Gülmek, insan yaşamında oldukça önemli bir eylem. Çünkü gülmek çoğu zaman mutlu veya neşeli olmakla ilgili. Yani, gülen bir insanın o andaki halinden ve durumundan memnun olduğunu söylemek mümkün. Ancak, her gülme eyleminin altında mutlu veya neşeli olmak yatmıyor! Özellikle de başka insanların başına gelen talihsiz olaylara gülündüğünde. Örneğin, bir yerden düşen veya bir hayvan tarafından kovalanan insanlara şahit olan bazı kişiler, gülme krizine girmekten kendilerini alamıyorlar. Geçtiğimiz günlerde iki farklı görüntü sosyal medyada çokça paylaşıldı. İlkinde, teknik direktör Ümit Özat katıldığı programdaki diğer kişinin sandalyeden düşmesine kahkahalarla gülüyor! Başka bir görüntüde ise bir deve kuşu, bir kadını kovalıyor! Kadın, can havliyle deve kuşundan kurtulmaya çalışırken, olaya şahit olan bazı insanlar gülmekten kendilerini alamıyorlar.
Peki, ama başına talihsiz bir olay gelen insanlara neden güleriz? Neden, düşen bir insan çoğu zaman komik bulunur? Normalde, talihsiz olaylar yaşayan insanlar için, endişe etmemiz veya üzülmemiz beklenir. Ancak, “düşene gülmek” oldukça yaygın bir fenomen! Yine de, bu tuhaf fakat yaygın fenomenin bilimsel bir açıklaması var! Independent Türkçe konuyla ilgili bir araştırma yaptı. Bu tuhaf görünen fenomen hakkında öğrendiklerimizi sizinle paylaşmak istedik. İşte, “düşene neden güleriz” sorusunun yanıtı.
İnsanlar, başkalarının yaşadığı talihsiz olaylardan zevk alırlar
Bu zevk alma hali ise, kendini en hızlı ve net bir şekilde gülmek eylemi ile ifade eder! Ancak, düşene neden güleriz sorusunu cevabı bu kadar basit değil. Başkasının yaşadığı bir talihsizlikten zevk almamızın sosyolojik nedenleri var. Bunun için ilk önce, gülmenin sosyolojik olarak ne anlama geldiğini anlamak gerekiyor. Uzmanlara göre, gülmek toplumsal düzenin ve normların hem düzenleyicisi hem de denetleyicisi! Ancak aynı zamanda düzene ve normlara başkaldırmanın da işareti olabiliyor! Toplumsal düzen ise çoğu zaman güçlü olanların tarafındadır ve yine güçlü olanlar tarafından korunur. Ancak, birinin başına talihsiz bir olay geldiğinde gülen kişi, toplumsal hiyerarşide güçsüz de olsa gülme anında üstün konuma gelir! Başka bir ifadeyle insan, hiyerarşik olarak kendisinden üstün olan birisine gülerek sınırları yerle bir etmiş olur. İşte bu sebeple, insanlar birinin başına talihsiz bir olay geldiğinde, bundan zevk alırlar! Böyle bir durumda ortaya çıkan bir “kahkaha patlaması” ise, bir zafer hissinin uzantısından başka bir şey değildir.
Başka insanların talihsiz olaylar yaşamaları bizi rahatlatır🤷♀️
Çünkü talihsiz olay, bizim ya da bir yakınımızın başına gelmemiştir! Şahit olduğumuz talihsizlik, bize şahit olabileceğimiz kadar yakındır! Ancak, şansımız yaver gitmiştir veya kurallara uymuşuzdur. Böylece, talihsizlik bize uğramaz! Bu ise bizi neşelendirir ve rahatlatır.
Gülmek, insanı “normal” olmaya iter
Gülünç duruma düşme korkusu, insanların talihsiz olaylarla karşılaşmamak için daha dikkatli davranmalarına neden olur! Örneğin, eski zamanlardaki halka açık idamlar, seyirlik bir gösteri şeklinde gerçekleşirdi! İnsanlar, bir panayıra gidiyormuş gibi, idamı izlemeye giderler ve idamdan zevk alırlardı. Buradaki hazzın ise ilginç bir kaynağı vardı. Mahkûma karşı geliştirilen “biz kurallara uyduk ve hayattayız sense uymadın ve ölüyorsun, gülünçsün” duygusu! Uzmanlara göre, bu örnekte olduğu gibi insanlar gülünç duruma düşmemek için dikkatli davranırlar. Toplumsal kurallara daha fazla dikkat ederler.
“Düşene gülmenin” sosyolojik nedenlerinin yanında fizyolojik nedenleri de var
Bazı uzmanlara göre, talihsiz olaylar yaşayan insanlara gülünmesinin nedeni şaşkınlık duygusu. Çünkü gülmek eyleminin ortaya çıkmasına neden olana talihsiz olaylar, çoğu zaman aninden meydana geliyor. İnsanlar, ani gelişen olaylar karşısında ne yapacaklarını bilemiyorlar. Bu sebeple, gerçeği algılama bozuklukları yaşanabiliyor. Böylece şaşkınlık ve algı bozukluğu nedeniyle beyin normalin tam tersi bir tepki veriyor. Sonuçta, düşen birine gülmek gibi zıtlıklarla dolu bir eylem ortaya çıkıyor.
Sadece başkalarının değil, kendi başımıza gelen talihsiz olaylara da gülüyoruz
Bunun sebebi ise, savunma mekanizması! Uzmanlara göre gülmek, yaşadığımız talihsiz olaylarla mücadele etmenin bir parçası! Öte yandan bazı olumsuz durumlarda kendimize gülmek, durumun çok da kötü olmadığını ifade etmenin bir yolu. Böylece hem kendimize hem de çevremizdeki insanlara korkacak bir şey olmadığı mesajı veriyoruz. Ayrıca gülmek ve ağlamak vücudun sinir sistemi ile alakalı süreçler. Bu sebeple, bu iki eylem iç içe geçmiş bir halde bulunuyor. Bunun sonucunda ise insanlar zaman zaman ağlamaları gereken durumlara gülerek tepki verebiliyorlar! Yani gülmek, sinir sistemimizdeki süreçlerin dışarıya yansıyan bir uzantısı.
Kaynak: 1
