Teknoloji, çok eski dönemlerden bu yana insan yaşamını farklı açılardan değiştirdi ve dönüştürdü. Bunlardan biri de fotoğraf teknolojisindeki gelişmelerdi! 19. yüzyılın ortalarına doğru ortaya çıkan fotoğraf teknolojisi oldukça önemli bir yenilikti. Çünkü yalnızca bir fotoğraf karesi, bazen binlerce kelimeden bile daha etkileyici olabilirdi! Teknolojinin gelişmesiyle, fotoğraflar da gündelik yaşamın sıradan birer parçası haline geldi. İlk fotoğrafın çekilmesinden bugüne kadar milyonlarca hatta milyarlarca fotoğraf çekildi. Ancak bazıları, gerçekten de binlerce kelimeden daha etkili oldu. Bazı fotoğraflar dünya siyasetini, bazıları yüzlerce yıllık değer yargılarını değiştirecek kadar kuvvetliydi! İşte, insanlık tarihini önemli ölçüde etkileyen 10 ikonik fotoğraf…
1. Pencereden Le Gras’a Bakış
Tarihin en önemli fotoğraflarından biri şüphesiz tarihteki ilk fotoğraftı! Fransız mucit Nicéphore Niépce, 1827 yılında evinin penceresinden dışarıdaki manzarayı çerçeveledi ve manzaranın özel bir plakada ölümsüz hale gelmesi için 8 saat bekledi! Böylece tüm insanlık için büyük bir devrim niteliği taşıyan “fotoğrafın” ilk örneği de ortaya çıkmış oldu!
2. Pamuk Fabrikasındaki Küçük İplikçi
20. yüzyılın başlarında “çocuk işçiler” şimdikinden daha yaygındı! Amerika Birleşik Devletleri’ndeki “Ulusal Çocuk İşçiliği Komitesi” ise üretim endüstrisindeki çocuk işçiler hakkında farkındalık yaratmaya çalışıyordu. Bu farkındalığın oluşması içinse sıradan gibi görünen fakat aynı anda çok fazla şey anlatan bir fotoğraf yeterli olacaktı! Lewis Wickes Hine isimli fotoğrafçı, pamuk fabrikasında çalışan küçük bir kızı, tehlikeli çalışma ortamında fotoğrafladı. Böylece, çocuk işçiliği ve çocuk hakları alanındaki çalışmaların önemli simgelerinden birisi ortaya çıkmış oldu.
3. Göçmen Anne
Savaşlar, krizler, yoksulluk trajik ve etkileyici olaylardır. Bazen savaşların, krizlerin, yoksulluğun fotoğrafı, bu olayların kendisinden bile daha etkileyici olabilir! 1936 yılı, ABD’de “Büyük Buhran’ın” bütün hızıyla devam ettiği yıllardı! Florence Owens Thompson adlı 32 yaşındaki kadın, 6 çocuğu ile birlikte yaşam savaşı vermekte ve California’da bir bezelye tarlasında çalışmaktadır. Ancak tıpkı diğer işçiler gibi Thompson ve çocukları da son derece zor şarlar altında yaşamlarını idame ettirmektedir. Ancak Dorothea Lange isimli fotoğrafçının deklanşöre basması hem Thompson hem de diğer işçiler için bir dönüm noktası olur. Fotoğraftaki kederli, öfkeli ve belki de umutlu çehre büyük dikkat çeker. Elbette bu etkide izleyiciden “saklanmak” isteyen çocukların da payı vardır. O dönemim şartlarında ne kadar faydalı oldu bilinmez ama hükümet bu fotoğraf sayesinde kadının yaşadığı çalışma kampında yaşayan işçilere gıda desteği vermeye başlar. “Göçmen Anne’nin” yüzü ise ortak insan acılarının yüzü haline gelir…
Zeplinler, havacılık tarihinin başında göklerin gerçek hâkimleriydi! Ancak tarihe geçen bir facia ve bu faciayı ölümsüz hale getiren bir fotoğraf, zeplinlerin gökyüzündeki hükümdarlığını sona erdirdi! Almanya’dan Amerika’ya giden yolcu zeplini iniş sırasında alev aldı! Sam Shere tarafından 6 Mayıs 1937’de çekilen fotoğraf ise tarihin en korkunç havacılık kazalarından birisini ölümsüzleştirdi…
5. Nagazaki Üzerinde Mantar Bulutu
II. Dünya Savaşı, şüphesiz insanlık tarihinin gördüğü en büyük yıkımlardan birisiydi. Savaş nedeniyle milyonlarca insana yaşamını kaybetti. Milyonlarca insan büyük acılarla birlikte yaşamak zorunda kaldı. Savaştan sonra dünya hiçbir zaman eskisi gibi bir yer olamadı! Savaşın korkunçluğunu gözler önüne seren bir görüntünün arkasında ise yine bir asker vardı! ABD ordusunda görevli Charles Levy, Nagazaki’ye atılan atom bombasından bir süre sonra deklanşöre bastı! Aşağıda binlerce insan yaşamını yitirirken yukarıda mantar bulutları toplanıyordu…
6. Guerrillero Heroico
Alberto Korda isimli Kübalı fotoğraf sanatçısı 5 Mart 1960’da katıldığı bir anma töreninde Che Guevara’nın fotoğrafını çekti. “Kahraman Savaşçı” isimli fotoğraf, Che’nin tüm dünyanın en önemli figürlerinden birisi haline gelmesine katkı sağladı.
