Resim sαnαtı, duygu ve düşüncelerin estetik kurαllαr çerçevesinde farklı renk ve tonlαr ku kαğıt, bez, mukαvvα gibi zeminler üzerine kαlem yα dα boyαlαrlα resmedilmesidir. Resimde önemli olαn duygu ve düşüncelerin estetik bir çerçevede αktαrılmαsıdır. Kullanılacak çizim yöntemi, αrαç, boyα, mαlzeme tamamen işlenecek duygu ve düşünceye göre belirlenir. Biz de sizi resim sanatına hayatını adayan ve global çapta başarılı işlere imza atan ünlü Türk ressamlar ve eserleri ile tanıştıracağız. İşte dünyaca ünlü Türk ressamlar ve birbirinden değerli eserleri…
Resim sanatından bahsetmişken, birçok kız çocuğunun sanat eğitimi görmesi için büyük uğraşlar vermiş ve sonunda bir okul açılmasını sağlamış başarılı, hırslı ve güçlü bir kadın ressamdan söz etmek isteriz; Mihri Müşfik Hanım. Siz de bu güçlü kadın ressamımızın hayat hikayesini merak ediyorsanız Portreleriyle Ünlü Çağdaş Türk Resminin İlk Kadın Ressamı Mihri Müşfik Hanım içeriğimize göz atabilirsiniz.
1. Osman Hamdi Bey – Kaplumbağa Terbiyecisi
Dünyaca ünlü Türk ressamlar listemizin ilk sırasında Osman Hamdi Bey var. En ünlü Türk tabloları düşünüldüğünde şüphesiz herkesin ilk aklına gelen eser Kaplumbağa Terbiyecisi olacaktır. 1906 yılında yapılan bu tablo gerek yerel gerek global anlamda herkes tarafından oldukça beğenilen ve bilinen bir eserdir. Kaplumbağa Terbiyecisi’nin 1906 ve 1907 olmak üzere iki farklı versiyonu bulunmaktadır. Yukarıdaki görselde gördüğünüz, tablonun 1906 versiyonudur. İki versiyon arasındaki temel fark, 1906’da yapılan versiyonunda 5, 1907’de yapılan versiyonunda 6 kaplumbağa bulunmasıdır.
Osman Hamdi Bey’in bu eseri, özellikle ilham kaynağına dair kesin bilgilerin olmadığı dönemde, geri kalmış bir toplumu çağdaşlaştırmaya uğraşan bir aydının bitap düşmüş hâlini anlattığı şeklinde yorumlanmıştır. Kaplumbağaların ilham kaynağının, Lale Devrindeki Sadabad eğlenceleri esnasında, hava karardıktan sonra sırtlarına mum dikilerek serbest bırakılan kaplumbağalar olduğu söyleniyor. Bu düşünceye göre, Sanay-i Nefise, Asar-ı Atika Müzesi, Duyun-u Umumiye gibi birden fazla kurumu kurmak ve idare etmek görevini üstlenen Osman Hamdi Bey, tablosunda farklı görüşler ifade eder. Bunlardan biri Osman Hamdi Bey’in kendini terbiyeci, ona uyum gösteremeyen astlarını ise yemeğe ulaşmaya çalışan kaplumbağalar olarak resmetmesi ve hicvetmesi olarak ifade edilir.
Bir diğer yoruma göre, düşünceli biçimde ayakta duran adam, oldukça zor bir iş olan kaplumbağaları terbiye etme işini, elindeki ney ve sırtındaki nakkareyi çalarak bu işin üstesinden gelmeyi düşünmektedir. Bu yoruma göre de terbiyeci Osman Hamdi Bey’in kendisinden başkası değildir. Terbiyecinin bu zorlu işi elindeki müzik aletleriyle çözmeye çalışması ise farklı düşünceleri ifade eder. Osman Hamdi Bey’in değişimi kabul etmeyen bir toplumu sanat yoluyla çağdaş duruma getirmeye çalıştığı, bu yüzden sanat okulu ve müze açma girişiminde bulunduğu bu yorumlardan biridir.
2. Turgut Zaim
Ünlü Türk ressamlar ve eserleri listemizin ikinci sırasında başarılı ressam Turgut Zaim’den bahsedeceğiz. Anadolu yaşamını ele aldığı Yörükler Köyü tablosu en ünlü tablosu olarak bilinir ve bu tabloyla ününe ün kattığını söyleyebiliriz. Özellikle yöresel yaşamı yansıtan eserler yaratan ünlü ressamın birbirinden etkileyici başka işleri de bulunuyor.
