Avrupa Futbol Şampiyonası’nın ardından 2024 yılındaki ikinci büyük spor organizasyonu olan Olimpiyat Oyunları’nın başlamasına kısa bir süre kaldı. 2024 Paris Yaz Olimpiyatları 26 Temmuz’da start alacak. Ancak bu yazımızın konusu, önümüzdeki günlerde Paris’te başlayacak olan oyunlar değil. Niyetimiz, olimpiyat tarihinin en sevimli, ilginç ve bazen de tuhaf unsurlarına, olimpiyat maskotlarına yakından bakmak. Paris Olimpiyat Oyunları’nın maskotu Fransa için tarihi ve kültürel açıdan büyük önem taşıyan geleneksel Frig şapkalarından ilham alınarak tasarlandı. Ancak tarihte çok daha ilginç olimpiyat maskotları da var. Söz gelimi kovboy şapkası takan ayılar veya papyonlu bir kartal, sıra dışı olimpiyat maskotları listesinde yer alan üyelerden sadece bazıları. İşte olimpiyat tarihindeki en ilginç maskotlar.
1. Shuss – 1968 Grenoble Kış Olimpiyatları
Olimpiyat Oyunları’nın elçileri olarak tanımlanan olimpiyat maskotları yalnızca oyunların ruhunun somutlaştığı figürler değiller. Aynı zamanda ev sahibi şehirlerin veya ülkelerin tarihini ve kültürünü yansıtan semboller olarak karşımıza çıkıyorlar. Üstelik bazıları oldukça ilginç tasarımlara sahip. Tüm bu nedenlerle olimpiyat maskotları, bu önemli organizasyonun en dikkat çekici unsurları arasında yer alıyor. Tarihteki ilk olimpiyat maskotu ise 1968 yılında Fransa’da düzenlenen Kış Olimpiyatları sırasında ortaya çıktı. Grenoble şehrindeki oyunlar için Fransız tasarımcı Aline Lafargue tarafından yaratılan maskota Shuss adı verildi. Bu ikonik maskot, kayak yapan kırmız-beyaz renkli bir kafa şeklindeydi ve yalnızca bir günde tasarlanmıştı.
2. Waldi – 1972 Münih Yaz Olimpiyatları
1972 yılında Almanya’nın Münih kentinde düzenlenen Yaz Olimpiyatları’nın maskotu ise Wladi isimli bir köpekti. Organizatörlerden birinin sahibi olduğu gerçek bir köpekten esinlenilerek Alman tasarımcı Otl Aicher tarafından yaratılmıştı. Bununla birlikte Waldi, elbette sıradan bir köpek değildi. İlk resmi olimpiyat maskotu ünvanının sahibi olarak tarihe geçti. Ayrıca bu sevimli köpek figürü, sporcu nitelikleri olarak tanımlanan direnç, azim ve çeviklik sembolü olarak tasarlandı. Bununla birlikte maskotta olimpiyat halkalarında yer alan renklerden üçü (mavi, sarı ve yeşil) kullanılmıştı. Kırmızı ve siyah renkleri ise maskotun Nazi bayrağıyla ilişkilendirilebileceği endişesiyle özellikle tercih edilmemişti.
3. Schneemandl – 1976 Innsbruck Kış Olimpiyatları
1976 Kış Olimpiyatları sırasında da ilgi çekici bir maskot ortaya çıkmıştı: Schneemandl. Innsbruck’ta düzenlenen oyunlar için tasarlanan maskot ilk resmi Kış Olimpiyatları maskotuydu. Maskotun ismi ise Almancada kardan adam anlamına geliyordu. Kırmızı renkli devasa şapkası ve yine devasa boyutlardaki havuçtan burnuyla hafızlara kazınan bu sempatik kardan adam Walter Potsch tarafından yaratılmıştı.
