Türkiye’nin farklı yerlerinde pek çok noktada çıkan orman yangınları ne yazık ki 6. gününde de devam ediyor. Birçok bölgede eş zamanlı çıkan yangınlar nedeniyle 9 kişi ve yüzlerce hayvan yaşamını yitirdi. Ekolojik tahribat ise tarif edilemeyecek büyüklükte. Türkiye’nin ciğerleri yanarken, pek çok canlı ve insan evini kaybederken yangına yapılan müdahalelerin yeterli olup olmadığı da tartışıldı. Sosyal medyada yürütülen kampanyalarla birlikte birçok ülkeden Türkiye’ye yangın söndürme uçağı yardımı geldi. Yangınlara hem yerel halkın hem de itfaiyecilerin müdahalesi devam ediyor. Ancak neredeyse her gün yeni bir yangın çıkıyor ya da var olan yangınlar büyüdüğü için insanlar evlerini tahliye etmek zorunda kalıyor. Peki afet bölgesinde olanlar bu durumda ne yapabilir? Yangın öncesinde, yangın sırasında ve yangın sonrasında yapılması gerekenleri yazdık.
Son yıllarda küresel ısınmanın artması, diğer ülkeleri olduğu gibi Türkiye’yi de etkiliyor. Orman yangınları çoğunlukla doğal etkenlerle çıksa da bazen beşeri faktörler de yangınlara sebep olabiliyor
Nitekim eğer orman yangını riskinin yüksek olduğu bir bölgede yaşıyorsanız, yangına karşı hazırlıklı olmanız gerekiyor
Olası yangınlara hazırlıklı olmak, özellikle çocukların, yaşlıların, kalp veya akciğer hastalığı olan kişilerin sağlığı için oldukça önemli.
Peki, orman yangını öncesinde, yangın sırasında ve sonrasında güvende kalmak için yapılması gerekenler neler?
Orman yangını öncesinde yapılması gerekenler:
Orman yangını riskinin olduğu bir bölgede bulunuyorsanız ve özellikle kronik bir rahatsızlığınız var ise yangının ilerleme ihtimaline karşı hazırlıklı olmanız gerekli. Bu nedenle almanız gereken ilaçlar var ise mutlaka yanınızda bulundurmalısınız. Dışarısı dumanlı olduğunda dışarı çıkmak zorunda kalmamak için ilaç, gıda gibi temel ihtiyaçları edinin. Elinizde birkaç günlük ilaç bulundurun. Özellikle kızartma, kavurma gibi yemekleri pişirmek, iç mekan hava kirliliğine neden olabileceğinden, pişirilmesi veya soğutulması gerekmeyen yiyecekler satın alın.
Mutlaka güncel bilgilendirmeleri takip etmeye çalışın. Özellikle, yerel kamu kuruluşlarının duyuruları ve hava kalitesi raporlarını ve aktif bir yangın hakkında bilgi veren uyarılara dikkat edin.
Evinizde bir “temiz oda” oluşturun. Baca çıkışı olmayan bir oda ve yatak odası gibi mümkün olduğunca az pencere ve kapısı olan bir oda seçin. İç mekan hava kirliliğine neden olabilecek sigara dumanından uzak durun ve evi süpürmeyin.
Dumandan mümkün olduğunca az etkilenmek için, N95 maske bulundurun. İlaçlar, gözlük, kimlik, kişisel, mali belgeler de dahil olmak üzere önemli öğeleri önceden düzenleyin. Tahliye gerektiğinde nereye gideceğinizi ve olası güzergahları planlayın. Çocuklarınızı hazırladığınızdan emin olun ve tahliye planı yaparken evcil hayvanlarınızı düşünün.
Orman yangını sırasında yapılması gerekenler:
Orman yangını sırasında etkilenen bölgedeyseniz ve eviniz tehlike altındaysa, tahliye için hazır olun. En son bilgileri öğrenmek için kaynaklara bakın. Yardım edebileceğinizi düşünüyorsanız ve suya erişim imkanınız varsa yetkililerle birlikte hareket edin. Ancak eğer kronik bir rahatsızlığınız varsa, hamileyseniz ya da korumanız gereken bir çocuğunuz varsa dumana maruz kalmamak için oradan uzaklaşmaya çalışın. Orman yangınları gözlerinizi, burnunuzu veya cildinizi tahriş edebilecek ve öksürüğe ve diğer sağlık etkilerine neden olabilecek çok fazla kül bırakır.
- Kolayca tutuşabilecek polyester ve benzeri kumaşları giymekten kaçının. Cildinizi korumak için uzun kollu kıyafetler tercih edin, Mümkünse gözlerinizi korumak için gözlük takın.
- Sıcak havalarda, ısıya bağlı hastalıkları önlemek için serin bir yerde bekleyin ve bol sıvı tüketin. Soğuk havalarda, vücut ısısını korumaya yardımcı olabilecek kat kat giysiler giyin.
- Beklenmedik bir elektrik kesintisi durumunda, karbon monoksit zehirlenmesini önlemek için jeneratör, basınçlı yıkayıcı, ızgara ve benzeri eşyaları sadece açık havada kullanın. Jeneratörler evinizden en az 20 metre uzakta kullanılmalıdır.
- Sizde veya çocuklarınızda astım, KOAH, kalp hastalığı varsa veya hamileyseniz sağlığınızla ilgili herhangi dikkat edin ve mümkün olduğunca hızlı bir şekilde yangın bölgesinden uzaklaşın.
- Duman çıkması durumunda görünürlük için her odada bir ışık açın.
- Tüm jaluzileri ve yanıcı olmayan pencere kaplamalarını kapatın.
- Döşemeli mobilyaları pencerelerden ve sürgülü cam kapılardan uzaklaştırın.
- İstendiğinde tüm aile üyelerini ve evcil hayvanları tahliye etmeye hazır olun.
- Klima/hava sirkülasyon sistemlerini kapatın.
Yangın sonrasında yapılması gerekenler:
Eğer eviniz yangından etkilendiyse, eve dönmeden önce yetkililerin onay vermesini bekleyin ve güveni olana kadar eve dönmeyin. Yangın bittikten günler sonra bile duman havada kalabilir, bu nedenle dumana maruz kalımı azaltmaya çalışın, maske takın ve bol su tüketin:
- Yanmış bir alana tekrar girerken dikkatli olun – alevlenmeler meydana gelebilir.
- Sıcak noktalar, için için yanan kütükler ve bitki örtüsü için zemini kontrol edin. Su kovalarınızı kullanın.
- Kıvılcım ve köz için çatıyı ve dış alanları kontrol edin.
- Birkaç gün boyunca sorunlu alanları kontrol etmeye devam edin.
- Uygun güvenlik ekipmanı giyin, karbon monoksit zehirlenmesinden kaçının ve elektrik tehlikelerinden kaçının.
- Eğer bulunduğunuz bölgeden aracınızla uzaklaşacaksanız, hangi güzergahın güvenli olduğunu teyit edin.
- Hasarlı binaların ve yapılarının etrafından geçmemeye çalışın.
