Uzay, insanlık için çözülmeyi bekleyen en büyük gizemlerden bir tanesi. Ancak sonsuz genişlikteki uzayın gizemlerini gerçekten çözebilmemiz için çok daha gelişmiş bir teknolojiye sahip olmamız gerekiyor. Öte yandan uzay, muhteşem güzelliklerinin yanı sıra büyük tehlikelerle dolu, son derece korkutucu bir yer! Belki de biraz da bu yüzden uzayın sırlarını açığa çıkartmak için aceleci davranmıyoruz! Çünkü yıllar önce, atmosferin dışına çıkmanın bile insan vücudu üzerinde ne gibi etkileri olacağından habersizdik! İşte bu noktada, hayvan dostlarımız devreye girdiler! İnsanlık olarak bizler uzaya çıkmadan önce, bu güzel, gizemli ve korkunç yere pek çok farklı türde hayvan gönderildi.
İnsanlığın, Ay’da attığı “büyük adım” bile uzayı keşfetme maceramıza öncülük eden bu hayvanlar sayesinde mümkün oldu! Bu nedenle, maymunlardan, örümceklere kadar çok sayıda canlı türüne büyük bir teşekkür borcumuz var! Öte yandan, bu hayvanları tek başlarına, korkunç ve hiç bilmedikleri bir yere gönderdiğimiz için de, bir bakıma suçluyuz! İşte, kendileri farkında olmasalar bile insanlık için büyük fedakârlık yaparak uzaya çıkan 10 hayvan…
1. Laika
Uzay şimdiye dek çok sayıda köpek misafir etti! Ancak Laika isimli köpek, uzaya çıkan hayvanların en ünlülerinden biri! Çünkü 1957 yılında Sovyetler Birliği tarafından uzaya gönderilen Laika, Dünya yörüngesinde seyahat eden ilk hayvan. Laika, 1957 yılında Moskova sokaklarında başıboş halde dolaşan bir yavru köpekti. Uysal ve sakin bir mizaca sahip olması, onu Sovyetler Birliği’nin uzay programı için kusursuz bir aday haline getirdi. Böylece, Laika insanlık adına önemli bir görev üstlendi ve 1957 yılında uzaya gönderildi! Laika uzaya giderken yanında sadece bir öğünlük yemek ve yedi günlük oksijen desteği vardı! Ancak ne yazık ki Laika çıktığı bu maceranın sonunda evine asla dönemedi? Sovyetler Birliği Laika’nın yedi gün boyunca hayatta kaldığını açıkladı. Fakat gerçek çok başkaydı. Laika, aşırı ısınma sebebiyle kalkıştan sadece 5 saat sonra yaşamını kaybetmişti.
2. 22 ve 37
1960’lı yıllar ABD ile Sovyetler arasındaki Soğuk Savaş’ın şiddetlendiği bir dönemdi. Soğuk Savaş mücadelesinin en belirgin olduğu alan ise uzaydı! İki ülke de uzay yarışında öne geçmek için büyük bir çaba harcıyordu. İşte böyle bir ortamda Sovyetler Birliği oldukça önemli bir hamleye imza attı. 1968 yılında 2 adet kaplumbağa uzaya gönderildi. Üstelik bu kaplumbağalar Zond 5 uzay aracı ile Ay’ın yörüngesinde dolaşmayı başaran ilk canlılar oldular. 22 ve 37 isimleri verilen kaplumbağaların 18 Eylül 1968’de başlayan uzay yolculuklarına meyve sinekleri, yemek kurtları ve bazı bitkiler de eşlik ettiler. 21 Eylül 1968 yılında, 22 ve 37 uzay görevlerini başarı ile tamamladılar ve Dünya’ya döndüler. 22 ve 37 vücut ağırlıklarının %10’nu kaybetmişlerdi. Ancak bundan başka hiçbir sağlık sorunları yoktu.
