Ortadoğunun En Güçlü Orduları Hangileri?

Türkiye’nin de içinde yer aldığı Dünya’nın bu tarafının coğrafi adı Orta Doğu.

Orta Doğu aslına bakarsanız medeniyet tarihinin ta en başından bu yana bir şekilde dünyanın en ateşli coğrafyalarından biri.

Milattan önceki yıllarda da günümüzde de “verimli topraklar”a sahip olmayı sürdüren bölgede gün geçmiyor ki yeni krizler, çılgın savaşlar, akla hayale sığmayacak teoriler ve dev diktatörler ortaya çıkmasın.

Suriye’de ortaya çıkan siyasi boşluk, Şii ve Sünniler arasındaki bitmek bilmez gerginlikler, Arap Baharı ve güç dengelerinin el değiştirmesi, baskıcı ve fevri hareket etmeyi seven rejimler, onlarca farklı etnik kültürden oluşan alt yapı ve uçsuz bucaksız terör olgusu göz önüne alındığında bölgedeki tüm devletler “yarın ola hayrola” mantığıyla askeri harcamalarını yüksek tutuyor.

Geçtiğimiz günlerde sonuçlanan bir araştırma bölge ülkelerinin ve ülke dışı grupların güçlerini gözler önüne serer ve kıyaslar nitelikte. Ortadoğunun en güçlü orduları huzurlarınızda…

15. Yemen

Savunmaya ayrılan bütçe senede 1,4 milyar dolar. Savaşa hazır 66.700 askere, 1.260 tanka ve 181 uçağa sahip.

Yemen iç isyanlarla ve El Kaide gibi bu coğrafyanın belalı abileriyle sürekli uğraş halinde. Durumu pek iç açıcı olmasa da Amerika’nın bölgedeki “güvenlik ortakları” arasında yer alıyor. Özellikle Amerika’ya El Kaide ile savaşında farklı noktalarda destek oluyor.

14. Lübnan

Savunmaya ayrılan bütçe senede 1,7 milyar dolar. Savaşa hazır 131.100 askere, 318 tanka ve 57 uçağa sahip.

Yaşadıkları iç savaşın ardından ordu genellikle terörizme karşı konumlanmış durumda. Hizbullah’la pek karşı karşıya gelmemeyi tercih ediyorlar çünkü Hizbullah’ın savaş kapasitesi Lübnan ordusununkinden daha yüksek. Suudi Arabsitan ve Amerika’dan askeri destek alıyorlar.

13. Irak

Savunmaya ayrılan bütçe senede 6 milyar dolar. Savaşa hazır 271.500 askere, 357 tanka ve 212 uçağa sahip.

2003 Amerikan müdahalesinin ardından hepimizin de iyi şekilde bildiği (hatta çoğumuzun müdahaleden önce de söylediği gibi) Irak’a demokrasi tam anlamıyla gelemedi. Bu sorunlar yetmez gibi yanı başlarında ortaya çıkan IŞİD belası da gerçek bir savaş konusunda elinden pek bir şey gelmeyecek olan Irak ordusuna soğuk terler döktürüyor. Kısacası Irak ordusu ülkenin tamamını savunamadığı gibi Şii-Sünni ayrımından ötürü ülkenin tamamını da temsil etmiyor. Enteresan olarak Irak ordusu silah, eğitim ve her türlü desteği Amerika ve İran’dan alıyor.

12. Bahreyn

Savunmaya ayrılan bütçe senede 730 milyon dolar. Savaşa hazır 13.000 askere, 180 tanka ve 105 uçağa sahip.

Neredeyse ordusunun tamamı Amerikan ekipmanlarından oluşan Bahreyn, bunun karşılığında Amerika’ya çok sağlam bir donanma üssü sunuyor. Amerika’yla NATO dışı müttefik konumunda olan Bahreyn, IŞİD bombardımanında da etkin rol üstlendi. Bahreyn, Amerika’nın yanı sıra bölgedeki diğer krallıklar, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri ile müttefik konumunda.

11. Katar

Savunmaya ayrılan bütçe senede 1,9 milyar dolar. Savaşa hazır 11.800 askere, 90 tanka ve 72 uçağa sahip.