Folklor ressamı olarak da tanınan Turgut Zaim, Avrupa resmine karşı Anadolu ve Türk kültürüne özgü bir resim tekniği geliştirmek gayesinde olan bir sanatçıydı. Anadolu halk resminden ve minyatürden ilerleyerek gerçekleştirdiği çok figürlü kompozisyonlarında evrensel bir anlatıma ulaşmaya çalıştı. Turgut Zaim’in sanatı, kendi döneminin ressamları arasında olduğu kadar, onu izlemiş olan kuşaklar içinde yöresel ve uluslararası Türk resminin eşsiz bir örneği olarak yorumlanmıştı.
3. Elif Naci
Türkiye’deki ünlü ressamlar ve dünyaca ünlü Türk ressamlar kategorisinde olan Elif Naci’nin resmini belli bir konu altında toplamak ve belli bir anlayışın devamı olarak görmek doğru olmaz. Kendi içinde sürekli bir değişimin ve farklı dönemlerde farklı yorumların ürünleri olan tabloları, ana noktada ortak bir kaygıdan doğmuştur. Batılı fikirlerin ışığı altında yöresel bir düşünceyi yansıtmak, bunun için de ulusal kültür köklerimizle bağımızı ayrı tutmamak kaygısı. Toplumsal ve sanatsal yaşamımızdan çıkarılacak yeni arayışların, Türk resmini oluşturacağı düşüncesini benimseyen Elif Naci’nin, müzecilik ve gazetecilik arasında iletişimini daima sürdürebildiği ressam yönü ona oldukça farklı bakış açıları sunmuştur. Ressamın en önemli eseri Topkapı Sarayı Akağalar Kapısı adlı tablosudur.
4. Selim Turan
Sanat ve toplumu ayrılmaz bir bütün olarak gören dünyaca ünlü ressamlarımızdan Selim Turan birçok tanınmış tablosu ile sanatseverleri kendine hayran bırakmıştır. Selim Turan, aynı zamanda Azerbaycan kökenli bir heykeltıraş. Resim ile gerçek anlamda tanışması hocası Malik Aksel’den aldığı resim ve çizim dersleri ile olmuştur. Ünlü Türk ressamlar kategorimizde yer alan ressamın en popüler eseri “Sarıkız Efsanesi” adlı ahşap üzeri yağlı boya tablosudur.
5. Burhan Doğançay
Burhan Doğançay soyut resim anlayışını benimseyen ressamların arasında yer alır. Dünyaca ünlü Türk ressamın tabloları oldukça yüksek rakamlardan alıcı bulmaktadır. En sevilen tablolarından biri de Silent Ships adını verdiği tablosudur. Burhan Cahit Doğançay, İstanbul doğumludur ve aynı zamanda fotoğrafçıdır. Doğançay aslına bakılırsa, yarım asır boyunca dünyanın birçok şehrinde seyrettiği duvarları sanat eserlerine entegre etmesiyle ün salmıştır. En ünlü tablosu olan yukarıdaki görselde gördüğünüz Mavi Senfoni, 2009 yılında Murat Ülker tarafından 2,2 milyon TL’ye satın alınmıştır.
6. Adnan Turani
Dünyaca ünlü Türk ressamlar listemize Adnan Turani ile devam ediyoruz. Turani tablolarında müzisyenlere oldukça sık yer verir. Ünlü ressam birçok tablosu ile tanınmaktadır. Adnan Turanî’nin resim anlayışı ise, soyut kurgulu bir etki biçimi arayışına dayanır. Resimleri soyut bir kurguya dayanır. Adnan Turani’nin, 1960-1990 yılları arasında Fransa, İtalya, Almanya, Yugoslavya, ABD, Irak, Japonya, Hindistan, Mısır, İsrail ve İsviçre gibi birbirinden değerli bienal ve uluslararası sergilerde eserleri yer almıştır. Dünyaca ünlü ressama verilen ödüller arasında, İki kez Devlet Sergisi Resim Ödülü: iki kez Ankara Sanat Kurumu: Yılın Sanatçısı Ödülü, Sedat Simavi Ödülü; 1996, Uluslararası Plastik Sanatlar Derneği Onur Ödülü; 1997 Hacettepe Üniversitesi Sanat Ödülü; 1998 Anadolu Üniversitesi tarafından Onursal Fahri Doktora ödülü bulunmaktadır. Sanatçının en ünlü eseri Trio’dur.