3. Ham
Uzay, 1940’lı yıllardan itibaren 30’dan fazla maymunu ağırladı! Ancak 1961 yılında uzaya gönderilen Ham isimli maymun, bu maymunlar içerisinde gerçek bir astronota en yakın olanıydı. Çünkü Ham, ABD’nin Mercury Projesi kapsamında uzaya gönderilmeden önce oldukça ciddi bir uzay eğitimi almıştı! Ham, 31 Ocak 1961’de eğitimini aldığı şeyi gerçekleştirmek için gökyüzüne doğru yola çıktı. Ham’ın bu yolculuktaki performansı, Amerikalı astronotlar için oldukça önemli bir rehber görevi gördü. Üstelik Ham, uzayda bazı aksaklıklarla karşılamasına rağmen canlı olarak Dünya’ya dönmeyi başardı. Ham’ı taşıyan kapsül Atlantik Okyanusu’na iniş yaptı! Ham kısa süre içerisinde okyanustan kurtarıldı. Yapılan ilk incelemelere göre yorulmuştu, susamıştı ve burnu morarmıştı, o kadar…
4. Hector
Tıpkı köpekler ve maymunlar gibi, fareler de uzayı sık sık ziyaret eden canlılar arasında! Bugüne kadar pek çok fare farklı ülkeler tarafından uzaya gönderildi. Çünkü farelerin, uzay koşullarına nasıl tepki vereceklerinin ölçülmesi, insan fizyolojisine benzer yapıya sahip oldukları için oldukça önemliydi. Uzaya ilk defa fare gönderen ülke 1950 yılında ABD oldu. Ancak, bu uzay yolculuğu, uzay roketinin patlaması ve farenin ölmesiyle sonuçlandı. Bu denemeden 11 yıl sonra Fransa, Hector isimli fare astronotu uzaya gönderdi. Hector, Dünya’dan yaklaşık 150 kilometre yüksekliğe kadar çıktı ve canlı olarak geri dönmeyi başardı…
5. Felicette
Bu kadar farklı türde canlı uzay seyahati yapmışken, sevimli dostlarımız kedileri de uzaya göndermeyi düşünmemek haksızlık olurdu! 1963 yılında, Fransa yeni geliştirdiği uzay programı için bir düzine kediyi işe aldı! Seçilen kedilerin hepsi, daha uysal oldukları gerekçesi ile dişiydi. İşte, Felicette de bu uzay programı için seçilen kedilerden birisiydi. Aylar boyunca süren eğitimlerde kediler, dayanıklılık, sarsıntı ve basınç eğitimlerine tabi tutuldular. Bütün eğitimleri başarı ile tamamlayan Felicette, Fransa’nın uzaya göndereceği kedi olmaya hak kazandı. Yolculuktan önce kedinin vücuduna çok sayıda ölçüm cihazı yerleştirildi. Böylece hem beyin hem de beden aktiviteleri takip edilebiliyordu. Felicette, o ana kadar uzaya çıkan ilk kedi unvanını elde etti ve bilim insanları için son derece faydalı bilgilerin elde edilmesini sağladı. Bu arada Felicette, görevini başarıyla tamamladıktan sonra, canlı olarak kurtarıldı.
6. Arbella ve Anita
Arbella ve Anita isimli iki örümcek, 1973 yılında ilginç bir deneyin parçası olmadan önce oldukça sıradan örümceklerdi. Ancak, 1973 yılında ABD’li bir öğrenci, örümceklerin uzayda nasıl ağ ördüklerine yanıt arayan bir deney üzerinde çalışıyordu. Öğrenci, deneyi Skaylab Uzay İstasyonuna anlattı. Böylece Arbella ve Anita isimli örümcekler, 1973 yılında Skaylab 3 uzay aracı ile uzaya gönderildi. Arbella isimli örümcek, gerçekten yörüngede olduğu sırada ağ örmeye başladı. Örümcek tarafından örülen ağ, yeryüzündeki ağlara oldukça benziyordu. Ancak yapılan incelemeler, uzayda örülen ağın dünyadakinden daha ince olduğunu ortaya koydu.
