Günümüzden tam 34 yıl önce, 5 Haziran 1989’da insanlık tarihindeki en ikonik protesto görüntülerinden biri ortaya çıktı. Çin’in Tiananmen Meydanı’nda genç bir adam, ölüm saçmak için hareket etmeye kararlı olan tankların karşısına dikildi ve tek başına, tankları durdurmayı başardı! 5 Haziran 1989’da kayıtlara geçen bu anlar, yalnızca Çin’de değil tüm dünyada hafızalara kazındı. Tek başına tankların karşısına dikilen genç adam, tarihin en ünlü protestocularından birine dönüştü, önemli bir özgürlük simgesi haline geldi. Peki, Çin’deki milyonlarca insanın özgürlük talebi ile başlayan protestoların en unutulmaz figürü olmayı başaran ve daha sonra “Meçhul Asi” ve “Tank Adam” olarak isimlendirilen bu kişi kimdi? Detaylara birlikte bakalım.
1989, Çin Komünist Partisi için oldukça zorlu bir dönemin başladığı yıldı
Ülkenin dört bir yanı, demokrasi ve özgürlük talebinin dile getirildiği protesto gösterilerine sahne oluyordu. Üniversite öğrencileri başta olmak üzere toplumun farklı kesimlerinden milyonlarca insan, ülkedeki yozlaşmaya ve yolsuzluğa karşı sesini yükseltiyor, özgürlükçü ve şeffaf bir yönetim anlayışının tesis edilmesi için mücadele veriyordu.
Çin Komünist Partisi, sayısı milyonları aşan protestocuları büyük bir tehdit olarak görüyordu
Aynı zamanda devlet yönetimini elinde bulunduran parti yetkililerine göre protestocuların sebep olduğu kargaşa, ne pahasına olsun sonlandırılmalıydı. Bu doğrultuda şiddet eylemlerine başvurmak da yetkililerin planları arasındaydı.
1989 yılının ortalarına gelindiğinde, Çin’de daha önce benzeri görülmemiş bir toplumsal huzursuzluk hüküm sürüyordu. Özgürlük ve demokrasi talep eden milyonların sesi yükseldikçe, sesi bastırmak isteyenlerin yöntemleri daha da sertleşiyordu…
Nisan 1989’da Hu Yaobang isimli reform yanlısı siyasetçinin ölümü, Çin’deki toplumsal öfkenin büyümesine neden oldu
Önceki yıllarda Komünist Parti Genel Sekreteri olan Yaobang, Çin’deki demokrasi ve özgürlük talebinin sembol isimlerinden biri olduğu için parti içerisindeki etkinliğine son verilmiş, devlet yönetiminden uzaklaştırılmıştı. Reform yanlısı Yaobang’ın ölümü, ülkede zaten yeteri kadar gergin olan ortamın daha da gerilmesine neden oldu.
Çoğunlukla üniversite öğrencileri tarafından örgütlenen protestolar ülkenin dört bir yanına yayıldı. Aydınlar ve işçiler de protestoları destekliyor, binlerce insan açlık grevi yapıyor, Çin halkı demokrasi talebinden geri adım atmıyordu. Çin Komünist Partisi ise yaşananları kendi meşruiyetine yönelik büyük bir tehlike olarak görüyor, eylemcileri “komünizmi yıkmaya teşebbüs eden asiler” olarak nitelendiriyor, olaylara ne pahasına olursa olsun son vermek istiyordu.
Çin Komünist Partisi, protesto gösterileri nedeniyle sıkıyönetim ilan etti
Ancak başkent Pekin’in Tiananmen Meydanı gösterilerin merkezi haline gelmişti ve binlerce eylemciye ev sahipliği yapmaya devam ediyordu. Bu nedenle 3 Haziran 1989’da Çin ordusuna mensup sayısız asker ve tank olayları yatıştırmakla, “isyanı sona erdirmekle” ve meydandaki göstericileri dağıtmakla görevlendirildi…
Dünya, 4 Haziran 1989’da Çin’den gelen katliam haberleriyle sarsıldı!
