Adet döngüsü, bir kadının yaşamının önemli bir parçasıdır. Fizyolojik olarak vücutta her ay gerçekleşen bir dizi değişimi ifade eder. Bu döngü, hormonların oldukça karmaşık sürece girmesini içerir ve menstrüasyondan başlayıp ovülasyonla zirveye ulaşır, ardından yeniden başlar. Bu süreç sırasında, hormon seviyelerindeki dalgalanmaların yanı sıra duygusal ve fiziksel değişimler de gözlemlenir. Bu döngü boyunca enerji seviyeleri, ruh hali, beslenme tercihleri ve sosyal etkileşimler gibi hayatımızda pek çok alan etkilenebilir. Peki, adet döngüsü davranışları nasıl etkiler?
Foliküler fazda iyi hissedersiniz
Adet döngünüzün foliküler fazı, adetinizin başladığı gün başlar ve yaklaşık 10 ile 14 gün sürer. Bu aşamada vücudunuz folikül uyarıcı hormon olan FSH salgılar. FSH’ın davranışlarınızda büyük bir etkisi olmasa da, rolü önemlidir: yumurtalıklarda folikül üretimini uyarır.
Bu dönemde estradiolün (östrojenin en güçlü türü) artmaya başlar. Genellikle bu dönemde kendinizi enerjik, sosyal, açık fikirli ve mutlu hissedersiniz. Serotonin, bir nörotransmitter olarak, estradiol ile birlikte artma eğilimindedir. Ruh hali ve duygularınızda önemli bir rol oynar. Bu enerji artışıyla egzersiz ve fiziksel aktiviteye de daha fazla ilgi duyabilirsiniz. Araştırmalar kadınların geç foliküler fazda öfke gibi duygulara kıyasla olumlu duygular hissetme olasılıklarının daha yüksek olduğu ortaya gösteriyor.
Yumurtlama aşamasında neşeniz artar
Yumurtlama sırasında östrojen seviyeleri zirveye ulaşır. Östrojen seviyeleri yeterince yükseldiğinde, vücudunuz genellikle döngünüzün 13. günü civarında luteinize edici hormon (LH) salgılar. LH, yumurtalıklarınıza yakındaki fallop tüpüne bir yumurta bırakmasını ve yumurtanın rahime gidip döllenmesini söyler. Araştırmalar, yüksek östrojen seviyeleri nedeniyle birçok kadının bu aşamada mutluluk, çekicilik ve cinsel arzu hissettiğini gösteriyor. Testosteron yumurtlama döneminde yükselir. Bu durum ruh hali ve enerjinin iyileşmesiyle yakından ilgilidir. Bunun sonucunda cinsel istek ve arzu artabilir.
Yumurtlama döneminden sonra, vücut progesteron hormonu salgılar. Progesteron başlangıçta uykuyu iyileştirir ve kaygıyı azaltabilir, ancak bazı kadınlarda şişkinlik, kabızlık, yorgunluk ve ödeme neden olabilir. Ayrıca abur cubur isteklerini ve sağlıksız beslenme alışkanlıklarını da artırabilir.
Yumurtanız döllenmemişse progesteron seviyeleriniz düşer. Bu noktada estradiol, progesteron ve testosteronun en düşük seviyeleri görür. Bu da kramp, akne, göğüslerde hassasiyet ve baş ağrısı gibi PMS semptomlarına zemin hazırlar.
Adet Öncesi Sendromu (PMS) ve ruh hali değişimleri
Fiziksel belirtilerin ötesinde, luteal fazdaki bu hormon düşüşü, aşağıdaki gibi belirtilere neden olabilir:
Libido değişiklikleri
Kaygı, üzüntü veya depresyon
Konsantrasyon zorluğu
İştahta değişiklik
Uykusuzluk
Bazıları için bu semptomlar hafif olabilir ya da neredeyse hiç olmayabilir veya genellikle fark edilmeyebilir.
Uzmanlar PMS’in nedenlerini tam olarak bilmese de bu konuda bazı teoriler var:
Serotonin: Kimyasal bir nörotransmitter olan serotonin, beyniniz ve vücudunuz arasında mesajlar taşır ve ruh halinizi düzenlemeye yardımcı olur. Konuyla ilgili yapılan bir çalışma, serotonin seviyelerinin luteal fazda düştüğünü ve bunun PMS’e neden olabileceğini gösteriyor.
Kortizol Cernadas: Uzmanlar, stres hormonu olan kortizoldeki artışın PMS’den kısmen sorumlu olabileceğini söylüyor. Bu durum kilo alımına, kızarıklığa ve yorgunluğa da neden olabiliyor.
Yaşam tarzı alışkanlıkları: Bazı uzmanlar, yaşam tarzı alışkanlıklarının PMS’i kötüleştirebileceğini söylüyor. Örneğin, bir çalışma, sigara içen kadınların bu aşamada daha fazla ruhsal semptomlar yaşadığını ancak yağ, şeker ve tuz oranı yüksek bir diyet uygulayan kadınların ise daha fazla fiziksel semptom yaşadığını gösteriyor.
PMS’i yönetmenin yolları
PMS semptomları yaşamak mutlaka bir şeylerin yanlış olduğu anlamına gelmiyor. Adet döngüsü yaşayan her kişi potansiyel olarak PMS semptomları yaşayabilir, ancak semptomların şiddeti ve bu semptomları nasıl yönetebildikleri farklılık gösteriyor.
Hafif PMS semptomları için şunlara dikkat edin:
Uykuyu bir öncelik haline getirin: Uyku, hem vücudunuzun hem de zihninizin dinlenmesini, onarılmasını ve yeniden enerji kazanmasını sağlar. Bu süre zarfında tam sekiz saat uyumaya çalışın.
Dengeli beslenin: Bu dönemde sürekli çikolata, abur cubur ve fast food gibi sağlıksız şeyler yemek istiyorsunuz, değil mi? Bu isteklere yenik düşmeyin! Yağlı ve yüksek şekerli besinler anlık olarak size iyi hissettirebilir, ancak daha çok şişkinlik, mide bulantısı ve kramp gibi semptomları daha da kötüleştirirler. Daha sık ve sağlıklı öğünler yemek PMS semptomlarını azaltabilir.
Düşük tempolu egzersizlere yönelin: Kimse regliyken egzersiz yapmak istemez. Ancak hareket endorfini artırır ve ruh halini iyileştirip dengeler, aşermeyi bastırır, ağrı ve rahatsızlığı azaltır. Tabii ki ağırlık kaldırıp oradan oraya koşun demiyoruz. Hafif bir yürüyüş veya evinizde kolay esneme hareketli yeterli olacaktır.
Adet döngüsü davranışları nasıl etkiler yazımızın sonuna geldik. Bu içerik de ilginizi çekebilir:
