Akademi ödülleri ya da bilinen adıyla Oscar ödülleri, film endüstrisindeki en iyi yapımlara, oyunculara ve teknik başarılara verilen ödüllerdir. Kaliforniya merkezli Sinema Sanatları ve Bilimleri Akademisi’nin yılda bir kere verdiği bu ödüller, sinema dünyasından uluslararası başarı göstergesi olarak kabul ediliyor. Ödül kazananlara verilen meşhur heykelcik, resmi olarak “Akademi Liyakat Ödülü” olarak isimlendiriliyor. Fakat çoğu zaman “Oscar” adıyla anılıyor. Oscar ödülleri ilk defa 1929 yılında Los Angeles’da bulunan Hollywood Roosevelt Hotel’de özel bir akşam yemeğinde verildi. 1929 yılından sonra her yıl yıldızlarla dolu, büyüleyici bir törenle Oscar ödül töreni gerçekleştiriliyor. Peki Oscar ödüllerinin tarihi hakkında ne biliyorsunuz? Yanlış kişinin sahneye çıktığı andan ödüllerin reddedildiği anlara kadar Oscar töreniyle ilgili birbirinden ilginç tarihi gerçeği sizin için bir araya getirdik! Keyifli okumalar.
Unutmadan, 2021 yılında corona virüs salgını gölgesinde gerçekleşen 93. Oscar ödül töreninin öne çıkan anları ve kazanan isimleri için buraya tıklayabilirsiniz.
1. 1929: İlk Oscar ödül töreni gerçekleşti
MGM stüdyoları başkanı Louis B. Mayer tarafından 1927 yılında kurulan Akademi Sinema Sanatları ve Bilimleri Akademisi, film endüstrisini ilerletmek amacıyla kar amacı gütmeyen bir organizasyon olarak faaliyet göstermeye başladı. İki yıl sonra ilk akademi ödül töreni 16 Mayıs 1929 yılında The Hollywood Roosevelt Hotel’de gerçekleşti. Özel akşam yemeği için biletler 5 dolardı. Douglas Fairbanks (Aktör ve Akademi’nin ilk başkanı) ev sahipliğinde düzenlenen sunum töreni sadece 15 dakika sürdü. 1929 yılında film endüstrisi, sesli filmlerle henüz yeni tanışmıştı. The Jazz Singer (1927) gibi son derece popüler sesli filmler ilk ödül töreninden önce yayınlanmış olsa da sessiz filmler hala popülerdi. Bu nedenle ilk ödül töreninde sessiz filmlere haksızlık olmaması için sesli filmler dikkate alınmadı.
İlk Oscar ödülü, The Way of All Flesh (1927) ve The Last Command (1928) isimli sessiz filmlerin başrol oyuncusu Emil Jannings’e verildi. Jannings, Oscar ödüllerinin “en iyi erkek oyuncu” kategorisinden ilk ödül alan kişiydi. En iyi film ödülü ise 1927 yılında yayınlanan sessiz film Wings’e verildi. Bu filmin prodüksiyonu 2 milyon dolara mal olmuştu. Kendi döneminin en pahalı filmi olan Wings, en iyi film Oscar’ını kazanan tek sessiz film oldu.
2. 1934: Törenin heyecanıyla sahneye yanlış bir isim çıktı
Akademi ödüllerinin muhtemelen en tuhaf anlarından biri 1934 yılında yaşandı. 1933 yılında hem Frank Lloyd hem de Frank Capra “en iyi yönetmen” kategorisine aday olarak gösterilmişti. Törenin heyecanına kapılan Frank Capra, ödülü takdim eden Will Rogers’ın “Hadi gel de al Frank!” şeklinde bağırdığını duydu. Frank Capra, gerektiği gibi ödülünü almak için sahneye çıktı. Fakat ödülü kazanan asıl kişi Frank Lloyd’du. Capra o dakikaları şöyle anlatıyor: “O gün sandalyeme geri dönerken hayatımın en uzun, en üzücü, en hüzünlü, en yıkıcı yürüyüşünü gerçekleştirdim. Keşke sefil bir solucan gibi kilimin altına sürünebilseydim.” Tüm bu korkunç anlara rağmen Capra’nın aşağılanması çok uzun sürmedi. Ertesi yıl “It Happened One Night” isimli filmiyle “en iyi yönetmen” Oscar’ını almaya hak kazandı.
