Yılın en romantik mevsimi olan sonbahar, pastel tonlarının zamanı olarak biliniyor. Bu dönemlerde toprak tonları, sarı ve kızıllar en fazla gördüğümüz renkler arasında bulunuyor. Tam da bu zamanlar parklarda yürürken renkli yaprakların arasından geçiyoruz ve ağaçların çıplak kaldığını görüyoruz. Peki ama neden? Her sonbaharda gerçekleşen bu olgunun sebebi nedir hiç merak ettiniz mi? Yaprakların mevsimlere göre neden renk değiştirdiğini öğrenmenin tam zamanı! Hadi vakit kaybetmeden sonbaharda yapraklar neden renk değiştirir bir göz atalım.
Her bitkinin kendine özgü rengini veren pigmentleri vardır. Klorofil, en yaygın pigmenttir ve yaprakların yeşil görünmesini sağlar
Karotenler ise bitkilere turuncu görünümü veren bir diğer yaygın pigment türüdür. Ksantofiller sarı tonları, antosiyaninler ise kırmızı ve mor tonları üretir. Bitkilerin renkleri ayrıca mevsimlere ve yetiştiği topraklara göre değiştir. Mevsime bağlı olarak yeşil, sarı, turuncu, kırmızı, kahverengi ve hatta mor yapraklar görebilirsiniz.
Bitkiler, fotosentez sırasında Güneş’ten gelen ışığı kimyasal enerjiye dönüştürür
Bu ise gezegenimizdeki yaşamı destekleyen oksijen, besin ve diğer organik maddeleri oluşturur. Klorofil bu sürecin olmazsa olmaz bir parçasıdır.
Sonbahar mevsiminde hava soğumaya başladığında Güneş ışığı da azalır. Bitkiler daha az klorofile ihtiyaç duyduğu için bu pigment parçalanmaya başlar
Hal böyle olunca bitkilerin yeşil rengi soluklaşır. Bu süreçte turuncu renk veren karoten pigmenti daha belirgin hale gelir ve yaprakların rengi değişir
Bu mevsimde meydana gelen diğer kimyasal değişimler; meşe ve kızılcık gibi bazı ağaç türlerinin yapraklarının kırmızıya dönmesine neden olabilir. Örneğin kırmızı renk veren antosiyanin pigmenti, doğal şeker depolayan bazı bitki yapraklarında yaz sonuna doğru daha fazla renk üretmeye başlar. Bu da sonbahardaki renk çeşitliğini artırır.
Çam ağacı gibi bazı ağaçlar yıl boyunca yeşil kalır, yapraklarını dökmezler ve kış aylarında da yemyeşil görünmeye devam ederler
Her zaman yeşil kalan ağaçlar arasında iğne yapraklılar vardır. Çam ve köknar gibi bazı türler özellikle karlı bir kış manzarasında yemyeşil görünümleriyle içimizi açar.
İğne yapraklı ağaç türleri, soğuk kış aylarında yapraklarını koruyarak yaban hayatı için vazgeçilmez bir yaşam hattı oluşturur
Renk değişiminin nedenini öğrendik. Peki sonbaharda yapraklar neden dökülür? Bu durumun arkasında da bir dizi kimyasal süreç var
Yapraklar, onları ağaç gövdesine bağlı tutan dallar tarafından desteklenir. Sonbahar yaklaşırken, ağaçların gövdesinde özel hücreler büyür. Bu da ağaç ile yaprak arasında bir bariyer oluşturur. Sonunda rüzgarlar şiddetlenmeye başladığında yapraklar çok zayıflayıp ağaca tutunmakta güçlük çeker ve yere düşer.
Sonbaharda milyonlarca yaprak renk değiştirip ağaçlardan dökülürken, bazı ağaç türleri de yeşil kalıp yaban hayatını destekler
Sonbaharda yapraklar neden renk değiştirir sorusunun yanıtını artık biliyorsunuz. Bunun sebebinin hava ve sıcaklık şartlarının tetiklediği kimyasal değişimler olduğunu öğrendik. Kahverengi yaprakların arasında yürüdüğünüzde ya da romantizm dolu anlar yaşadığınızda artık bu duruma neden olan karmaşık kimyasal süreçleri hatırlayabilirsiniz!
