Kripto para yatırımcıları “staking nedir” sorusunun cevabını merak ediyor. Staking, madenciliğin daha az kaynak getiren bir alternatifidir. Blockchain ağının güvenliğini ve operasyonlarını desteklemek için “yatırımları/fonları” bir cüzdanda tutmak ve dokunmamak anlamına gelir. Kısacası staking, ödül kazanmak için kripto para birimlerini kilitlemektir.
Kripto para birimlerinizi Trust Wallet gibi kripto cüzdanlarında yada staking hizmeti sunan kripto para borsalarında stake edebilirsiniz. Trust Wallet üzerinden doğrudan stake işlemi gerçekleştirilebilir. Staking hizmeti sunan borsalarda ise basit yoldan stake ödülü kazanabilirsiniz. Tek yapmanız gereken mevcut kripto para birimini borsa üzerinden kilitlemektir.
Staking, Proof of Stake (PoS) algoritması ile çalışır. Bu yüzden öncelikle PoS’un nasıl çalıştığını iyi bilmelisiniz. PoS, blockchainlerin kabul edilir seviyede merkeziyetsizliğini korurken enerji bakımından daha verimli şekilde çalışmasına imkan tanıyan (en azından teoride) bir mutabakat algoritmasıdır. Haydi PoS’in ne olduğunu, staking nedir ve nasıl çalışır daha ayrıntılı şekilde inceleyelim👇
Staking nedir, nasıl çalışır?
PoW, Proof of Work yani iş kanıtı, blok zincirinde gerçekleştirilen işlemlerin bloklar halinde bir araya getirilmesini sağlar. Daha sonra bu bloklar birbirlerine bağlanarak blockchain’i meydana getirir. Madenciler karmaşık bir matematik bulmacasını çözmek için rekabet eder ve bulmacayı ilk çözen blok zincirine bir sonraki bloğu ekleme hakkını elde eder.
Proof of Work, merkeziyetsiz şekilde mutabakata ulaşmada çok güçlü bir mekanizmadır. PoW’un sorunu, çok fazla yapay hesaplama gerektirmesidir. Madencilerin çözdüğü bulmaca yalnızca ağı güvende tutmaya yarar. Bu aşırı hesaplama yapılmasını gerektirir. Dolayısıyla maliyet artar. Bu kadar yüksek bir hesaplama maliyeti olmadan merkeziyetsiz mutabakat sağlamanın başka bir yolu olabilir mi?
Proof of Stake bu noktada devreye girer. PoS, yatırımcıların kripto para birimlerini kilitlemesi ve protokolün belirli aralıklarla rastgele bir şekilde yatırımcıları seçerek bir sonraki bloğu doğrulama hakkı tanır. Genellikle yatırımcının seçilme şansı staking için koyduğu kripto para birimi miktarı ile doğru orantılıdır. Yatırımcı ne kadar çok kripto para birimi kilitlerse, seçilme şansı da o kadar artar.
Bu durumda PoS’ta hangi yatırımcıların bir blok yaratacağı Proof of Work’teki gibi hash problemlerini-bulmacalarını çözme becerisi gereksinimini ortadan kaldırır. Belirleyici kriter, yatırımcıların stake ettikleri kripto para birimlerinin miktarıdır.
Sonuç olarak, Proof of Work blok zincirleri, yeni blokların blok zincirine eklenmesi için madenciliği kullanıyor. Proof of stake ise, blokları üretmek ve doğrulamak için stake etme sürecini kullanıyor. Stake ederek, doğrulayıcıların kripto para birimlerini kilitlemesini ve protokol tarafından belirli aralıklarla rastgele şekilde blok doğrulamak için seçilmesini sağlamış olursunuz. Stake ettiğiniz miktar arttıkça, bir sonraki blok doğrulayıcısı olarak seçilme şansınız artmaktadır.
Çoğu PoS blok zinciri staking için kendine ait bir kripto para birimine sahiptir.Ama bazı ağlar staking için ikinci bir token ile ödeme yapılan ikili-token sistemini kullanmaktadır. Kısacası, uygulama bazında staking yalnızca, fonları uygun bir cüzdanda tutmak anlamına gelir.
Her para birimi, hisse kanıtı mekanizmaları kullanmaz; örneğin Bitcoin, bir iş kanıtı (PoW) modelinde çalışır. PoS mekanizmasına sahip staking yapabileceğiniz kripto para birimlerinden bazıları:
- ADA (Cardano)
- SOL (Solana) ve
- AVAX (Avalanche)
Ek olarak, Ether’in blok zinciri Ethereum, bir hisse kanıtı mekanizmasına geçme sürecindedir ve geçişi 2022’nin sonuna kadar tamamlama planları vardır. Geçişin Beta sürümü yeni tamamlandı.
Staking nasıl yapılır?
Adım adım herhangi bir kripto para birimini şu şekilde stake edebilirsiniz:
1.Proof of Stake (PoS) kullanan bir kripto para birimi satın alın
Daha önce belirtildiği gibi, tüm kripto para birimleri staking sunmaz. PoS ile işlemleri doğrulayan bir kripto para birimine ihtiyacınız var. İşte staking yapabileceğiniz kripto para birimlerinden bazıları:
- Ethereum (ETH), geliştiricilerin uygulamalar oluşturmak için kullanabilecekleri programlanabilir blok zincirine sahip ilk kripto para birimiydi. Ethereum, iş kanıtı (PoW) kullanarak başladı, ancak bir hisse kanıtı (PoS) modeline geçiyor. Şu anda beta aşamasını tamamladı.