3. 1938: Bir sahtekar Oscar ödülünü alıp kayıplara karıştı
1938 yılında “en iyi yardımcı kadın oyuncu” ödülü In Old Chicago’daki rolüyle Alice Brady’ye gitti. Ancak Alice ödülünü alamayacak kadar hasta olduğu için törene katılamadı. Ödül açıklandığında, Alice Brady’nin adına bilinmeyen bir adam sahneye çıktı. Bu sırada kimse bir şeylerin ters gittiğini anlamamıştı. Adam ödülü aldıktan kısa bir süre sonra ortadan kayboldu. Sahtekarın kimliği ve çalınan heykelciğin nerede olduğu ise hala gizemini koruyor.
4. 1939: Oscar ismi resmi olarak kabul edildi
Oscar tarihi dendiğinde akla hemen altın kaplamalı heykelciğin ismi geliyor. Bir efsaneye göre Akademi’nin kütüphanesinde görevli olan Margaret Herrick, Akademi ödüllerinde verilen heykelciği amcası Oscar’a benzetiyordu. Bu nedenle heykelcikler uzun bir süredir Oscar olarak anılıyordu. 10 yıl kadar gayrıresmi bir şekilde kullanılan bu isim, 1939 yılında resmen kabul edildi.
5. 1939: George Bernand Shaw hem Oscar hem de Nobel ödülü kazanan tek kişi oldu
1925 yılında Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazanan Shaw, Pygmalion isimli tiyatro oyununu film senaryosuna uyarlayarak 1939 yılında Oscar ödülü de kazandı. George Bernand Shaw hem Oscar hem de Nobel ödülü kazanmasıyla tarihte bir ilki gerçekleştirdi.
6. 1940: Oscar ödülünü kazananlar törenden önce kamuoyuna sızdırıldı
1929 yılındaki ilk Akademi Ödülleri’nde kazanan isimler, kamuoyuna üç ay önce açıklanmıştı. Ancak ertesi yıl insanlar üzerinde heyecan yaratmak ve ödül törenine gizem katmak istendi. Akademi’deki yetkililer ödül kazananların listesini sadece bir gece öncesinden gazetelere gönderiyordu. Tören gerçekleştikten sonra ertesi gün kazananlar kamuoyuna duyuruluyordu. Bu sistem 10 yıl boyunca kusursuz bir şekilde işledi. Fakat 1940 yılında LA Times tüm kuralları alt üst etti. Kazanan isimler ertesi gün sabah değil aynı gün akşam baskısında yayınlandı. Dolayısıyla adaylar, törenden önce kazanıp kazanmadıklarını öğrenmişti. Bu fiyaskonun ardından, kapalı zarf sistemi kullanılmaya başladı.
7. 1940: Hattie McDaniel, Oscar ödülü kazanan ilk Afrika kökenli Amerikalı oldu
McDaniel, Gone With the Wind’deki ‘Mammy’ rolüyle En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu dalında Akademi Ödülü’nü kazanarak 1940 yılında tarihe geçti. McDaniel’in kazandığı yıl, Oscar töreni katı bir ırk ayrımcılığı politikasını sürdüren bir otelde yapılacaktı. Öyle ki film yapımcısı David O Selznick, McDaniel’in binaya girebilmesi için özel izin almak zorunda kaldı. McDaniel, büyük bir ödülün sahibi olmasına rağmen, rol arkadaşlarının geri kalanından uzakta, kendisine özel ayrılmış bir masada tek başına oturmak zorundaydı. Aynı zamanda ayrılık yasaları nedeniyle Gone With the Wind’in Atlanta galasına katılmaktan da men edildi.
