 60 dereceden 80 dereceye ulaştığı ve her zaman temiz akan suların çamurlu akmaya başladığı bu durum sonrasında tutanak tutularak Sağlık Bakanlığı ve Turban Genel Müdürlüğü’ne bildirildiğini söyledi.
Esen, İTÜ’den istenilen inceleme talebinin, 17 Ağustos’ta yapılacağının belirtildiği fakat inceleme gerçekleştirilemeden büyük depremin yaşandığını belirtti.
5. Açıklanamayan uğultu
1999 depremini yaşayan birçok kişi o gece deprem olduğu esnada duvarlardan ya da yerden bir uğultu geldiğini duydu. Depremden birkaç gün önce de oluşabilen bu uğultunun nedeni henüz açıklanamasa da, dünyada deprem faciasını atlatan pek çok kişi deprem esnasında bu sesin şiddetlendiğini belirtiyor.