- Cardano (ADA) çevre dostu bir kripto para birimidir. Araştırmalar üzerine kurulmuş ve kanıta dayalı yöntemlerle geliştirilmiştir.
- Polkadot (DOT), farklı blok zincirlerinin birbirine bağlanmasına ve çalışmasına izin veren bir protokoldür.
- Solana (SOL), düşük ücretlerle hızlı işlemler sunduğundan ölçeklenebilirlik için tasarlanmış Ethereum rakibi bir kripto para birimidir.
Nasıl çalıştıkları, stake ödülleri ve her biri ile stake etme süreci de dahil olmak üzere gözünüze çarpan herhangi bir Proof-of-Stake kriptoları hakkında daha fazla bilgi edinerek başlayın. Ardından, istediğiniz kriptoyu arayabilir ve kripto para uygulamaları ve borsalarında satın alabilirsiniz.
2. Kriptolarınızı bir blockchain cüzdanına aktarın
Kriptonuzu satın aldıktan sonra, satın aldığınız borsada mevcut olacaktır. Bazı kripto para borsaları, bazı kripto para birimleri için staking programları yapmaktadır. Eğer bu tarz bir staking işlemi gerçekleştirmek istiyorsanız token’ı doğrudan staking yapmak istediğiniz borsaya aktarabilirsiniz.
Bu şekilde gerçekleştirmek istemiyorsanız ise, token’ınızı kripto cüzdanlarından birine aktarmanız gerekir. En hızlı adım, ücretsiz çevrim içi bir yazılım cüzdanı indirmek ve online olarak kullanmaktır. İsterseniz bir donanım cüzdanı satın alarak da bu işlemi gerçekleştirebilirsiniz.
Cüzdan seçiminizi yaptıktan sonra, token yatırma seçeneği belirlemelisiniz. Ardından yatırmak istediğiniz kripto para birimi türünü seçin. Bu size ait bir cüzdan adresi oluşturur. Kripto paranızı o an tuttuğunuz hesabınıza gidin ve çekme seçeneğini seçin. Kripto para birimini borsa hesabınızdan cüzdana aktarmak için az önce oluşturmuş olduğunuz “Cüzdan Adresi”ni kopyalayıp yapıştırın.
3. Bir staking havuzuna katılın
Staking, kripto para birimine bağlı olarak farklı şekilde çalışabilirken, staking için genellikle stake havuzları kullanılır. Kripto para yatırımcıları, daha iyi stake ödülleri kazanma şansına sahip olmak için yatırımlarını bu tarz stake havuzlarında birleştirirler.
Yatırımcısı olduğunuz kripto para birimi için mevcut olan stake havuzlarını araştırın. Stake havuzu araştırması yaparken şunlara dikkat etmelisiniz:
- Güvenilirlik: Stake havuzunuzun sunucuları kapalıyken ödül kazanmazsınız. Mümkün olduğunca %100’e yakın çalışma süresi olan birini seçin.
- Makul ücretler: Çoğu bstake havuzu, ücret olarak stake ödüllerinden küçük bir pay alır. Makul miktarlar kripto para birimine bağlıdır, ancak %2 ila %5 yaygındır.
- Boyut: Blokları doğrulamak için daha küçük havuzların seçilme olasılığı daha düşüktür. Ancak seçildiklerinde ödülleri çok fazla bölmeleri gerekmediğinden daha büyük ödüller sunar.
Bir stake havuzu bulduğunuzda, kripto paranızı cüzdanınız aracılığıyla bu havuza yatırın. Yapmanız gereken tek şey bu. Artık staking ile ödüller kazanmaya başlayacaksınız.
Staking’in avantajları
Staking nedir ve nasıl yapılır sorularına cevap verdik. Şimdiden avantajlardan bir risklerden söz edeceğiz. Aşağıdakiler de dahil olmak üzere kripto para yatırmak için her türlü neden vardır:
- Yüksek getiri potansiyeli (stake ettiğiniz belirli kripto para birimine bağlı olarak).
- İnandığınız bir projede kilit bir rol oynamanın verdiği tatmin. Hisse kanıtı (PoS) kripto para birimleri, stake edenler olmadan sorunsuz bir şekilde çalışamaz.
- Stake yapmak için herhangi bir ekipmana ihtiyacınız yok.
Staking’in riskleri
Bununla birlikte, staking yapmak risksiz değildir. Staking için aşağıda yer alan risklerden bazıları ile karşı karşıya kalabilirsiniz:
- Stake edilen kriptonuzun değeri sabit değildir. Kripto para birimlerinin fiyatları genellikle oldukça değişken olduğundan, varlıklarınızın değeri düşebilir ve bu da onu çok daha az karlı bir staking getirir.
- Bazı Proof-of-Stake kripto para birimlerinin kilitlenme süreleri bulunur. Bu da belirli bir süre boyunca kripto paranıza erişemeyeceğiniz anlamına gelir.
- Eğer bir kripto para borsasında staking yapacaksanız, kripto paranızı bir borsaya emanet etmeniz gerekebilir, bu da güvenlik risklerine yol açabilir.
Bu içerik sadece bilgilendirme amaçlı yazılmıştır. İçerikte yer alan yorum ve ifadeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmetinin kişiye özel olduğu unutulmamalıdır. İçerikteki bilgiler, sizin mali durumunuz ile uygun olmayabilir. Bu nedenle içerikte yer alan bilgilerin yatırım kararınızı destekleyecek yeterli bilgileri kapsamayacağı dikkate alınmalıdır. İleriye dönük yatırım ya da işlemlerinizin sonucunda ortaya çıkabilecek zarardan ListeList ve yazarları sorumlu tutulamaz.
