Dünyanın her yerinde kadınlar ve erkekler, ülkelerinin lisanını ortak bir şekilde konuşuyorlar. Ancak bir yer var ki, orada durum çok daha farklı. Güney Nijerya’daki bir çiftçi topluluğu olan Ubang’da erkekler ve kadınlar farklı diller konuşuyorlar. Evet, doğru okudunuz farklı diller konuşuyorlar. Hatta bu benzersiz farkı tanrının bir lütfu olarak görüyorlar. İşte Nijerya’daki Ubang isimli köyün insanları ve konuştukları diller hakkında bilgiler.
Ayrıca bu içeriğe bakmak isteyebilirsiniz: “Erkeklerin Kadınlar İçin Süslendiği Afrika’nın En İlginç Kabilesi Wodaabe”
Ubang’daki erkekler ve kadınlar farklı diller konuşuyorlar
Parlak renkli geleneksel bir kıyafet giyen şef Oliver Ibang, köydeki farklı dilleri göstermeye hevesli iki küçük çocuğunu çağırır. Şef elinde Nijerya’nın temel gıdalarından biri olan yam tutmaktadır ve kızına buna ne dendiği sorar. Küçük kız hiç tereddüt etmeden “irui” der. Ancak Ubang’ın erkek dilinde yam, “itong” demektir. Ayrıca bunun gibi birçok kelime var. Örneğin Ubang’da erkekler giyim kelimesine “nki”, kadınlar ise “ariga” diyor.
İki dilde kelimelerin ne oranda farklı olduğu ve kelimelerin yaygın olarak kullanılıp kullanılmadığı tam olarak net değildir. Topluluğu inceleyen antropolog Chi Chi Undie, Ubang’daki diller hakkında, “Neredeyse iki farklı sözlük gibi. Kadınlarla erkeklerin ortak olarak paylaştığı birçok kelime mevcut. Ayrıca cinsiyete göre değişen tamamen farklı kelimeler var. Bu kelimeler kulağa aynı gelmiyor, aynı harflere sahip değiller, tamamen farklılar.” diyor.
Küçük erkekler, kadın dilini öğrenerek büyüyorlar
Bu dillerdeki farklılıklar, İngilizce’nin İngiliz ve Amerikan versiyonlarından çok daha büyüktür. Buna rağmen kadınlar ve erkekler birbirlerini mükemmel bir şekilde anlayabiliyorlar.
Şef Ibang, “Küçük erkekler, çocukluklarının çoğunu anneleri ve diğer kadınlarla birlikte geçiriyorlar ve kadın dilini konuşarak büyüyorlar. Böylece kadınlar ve erkekler birbirlerinin konuştukları dilleri anlıyorlar. Erkeklerin, 10 yaşına kadar erkek dilini konuşması bekleniyor. Erkekler belirli bir yaşa ve olgunluğa ulaştıklarında kendileri için doğru olan dili konuşmadıklarını fark ediyorlar. Daha sonra erkek dilini öğrenip konuşmaya başlıyorlar. Kimse onlara erkek dilini konuşmaya başlaması gerektiğini söylemiyor. Bir erkeğin, erkek dilini konuşmaya başladığında belirli bir olgunluğa ulaştığı anlaşılıyor. Bir çocuk, belirli bir yaşa ulaştığında kendi cinsiyeti için doğru olan dili konuşmazsa, anormal olarak kabul ediliyor.” diyor.
Ubang isimli köyün insanları, dil farklılıklarından son derece gurur duyuyorlar ve bunu benzersizliklerinin bir işareti olarak görüyorlar. Ancak bu dil farklılıklarının nasıl olduğu konusunda farklı teoriler var. Şef Ibang, bu konuyu İncil’den örnekler vererek açıklıyor.
Şef Ibang bu konuyu, “Tanrı Adem ve Havva’yı yarattı ve onlar Ubang halkının ta kendisiydi. Tanrının planı her etnik gruba iki dil vermekti, ancak Ubang için iki dili yarattıktan sonra, etrafta yeteri kadar dil olmadığını fark etti.” diye anlatıyor.
Ubang çift cinsiyetli bir topluluktur
Bayan Undie’nin antropolojik bir teorisi var. Undie, “Bu çift cinsiyetli bir kültür. Erkekler ve kadınlar neredeyse iki ayrı alanda faaliyet gösteriyorlar. Sanki ayrı dünyalardalar ama bazen bu dünyalar bir araya geliyor ve bu kalıbı konuştukları dillerde görüyorsunuz. Ancak benim teorim oldukça zayıf. Çünkü Nijerya’da çok sayıda çift cinsiyetli sistem var.” diyor.
Ayrıca farklı dillerin hayatta kalmasıyla ilgili endişeler var. Erkek ve kadın dili yazıya geçirilmemiştir, bu yüzden bu dillerin geleceği tamamen genç nesle bağlı. Ancak günümüzde birkaç genç de bu dilleri akıcı bir şekilde konuşuyor.
Ubang’daki okullarda kendi dilini konuşan çocuklar cezalandırılıyor
2016 yılında Nijerya Dil Kurumu, sert önlemler alınmadığı takdirde önümüzdeki birkaç yıl içinde ülkedeki 500 dilden 50’sinin yok olabileceğini söyledi. Yoruba, Igbo ve Hausa, Nijerya’nın başlıca dilleridir. Ayrıca İngilizce, çok sayıda etnik gruba sahip olan Nijerya’daki birliği teşvik etmek için kullanılmaktadır.
Üç ana dil, kültürün korunmasının öneminden bahseden Nijerya’nın Ulusal Eğitim Politikası’nın bir parçası olarak okullarda öğretilmektedir. Çünkü her çocuğun, yakın çevresindeki dili öğrenmesi gerektiği düşünülmektedir. Ancak bu, çocukların okulda kendi dillerini konuşmaktan caydırıldığı ve hatta cezalandırıldığı Ubang’da uygulanmıyor.
Ubang’daki ortaokul öğretmeni Steven Ochui, “Buradaki okulumda öğrencileri ana dillerini konuştukları için cezalandırıyoruz. Onları dövüyoruz ve bazen para cezası veriyoruz. Bir çocuğu kendi dilini konuştuğu için dövmek çok yanlış. Ubang’ın dillerini korumak için daha fazla şey yapılması gerekiyor. Ubang dillerinde kitaplara ihtiyacımız var ve okullarda bu dilleri öğretmemize izin verilmeli.” diyor.
Ubang’da bir öğrenci olan Stella Odobi, “Bu dillerin yok olmasını önlemek için daha çok şey yapılmalı. Anne ve babalar çocuklarını farklı topluluklarda okumaya götürüyor ve onlara ana dillerini öğretmekle uğraşmıyorlar. Ancak Ubang’dan ayrılsalar bile çocuklarına kendi dillerini öğretecek birçok genç var.” diyor.
Şef Ibang, bir gün Ubang’da topluluğun iki dilinin benzersizliğini sergileyen bir dil merkezi kurulacağını umut ediyor.
Kaynak: 1