7. Fikret Mualla
1903’te İstanbul’da başlayan yaşamı 1967’de Paris’te sona eren ve geçen sürede sanat dünyasına harikulade eserler bırakmış Türk ressam Fikret Mualla’nın hayatına dair birçok şey merak konusu. Tabloları oldukça yüksek fiyatlardan alıcı bulan dünyaca ünlü ressam Fikret Mualla, bugün Türk ressamların arasında parmak ile gösterilen nadir kişilerdendir.
Yaşamı her ne kadar acı, hüzün, hastalık gibi güçlüklerle çevrelenmiş olsa da sanatçının bütün yapıtlarında yaşama sevinci ön plandadır. Resim sanatında, Fikret Mualla keyifli bir müzikalite yakalamayı başarmıştır. Mualla, Paris’te Henry Matisse’nin renk kullanımından oldukça etkilendi, dışa vurumcu akımın etkisinde eserler verdi. Renkli kağıtlar üzerine guaj ile yaptığı çizimler adeta sanatçının imzası niteliğinde. Cazcıları resmettiği çok sayıda eseri bulunuyor. Sonuçta bir ressamın bir dönemi, bir kenti, bir tarzı nasıl hafızalarda iz bırakacak şekilde işleyebileceğini gösteren ilginç temalardan biri müzik. Dünyaca tanınmış Türk ressamın en ünlü eseri ise “Cazcılar” adlı yukarıda gördüğünüz tablosudur.
8. Şeker Ahmet Paşa
Şeker Ahmet Paşa ile devam ediyoruz. Simetrik açıdan sepetteki ayva ve narların dizilişi, birbirleriyle oluşturduğu kompozisyon resmin en dikkat çeken noktasıdır. Ayrıca, resmin gerçekçi görünümü, renklerin birbiriyle uyum içinde olması açısından önemlidir. Şeker Ahmet Paşa’nın resimlerindeki renk cömertliği, doğadaki gerçekliği olduğu gibi yansıtma kaygısı, ressamı doğa lirizmi de diyebileceğimiz bir üsluba yaklaştırdı. Paris’te Louvre Müzesi’ne hayatta iken resmi kabul edilen ilk Türk ressamıdır aynı zamanda Şeker Ahmet Paşa. Tablolarında değişik bir perspektif anlayışı vardır ve daha çok natürmort resimleri ile tanınır. Ünlü eserleri arasında yukarıda yer alan tablo ilk sırada yerini alır.
9. Hale Asaf (1905 – 1938) – Otoportre
Dünyaca ünlü Türk kadın ressamlar denilince akla gelen ilk isimlerden biri kuşkusuz Hale Asaf. Hale Asaf, kısacık hayatı süresince bir yandan hastalıklarla savaşmış, diğer taraftan resim tutkusuyla Avrupa ve İstanbul arasında mekik dokumuş değerli bir sanatçıdır. Asaf, aynı zamanda ilk Türk kadın ressamlardan Mihri Müşvik’in de yeğeni oluyordu. En ünlü portrelerinden biri olan yukarıda yer alan portre, Paris’teki hocası Andre Lhote’nin ona kazandırdıklarıyla kübizm etkisinde yaptığı otoportredir. Tekniğinin güzelliği kadar, Türk kadınının tasviri de Hale Asaf için oldukça önemlidir. Kadınsı yönlerini geride bırakmış, ayakları yere sağlam basan, kendinden son derece emin genç, güçlü Türk kadınlarını bu otoportre vesilesiyle yansıtmıştır sanatçı. Hale Asaf aynı zamanda bir diğer önemli ressam Fikret Mualla’nın platonik aşkıdır.
10. Bedri Rahmi Eyüboğlu
Bedri Rahmi, 1911 yılında Giresun Görele’de hayata gözlerini açmıştır. Ressam, yazar ve aynı zamanda şairdir. Resim eğitimine Güzel Sanatlar Akademisi’nde başlamış, Paris’te eğitimini sürdürmüştür. Ardından tekrar ülkesine dönmüş ve akademide dersler vermeye başlamıştır. Yazma, gravür, seramik sanatı, heykel sanatı, vitray, mozaik, hat, serigrafi, litografi gibi birçok alanda harika eserler üretmiştir. Sanatçının en ünlü tablolarından biri “Ozan” adını verdiği yukarıda yer alan tablosudur.