7. Elizabeth Eckford
1957 yılında Amerika Birleşik Devletleri’ndeki bir lise, ırkçılığa karşı oldukça önemli bir tutum sergiledi. Afroamerikan öğrencilerin de okula kabul edileceğini açıkladı! Elizabeth Eckford isimli cesur aktivist daha önce tamamen beyaz öğrencilerden oluşan bir okulda derslere katılan ilk Afroamerikalılardan birisi oldu! Ancak ne yazık ki pek çok beyaz öğrencinin hakaretlerine ve tacizlerine maruz kaldı. Ancak Ira Wilmer Counts Jr. tarafından çekilen fotoğraf onlarca tehlikeli gözün bakışları altında tek başına durmaktan çekinmeyen Eckford’un hikayesinin tüm dünyaya yayılmasına katkı sağladı. Böylece, Eckford tüm dünyada ırkçılığa karşılığa yürütülecek zorlu mücadelelerin sembol isimlerinden birisi oldu.
8. General Nguyen Ngoc Loan Saygon, Bir Vietkong Tutsağını İnfaz Ediyor
Amerikalı fotoğrafçı Eddie Adams tarafından ölümsüzleştirilen an milyonlarca insan tarafından biliniyor! Çünkü bu fotoğrafta yaşam, ölüm, vahşet, silahlı ile silahsız… Hepsi bir arada! General Nguyen Ngoc Loan tarafından infaz edilen silahsız Vietkong tutsağının son anlarının bu fotoğrafı, dünya çapında savaş karşıtı hareketlerin en önemli “silahı” haline geldi…
9. Ay’daki Astronot Buzz Aldrin
Dünyanın en ikonik fotoğraflarından bazıları Dünya’da çekilmedi! 1969 yılında insanlık, daha önceki nesillerin ancak hayal edebileceği bir şey yaptı! Bütün insanlığı temsilen bir avuç insan Ay üzerinde, “kendileri için küçük fakat insanlık için büyük” bir adım attılar! Elbette bu tarihi olayın, tarihi fotoğrafları olacaktı! Ay’a ayak basan ilk insan Neil Armstrong, Aya ayak basan ikinci insan Buzz Aldrin’in “uzay manzaralı” bir fotoğrafını çekti…
10. Kukuletalı Adam
2003 yılında başlayan ABD – Irak savaşı da diğer savaşlar gibi pek çok ölüme pek çok acıya neden oldu. Ancak ölüm, bu kirli savaştaki en vahşi şey değildi! ABD tarafından esir alınan Iraklılar, özellikle de Abu Ghraib isimli hapishanedeki mahkûmlar korkunç işkenceler görüyorlardı! Hakaret, cinsel ve fiziksel taciz, tecavüz… Bu işkenceleri kanıtlayan bir fotoğraf, -Ali Shallal al-Qaisi isimli mahkum- ABD’nin tüm dünyada kınanmasına neden oldu. Fotoğraf, işkence ve insan hakları konuları gündeme geldiğinde akıllara gelen en ikonik görüntülerden birine dönüştü…