7. Belka ve Strelka
Belka ve Strelka isimli köpekler 19 Ağustos 1960 yılında Sovyetler Birliği tarafından uzaya gönderildi. O ana kadar ve onlardan sonra da pek çok köpek uzay yolculuğuna çıktı. Ancak Belka ve Strelka, bir uzay yolculuğunun hem gidişinde hem de dönüşünde canlı kalmayı başarabilen ilk köpeklerdendi. Sputnik – 5 uzay aracını komuta eden köpeklere, çok sayıda fare ve bitki de eşlik ediyordu. Uzay aracı Dünya’ya döndüğünde, tüm mürettebatın canlı olduğu görüldü.
8. Uzay Denizanaları
Uzaya gönderilen farklı türlerdeki hayvanlar arasında denizanaları belki de en ilginç olanları. 1991 yılında, NASA tarafından geliştirilen uzay programı kapsamında birden fazla denizanası uzay yolculuğuna çıktı. Denizanaları, bu canlıların yer çekimsiz ortama nasıl tepki vereceklerini gözlemlemek için gönderilmişti. Yolculuk başarılı bir şekilde sonlandı ve denizanaları dünyaya canlı olarak dönmeyi başardı. Hatta, geri gelen denizanaları içerisinde uzayda doğanlar da vardı! Denizanalarının yer çekimsiz ortama verdikleri tepki ise son derece ilginçti. Ancak daha ilginç olan bir şey vardı! Uzay seyahatinden dönen denizanaları, Dünya’daki yer çekimine adapte olmadılar.
9. Albert II
Albert isimli maymun, 1948 yılında ABD tarafından uzaya gönderilen maymunlardan birisiydi. Yeryüzünden 63 kilometre yükselmeyi başaran Albert, ne yazık ki yetersiz uçuş önlemleri nedeniyle nefessiz kalarak yaşamını kaybetti. Ancak ABD, Albert’in ölümünden önemli dersler çıkartmıştı. Böylece, daha fazla güvenlik tedbiri ile 1949 yılında Albert II isimli maymun uzaya gönderildi. Üstelik Albert II 134 kilometre mesafe kat etmeyi başardı! Fakat Albert II de Dünya’ya canlı olarak dönemedi? Albert II iniş sırasında meydana gelen patlamada yaşamını kaybetti. Ancak, Albert II uzayın başlangıç sınırı olarak kabul edilen 100 kilometre mesafeyi aşarak “gerçekten uzaya” çıkan ilk canlı oldu.
10. Ugolyok ve Veterok
Sovyetler Birliği, uzaya gönderdiği astronotlar kadar, köpeklerle de ünlü! Çünkü Sovyetler, köpeklerin uzay yolcukları için ne kadar dayanıklı canlılar olduklarını kanıtlamıştı. Ugolyok ve Veterok, tıpkı Laika gibi sokak köpeğiydi. Sovyetler Birliği’nin 1966 yılındaki uzay programı için 100 köpek arasından seçilmişlerdi. İki köpek de, uzay maceralarına atılmadan önce çok sayıda testten geçirildi. Ayrıca, uzay şartlarında hayatta kalabilmeleri için birden fazla defa ameliyat edildiler. Nihayet, 21 Mart 1966’da Ugolyok ve Veterok uzayın bilinmezliğine doğru yola çıktı. O ana kadar, uzayda en fazla vakit geçiren canlı yalnızca 5 gün dayanabilmişti. Ancak Ugolyok ve Veterok sanılandan çok daha dayanıklıydı. Köpekler tam 22 boyunca uzayda kalarak kırılması güç bir rekora imza attılar. Bu rekor, yıllar sonra ancak insanlar tarafından kırılabildi! Öte yandan, Ugolyok ve Veterok canlı olarak Dünya’ya dönmeyi başardı. Geri geldiklerinde oldukça sağlıksız bir haldeydiler. Ancak kısa sürede eski sağlıklarına kavuştular ve normal sıradan köpekler olarak yaşamlarını sürdürdüler.