11. İbrahim Çallı
İbrahim Çallı 13 Temmuz 1882’de Çal’da doğmuş dünyaca ünlü bir Türk ressamdır. Ressam Roben Efendi’den de resim dersleri almış, Şeker Ahmet Paşa’nın tavsiyesi üzerine 1906 yılında şu an adı Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi olan Sanayi-i Nefise Mektebi’ne kayıt olmuştur. 1910 yılında Maarif Vekaleti’nin açmış olduğu bursluluk sınavını birinci olarak kazanmıştır. Çıplak Adam ve Harekat Ordusunun Muhafız Alayı’ndan Maksut Çavuş adlı eserleriyle bu yarışmayı kazanmış olup ardından eğitim için Fransa’ya gönderilmiştir. Plajda Kardeşler ve Ada’da Kardeşler adlı figüratif çalışmaları en bilinen eserlerindendir.
12. Abidin Dino
En ünlü Türk ressamları arasında yer alan isimlerden bir diğeri de Abidin Dino’dur. Abidin Dino, 23 Mart 1913 yılında İstanbul’da doğmuştur. Ressam, yazar karikatürist, şair, tarihçi ve yönetmendir. Çağdaş Türk resminin öncülerinden olan Abidin Dino, Türkiye’nin yanında ABD, Fransa ve Cezayir gibi ülkelerde çok sayıda sergiler açmıştır. Fransa Plastik Sanatlar Birliği Onur Başkanlığı ve New York Dünya Sanat Sergisi’de danışmanlık yapmıştır. Dino, sanatın her dalında gösterdiği çalışmalarla çağdaş kültürün gelişmesinde çok çaba harcamış bir sanatçıdır. Dino, aslında hayatı boyunca çizdiği, bir nevi kartvizit işlevi gören el ve parmak çizimleriyle de tanınır. Picasso’nun tabiriyle Abidin Dino en düzgün el ve parmak çizen iki kişiden biridir. Uzun Yürüyüş adlı eseri de en çok beğenilen tablolarından biridir. Hatta Nazım Hikmet ünlü ressamın bir tablosu için şiir bile yazmıştır.
Bu adamlar, Dino, ellerinde ışık parçaları, bu karanlıkta, Dino, bu adamlar nereye gider? Sen de, ben de, Dino, onların arasındayız, biz de, biz de, Dino, gördük açık maviyi.
13. Celile Hikmet
Celile hikmet önemli bir sanatçı olmasının yanı sıra Nazım Hikmet’in annesidir. Çizdiği resimler kadar, dillere destan güzelliği ve Yahya Kemal’in ona olan aşkı ile de bilinen başarılı ressamın çok sayıda eseri mevcut. Fausto Zonaro’dan resim üzerine dersler aldı. Portreler, çiçekler, hamam, çıplak kadınlar tasvir ettiği resimlerde sıklıkla görülen kavramlardır. Natürmort ünlü tablolarından biridir.
14. Mihri Müşfik
Sanayi-i Nefise Mektebi’nde yöneticilik yapan Mihri Müşfik dünyaca ünlü kadın ressamlarımızdan biridir. Sanatçı özellikle portreleriyle bilinir. Tanınmış kişilerin portrelerini hazırlar, Atatürk’ün de portresini yapmış birisidir. Ünlü kadın ressamlarımızdan Hale Asaf’ın da teyzesidir. Tevfik Fikret’in ölümü üzerine yüzünün kalıbını alıp maskını yapar ve bu, Türkiye’de yaptığı ilk mask çalışması olarak tarihe geçer. Maalesef sanatçı son yıllarını ABD’de yalnız ve ressam olduğuna pişman olarak sürdürmüştür. Hayata veda edince kimsesizler Mezarlığı’na gömülmüştür. En ünlü eseri ise Çingene Tablosu’dur. İlk Türk kadın ressam olarak da anılan Mihri Müşfik Hanım, eserleriyle dünyayı fethetti. Louvre’da sergilenen Çingene tablosu ise sanatçının en beğenilen eseriydi. Mihri Müşfik’in 150 civarında eseri ise kayıt altına alınmıştır.
Bonus: Türkiye’nin en özgün ressamlarından biri olan Osman Akbay ve eserleri hakkında bilgi sahibi olmak isterseniz Osman Akbay: Türkiye’nin Gizli Kalmış En Özgün Ressamlarından Biri içeriğimize bakabilirsiniz