Amerika’dan satın aldıkları Patriot füze bataryaları ve Apaçi helikopterleri ile 2014’ün tek seferde gerçekleştiren en büyük savunma harcamasını yapan Katar’ın bu hareketi, uzmanlar tarafından bölgedeki kendini sürekli güçlü ve modern tutan ordulara yetişme çabası olarak değerlendiriliyor. Amerika’nın yanında, bölgedeki İslami hareketlere verdikleri destekle Türkiye ile de defacto olarak müttefik olmuş durumda.

10. Kuveyt

Savunmaya ayrılan bütçe senede 5,2 milyar dolar. Savaşa hazır 15.500 askere, 368 tanka ve 101 uçağa sahip.

Patriot füzeleri ve savaş uçaklarıyla hava gücü belli bir seviyede olan Kuveyt Ordusu’nun kara gücünü de Amerikan ordusu eğitiyor. Yine de bölgesel bir aktör olmaktan oldukça uzaklar. Irak yakınındaki startejik hava üssü sayesinde IŞİD bombardımanında önemli bir rol oynayan Kuveyt’in Amerika dışındaki müttefikleri Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri.

9. Umman

Savunmaya ayrılan bütçe senede 6,7 milyar dolar. Savaşa hazır 72.000 askere, 215 tanka ve 101 uçağa sahip.

Hem Amerika hem İngiltere ile güçlü siyasi ve askeri ilişkileri olan Umman yüksek gelir düzeyiyle yalnızca bölgenin değil dünyanın en huzuru yüksek ülkelerinden. 1970 ortalarından bu yana herhangi bir askeri gerginlik yaşamayan ülke yine de ordu yönünden gayet kuvvetli durumda. Savunma harcamalarını çaktırmadan yapan Umman, Amerika ve bölgedeki krallıkların yanı sıra son dönemde İran ile de ilişkilerini iyi tutuyor.

8. Ürdün

Savunmaya ayrılan bütçe senede 1,5 milyar dolar. Savaşa hazır 110.700 askere, 1.321 tanka ve 246 uçağa sahip.

1970’lerin başından bu yana herhangi bir savaşa bulaşmasa da Ürdün ordusu bölgenin en modern ve güçlü ordularından. Amerika’nın NATO dışı müttefikleri arasında yer alan Ürdün bu sayede malzeme ve eğitim yönündeki eksiklerini Amerika’dan karşılıyor. Amerika dışında İsrail’le de güvenlik sözleşmeleri bulunuyor.

7. Suriye

Savunmaya ayrılan bütçe senede 1,9 milyar dolar. Savaşa hazır 220.000 askere, 4.950 tanka ve 473 uçağa sahip. (Rakamlar Suriye iç savaşından hemen öncesine 2011’e dayanmaktadır.)

Sunni komutanların bir kısmının son 3 sene içinde Esad yönetimine karşı Özgür Suriye Ordusu kanadına geçmesiyle güç kaybeden Suriye ordusu pek çok Rus yapımı savaş aracına sahip. Bunun karşılığında Rusya’nın da Akdeniz’deki tek üssü Latakia’da. Hâlâ hava kuvvetleri ve hava savunma sistemi güçlü olan Suriye’nin en büyük müttefikleri İran ve Rusya. Dışa bağımlı halde olan Esad rejiminin belki de tek yıkılmama sebebi bu.

6. Mısır

Savunmaya ayrılan bütçe senede 4,4 milyar dolar. Savaşa hazır 468.500 askere, 4.767 tanka ve 1.100 uçağa sahip.

Mısır bölgedeki en köklü ve büyük ordulardan birine sahip. Asker, ülke siyasetinde önemli bir role sahip. (Bknz. Sisi) Amerika menşeili tanklara ve jetlere sahip olan Mısır’ın yine de operasyon gücünün ne denli yüksek olduğu tartışılır. Amerika ve Suudi Arabistan’ın yanı sıra İsrail de Mısır’ın ilişki içinde olduğu ülkeler arasında.

5. İran

Savunmaya ayrılan bütçe senede 6,3 milyar dolar. Savaşa hazır 545.000 askere, 2.409 tanka ve 481 uçağa sahip.