8. 1943-45: Oscar heykelcikleri boyalı alçıdan yapıldı
Haçlı seferlerinde kılıç tutan bir şövalyeyi tasvir eden Oscar heykelciği, 1929’da Cedric Gibbons tarafından tasarlandı. İlk törenlerde bu heykeller masif bronzdan yapılıyor ve 24 ayar altınla kaplanıyordu. Sonra ise bronz yerine kalay benzeri bir alaşım olan Britannia metalinden yapılmaya başlandı. İkinci Dünya Savaşı’nda her alanda büyük bir kıtlık yaşanıyordu. Bu nedenle 1943 ile 1945 yılları arasında düzenlenen tüm törenlerde Oscar heykelcikleri boyalı alçıdan yapıldı. Savaş bittikten sonra alçıdan yapılmış ödüller metalleriyle takas edildi.
9. 1945: Savaş yıllarında Oscar pasaportu
İlk Oscar ödülünü kazanan Emil Janning, Alman aksanı nedeniyle Nazileri destekleyen birkaç filmde oynamıştı. Fakat kısa bir süre sonra Janning, Hollywood’da dışlanmaya başladı. Bu nedenle Almanya’ya geri döndü. II. Dünya Savaşı sırasında müttefikler Berlin’e saldırdığında Janning, Oscar heykelini yanından ayırmamaya başladı. Böylece müttefiklere Amerika Birleşik Devletleri’ne olan bağlılığını gösteriyordu!
10. 1968: İlk defa Oscar töreni ertelendi
1938 yılında Los Angeles’da yaşanan sel felaketini saymazsak Oscar töreni, tarihi boyunca ilk defa 1968 yılında Martin Luther King’e saygı dolayısıyla ertelendi. King’in öldürülmesi Amerika’da büyük bir sansasyon yaratmıştı. Bu nedenle 8 Nisan’da gerçekleşmesi planlanan tören 10 Nisan’a ertelendi.
11. 1973: Marlon Brando, Oscar ödülünü reddetti
Marlon Brando, 1973 yılında The Godfather’daki performansıyla “en iyi erkek oyuncu” ödülüne layık görüldü. Fakat ABD’nin yerli Amerikalılara yaptığı katliamları protesto etmek için ödülü reddettiğini açıkladı. Brando o gün törene katılmadı. Kendisinin yerine yerli Amerikalı aktivist Sacheen Littlefeather’ı konuşma yapması için gönderdi. Lİttlefeather, Brando’nun eylemlerini açıkladığında, seyirci nasıl tepki vereceğinden emin değildi. Bazıları alkışladı bazıları ise Brando ve Littlefeather’ı yuhaladı. Ödülü takdim etmeye çalışan Roger Moore ise elinde kalan heykelciği kendi evine götürdü.
12. 1974: Tatum O’Neal, Oscar kazanan en genç isim oldu
10 yaşındaki oyuncu, babası Ryan O’Neal ile birlikte oynadığı Paper Moon’daki (1973) rolüyle “en iyi yardımcı kadın oyuncu” dalında Oscar ödülü aldı. Ödülünü mini smokin ve platform ayakkabılarla kabul etti.
13. 1998: Titanic 11 dalda ödül aldı
Oscar tarihi dediğimizde belki de hepimizin aklına ilk Titanic geliyor. Başrollerinde Leonardo Dicaprio ve Kate Winslet’in yer aldığı Titanic, 1912’de ilk yolculuğunda batan yolcu gemisinin trajik hikayesini anlatıyor. 70. Oscar ödüllerinde 14 kategoride aday gösterilen Titanic, 11 dalda kazandığı ödülle, 1959 yılında Ben-Hur’un kırdığı rekoru egale etti. Film, 11 ödül alsa da en iyi kadın ve erkek oyuncu ödülleri başka bir filmin başrol oyuncularına verildi.
