Stonehenge, İngiltere’nin Wiltshire bölgesinde bulunan ve tarih boyunca gizemini koruyan devasa bir taş anıtı. MÖ 3000-2000 yılları arasında inşa edildiği düşünülen bu eşsiz yapı, her biri birkaç ton ağırlığındaki, büyük taş bloklardan oluşuyor. Çapı yaklaşık 30 metre olan ve dairesel şekilde konumlanmış bu taşlar, insanlık tarihinin en önemli arkeolojik buluntularından biri olarak kabul ediliyor. Ancak, Stonehenge’in neden inşa edildiği konusunda hala kesin bir bilgiye sahip değiliz. Yüzyıllar boyunca birçok bilim insanı, tarihçi ve arkeolog bu konuda çeşitli teoriler öne sürse de konu hakkında tartışmalar sürüyor. Bu yazımızda, Stonehenge’in inşası ile ilgili en popüler beş teoriyi inceleyeceğiz ve bu muhteşem yapının ardındaki sır perdesini aralamaya çalışacağız. Peki Stonehenge neden inşa edildi?
Stonehenge hakkında en yaygın ve popüler teori 18. yüzyıla dayanıyor. Bu teoriye göre; ünlü anıt, eski bir güneş takvimiydi. Stonehenge’in merkezindeki taşların ekseni, hem kış hem de yaz gündönümünde (yılın en kısa ve en uzun günleri) yükselen güneşin konumunu işaretliyor. Eski insanlar bu şekilde mevsim değişimlerini takip etmiş olabilir ki bu durum, çiftçilik yapan topluluklar için oldukça önemliydi. Ayrıca insanların bir araya gelip güneş yılındaki değişiklikleri kutlamasını sağlıyordu.
2. Mezarlık
Stonehenge çevresinde Erken Tunç Çağı’na ait olduğu düşünülen mezar höyükleri bulunuyor. O dönemlerde insanların ölüme ve öbür dünyaya karşı tutumları değişmişti. Britanya ve Avrupa’da, vefat eden insanları kutsal nesnelerle birlikte gömmek yaygınlaştı.
Stonehenge alanında yaklaşık 350 mezar höyüğü inşa edilmiş olması, bu yerin törensel bir öneme sahip olduğunu, antik bir mezarlık ve ölüler tapınağı gibi kullanılmış olabileceğini gösteriyor.
17. yüzyıl civarında Stonehenge’i Druid’lerle ilişkilendiren bir teori ortaya çıktı. Yapının hayranlık uyandıran doğası göz önüne alındığında, aslında böyle bir teorinin üretilmiş olması pek de şaşırtıcı değil. Antik Kelt paganları ile mevsimlerin değişmesi arasındaki bağlantıların yanı sıra, Stonehenge ile Druid’ler arasında da bir bağlantı olduğu düşünülebilir.
Peki Stonehenge, antik Kelt paganları tarafından inşa edilen bir Druid tapınağı mıydı? Kısa cevap hayır. Stonehenge’in inşası Druidlerden yaklaşık 2.400 yıl öncesine dayanıyor. Ayrıca antik Druidler’in, modern olanların aksine, Güneş’e veya gündönümüne tapındıklarına dair hiçbir kayıt bulunmuyor.
Stonehenge alanında ortaya çıkarılan kemiklerin iskelet analizi, birçoğunda yaralanma veya hastalık izleri olduğunu gösteriyor. Bu durum, Stonehenge’in antik şifa merkezi olarak önemli bir yer olduğu teorisini ortaya çıkardı. İnsanların dev taşların büyülü güçleriyle iyileşmek için uzaklardan buraya gelmiş olabileceği düşünülüyor.
Bu teoriye, taşların büyük bir kısmının yontulmuş olması da uyuyor. Buradaki taşların birçoğu yontulmuş, belki de insanlar bu büyülü şifa taşlarının bir kısmını eve götürüp bir tür tılsım yaratmayı amaçlamıştı?
5. Uzaylılar ve büyücüler
Stonehenge neden inşa edildi teorilerinin sonuna geldik. Stonehenge’in ne kadar etkileyici olduğu düşünüldüğünde, önceki nesillerin anıtın inşasında büyü kullanıldığını düşünmesi şaşırtıcı değil.
Orta Çağ’dan popüler bir teoriye göre efsanevi büyücü Merlin, Stonehenge’in yaratılmasını sağlamıştı. Ünlü büyücü, Kral Arthur efsanesinde önemli bir karakterdi ve 12. yüzyıl civarında Merlin’i Stonehenge’e bağlayan bir teori ortaya çıktı. Merlin’in devlerinin veya kendi büyüsünün anıtı İrlanda’dan alıp Salisbury Ovası’ndaki şu anki yerine yerleştirdiği iddia ediliyor.
60’ların sonu ve 70’lerde ise uzaylı teorisi ortaya çıktı. Bu teori, Stonehenge’in bu kadar ilkel aletlere sahip antik insanlar tarafından yapılmış olamayacağı ilkesine dayanıyordu. Bunun yerine, gelişmiş bir dünya dışı medeniyetin eseri olmalıydı.
Stonehenge’in neden ve kim tarafından inşa edildiğine dair net bir teori asla ortaya çıkmayabilir, ancak anıtın nesiller boyunca farklı şeyler ifade ettiği, anlamının ve amacının çevresinde yaşayanlara göre değişip dönüştüğü açık.