Beklenen olmuştu! 4 Haziran’da, Çin ordusuna ait birlikler Tiananmen Meydanı’ndaki göstericilerin üzerine ateş açmış, çok sayıda insan hayatını kaybetmişti. Bununla birlikte şiddet sadece Tiananmen Meydanı ile de sınırlı kalmamıştı. Başkentin pek çok noktası korkunç olaylara sahne oluyordu. Şehrin hemen her noktasından silah sesleri yükseliyor, yaralananların ve ölenlerin sayısı her dakika artıyordu…
Çin hükûmetinin açıkladığına göre 4 Haziran 1989’daki olaylarda 300 kişi hayatını kaybetti
Ancak gerçek çok daha başkaydı. Bazı sivil toplum kuruluşlarına göre 4 Haziran’da en az 3.000 kişi hayatını kaybetmişti. Gerçek ölü sayısının en az 10.000 olduğunu ileri süren raporlar da vardı. Buna karşın Çin Komünist Partisi amacına ulaşmıştı…
Şehirdeki protesto gösterileri büyük oranda sona ermiş, Tiananmen Meydanı protestoculardan arındırılmıştı
Çin hükûmeti binlerce insanın hayatını kaybetmesi pahasına olayları bastırmış, isyanı sonlandırmış, komünizmi ve kendi meşruiyetini kurtarmıştı! Ancak “düşmandan arındırılan meydanda” hiçbir parti yetkilisinin hesap edemeyeceği bir olay yaşanacak, tüm dünya 5 Haziran 1989 günü, bütün bu katliamdan bile daha çok ses getirecek, cesur bir adamla tanışacaktı…
5 Haziran 1989’da Tiananmen Meydanı’ndaki bir gösterici, Çin ordusuna ait tankların hareket etmesini tek başına engelledi!
Genç bir protestocu, Çin hükûmetinin meydandaki otoritesini pekiştirmek üzere hareket eden tankların karşısına dikildi! Tek başınaydı. Arka arkaya sıralanmış onlarca tank bu engellemeye karşı koyamıyor, tanklar hareket edemiyor, Çin hükûmeti Tiananmen Meydanı’nda üstün geldiği halde, savaşı kaybediyordu…
Tiananmen Meydanı’nı tek başına savunan protestocu, bir süre boyunca tankları durdurmayı başardı
Daha sonra tankın içerisindeki askerlerle de konuşan protestocu, kimliği belirsiz kişiler tarafından meydandan uzaklaştırıldı ve gözden kayboldu… Bazı iddialara göre bu kişiler, Komünist Parti için çalışıyordu.
Kimilerine göre ise tankları durduran adamın başına bir iş gelmemesi için onu meydandan kaçıran arkadaşlarıydı. Protestocunun kimler tarafından götürüldüğü bugün dahi çözülemeyen bir sır olarak kaldı…
Tarihin en ikonik protesto gösterilerinden biri olan olay, bölgedeki yabancı gazeteciler tarafından kayıt altına alındı
Olaya ait fotoğraf ve videoları ülke dışına çıkarmak ise hiç kolay değildi. Ancak bu tarihi anları kaydetmeyi başaran gazeteciler büyük zorluklara rağmen görüntüleri “kaçırmayı” ve dünyaya servis etmeyi de başardı.
Peki, Çin’deki milyonlarca insanın özgürlük talebinin ete kemiğe bürünmüş hali olan, tarihin en unutulmaz protesto gösterilerinden birine imza atan bu korkusuz adam kimdi?
Bazı yabancı kaynaklar, tankları tek başına durduran kişinin Wang Weilin isimli 19 yaşındaki bir üniversite öğrencisi olduğunu söylüyor
Bununla birlikte bu ikonik eylemin ardından yakalandığı ve hapse atıldığı belirtiliyor. Bazı kaynaklar ise protestocunun yakalandıktan kısa bir süre sonra infaz edildiğini yazıyor. Öte yandan bu cesur protestocunun, tarihe geçen eyleminin ardından Tayvan’a kaçtığı ve izini kaybettirdiği de iddia ediliyor.
Ancak dönemin devlet görevlileri, 5 Haziran 1989’da tarihe geçen bu protestocunun tutuklanmadığını, dahası kimliğinin dahi hiçbir zaman tespit edilemediğini açıkladı. Bunun yanı sıra protestocu hakkında ortaya atılan iddialar, bugün dahi kesinlik kazanmış değil. Tankları, tek başına durduran adamın ne ismi ne de hikâyesi biliniyor. Ancak tarih, bu cesur göstericiyi isimsiz bırakmış değil…
Tiananmen Meydanı’ndaki protestocu, “Meçhul Asi” ve “Tank Adam” olarak isimlendirildi
Tank Adam ve tarihe geçen eylemi, tüm dünyadaki televizyonlarda ve gazetelerde yayınlandı. Dünyanın herhangi bir yerinde toplumsal bir protesto olayı yaşandığında, akıllara ilk önce Tank Adam geliyordu. Öyle ki Amerika Birleşik Devletleri merkezli ünlü Time dergisi, 1998 yılında Tank Adam’a “Time 100: Yüzyılın En Önemli İnsanları” listesinde yer verdi…
Tank Adam’ın gerçek kimliği hiçbir zaman öğrenilemedi
Tüm dünyanın tanıdığı ancak hiç kimsenin gerçek adını bilmediği protestocu, Meçhul Asi veya Tank Adam tarihe geçti. Üstelik gerçekleştirdiği eylem ile tüm dünyada oldukça önemli bir figür haline gelmişti. Buna karşın kimliği ve akıbeti hakkındaki detaylar bugüne kadar açığa çıkmadı…
Kaynak: 1