4. Sam – 1984 Los Angeles Yaz Olimpiyatları
Olimpiyat maskotlarının yalnızca oyunların ruhunu yansıtmadığını aynı zamanda ev sahibi ülkelerin tarihini ve kültürünü de bünyesinde barındırdığını belirtmiştik. Bu nedene Amerika Birleşik Devletleri’nde düzenlenen olimpiyatlarda bir kartalın maskot olarak seçilmesi pek de şaşırtıcı değil. Los Angeles şehrinin ev sahipliği yaptığı 1984 Yaz Olimpiyatları için tasarlanan Sam isimli maskot, çocukları korkutmamak ve olimpiyat ruhunun iyimserliğini yansıtmak için bilinçli bir şekilde, arkadaş canlısı ve neşeli olarak tasarlandı. ABD’nin sembolü olan kel kartal figürü, ulusal bayrağın tasarımına sahip bir şapka ve papyon takıyordu.
5. Mişa – 1980 Moskova Yaz Olimpiyatları
Olimpiyat maskotları listemizin beşinci sırasında, 1980 Moskova Yaz Olimpiyatları’nın simgesi olan Mişa yer alıyor. Viktor Çijkov’un tasarımı olan bu maskot, “Acımasız Rus Ayısı” imajını ortadan kaldırmak için son derece sevimli bir şekilde tasarlanmıştı ve belinde bir olimpiyat kemeri taşıyordu.
6. Hidy ve Howdy – 1988 Calgary Kış Olimpiyatları
1988 Kış Olimpiyatları’na Kanada’nın Calgary şehri ev sahipliği yapıyordu. Sheila Scott, şehrin misafirperverliğine göndermede bulunan maskot tasarımı için kolları sıvadı. Merhaba kelimesinin bir versiyonu olan Hidy ve nasılsınız kısaltması olarak kullanılan Howdy bu şekilde ortaya çıktı. Bu erkek ve dişi kutup ayıları, Olimpiyat Oyunları tarihinde çift olarak varlık gösteren ilk maskotlardı.
7. Hodori – 1988 Seul Yaz Olimpiyatları
Korece kaplan anlamına gelen Ho ve yaygın bir erkek küçültme eki olan dori’nin birleşiminden türetilen Hodori, 1988 Seul Olimpiyatları’nın maskotunun ismi olarak seçildi. Kore kültüründe önemli bir yeri olan kaplanın yaratıcısı ise Kim Hyun isimli tasarımcıydı.
8. Syd, Olly ve Millie – 2000 Sidney Yaz Olimpiyatları
2000 Sidney Olimpiyatları’nın maskotlarının isimleri olan Syd, Sidney’i, Olly, olimpiyatı ve Millie ise milenyumu temsil ediyor. Tasarımcı Matthew Hatton, olimpiyat maskotunu tasarlarken ülkenin en bilinen hayvanları olan kanguruları ve koalaları kullanmaktan özellikle kaçındı ve ördek gagalı ornitorenk Syd, kookaburra türü Olly, karıncayiyen Millie yeni oyunların maskotu olarak tarihe geçti.
9. Vinicius – 2016 Rio Yaz Olimpiyat Oyunları
2016 Rio Olimpiyat Oyunları’nın maskotu Brezilya’ya özgü birkaç hayvanın birleşimden oluşuyor. Bu sevimli maskotun ismi ise Brezilyalı şair ve müzisyen Vinicius de Moraes’ten geliyor.
10. Sukki, Nokki, Lekki ve Tsukki – 1998 Japonya Kış Olimpiyatları
Japonya’nın ev sahipliğinde düzenlenen 1998 Kış Olimpiyatları’nın maskotları Sukki, Nokki, Lekki ve Tsukki isimli kar baykuşlarıydı. Bir ajans tarafından yaratılan bu maskotlar 47.484 farklı tasarım arasından seçilmişti.
11. Cobi – 1992 Barselona Yaz Olimpiyatları
En ilginç olimpiyat maskotları listesinin son sırasında, 1992 Olimpiyat Oyunları için tasarlanan Cobi yer alıyor. Oyunların ardında da popüler bir sembol olarak varlığını sürdüren bu kübist köpek figürü ismini Barselona Olimpiyat Organizasyon Komitesinin baş harflerinden alıyor.