1979’da gerçekleşen İslam Devrimi ve takip eden süreç boyunca Amerika tarafından silah ambargosu uygulanan İran buna karşılık kendi devrim muhafızlarının kontrolünde bir savunma sanayisi kurmuştur. Kendi tankları ve uzun menzilli füzelerini yapmakla kalmayan İran ayrıca tersine mühendislik yöntemiyle kendi insansız hava araçlarına da sahip olmuştur. İsrail de dahil olmak üzere bölgede kendi denizaltısını yapabilecek kapasitedeki tek ordu olan İran ordusu yine de yolsuzluk ve kötü yönetim sebebiyle potansiyelinin altında bir durumdadır. Ayrıca Irak, Suriye, Gazze ve Lübnandaki savaşçılara destek olan İran, bu coğrafyada Hizbullah’ın arkasındaki güç olarak da tanınır. Müttefikleri Suriye, Irak ve Lübnandaki Şiiler ve Sudan.

4. Birleşik Arap Emirlikleri (BAE)

Savunmaya ayrılan bütçe senede 6,3 milyar dolar. Savaşa hazır 545.000 askere, 2.409 tanka ve 481 uçağa sahip.

Ordunun Amerika tarafından eğitilmesinin yanı sıra BAE yine Amerika başta olmak üzere Rusya, İngiltere, Ukrayna, Fransa, İtalya ve Almanya’dan askeri ekipman alıyor. Ekipmanlarında yaptıkları güncellemeler sonucunda bölgenin yükselen askeri gücü konumuna gelen BAE ordusu IŞİD’e karşı yürütülen operasyonlarda da kilit rol üstleniyor. Savunmaya harcanılan bütçeyle dünya sıralamasında ilk 15’e giren BAE’nin nüfusu ise sadece 9 milyon. Amerika ve bölgedeki krallıklarla müttefik konumda.

3. Suudi Arabistan

Savunmaya ayrılan bütçe senede 56,7 milyar dolar. Savaşa hazır 233.500 askere, 1.095 tanka ve 652 uçağa sahip.

Yüzey olarak bölgenin en geniş ülkesi olan Suudi Arabistan, askeri harcamalarda dünya dördüncüsü. Sahip olduğu mühimat kapasitesi ve uçarken yakıt takviyesi yapabilen üst düzey savaş jetleri, komşusu olduğu Irak ve Yemen gibi istikrarsız ülkeler düşünüldüğünde adeta bir gereklilik konumuna geliyor. Amerika ve bölgedeki diğer krallıklarla müttefik olan Suudi Arabistan’ın gizliden gizliye Pakistan’ın nükleer silahlanma programına destek olduğu düşünülüyor.

2. Türkiye

Savunmaya ayrılan bütçe senede 18,1 milyar dolar. Savaşa hazır 410.500 askere, 3.657 tanka ve 989 uçağa sahip.

Zorunlu olarak belli bir süre askerlik yapan genç erkekler ve profesyonel askerlerden kurulu olan Türk ordusu, aynı zamanda bölgede NATO üyesi konumundaki tek ülke ve Suriye’den gelebilecek hava saldırılarına karşı NATO Patriot’larını ülkede bulunduruyor. Amerikan yapımı ekipmanlardan Türk yapımı ekipmanlara doğru bir geçiş yaşayan ordu, 1974’teki Kıbrıs Harekatı’ndan bu yana geleneksel bir savaş yaşamasa da ülkenin doğusundaki ayrılıkçı Kürtlerle 1980’lerden bu yana sürekli çatışma halinde.

1. İsrail

Savunmaya ayrılan bütçe senede 15 milyar dolar. Savaşa hazır 176.500 askere, 3.870 tanka ve 680 uçağa sahip.

Bağımsızlığını ilan ettiği 1948 yılından bu yana etrafındaki neredeyse herkesle savaşmak durumunda kalan İsrail hem büyük ve deneyimli ordulara karşı hem de Filistinlilere karşı farklı alanlarda kendini geliştirmiş. 2-3 yıllık zorunlu askerliğin olduğu İsrail çok güçlü bir savunma sanayisine sahip. Uzay programından tutun, nükleer silahlara kadar her türlü ekipmanı olan İsrail özellikle hava kuvvetleri konusunda hem ekipman hem de eğitim seviyesi olarak bölgenin en güçlüsü konumunda. Ana müttefiki Amerika olan İsrail’in Mısır ve Ürdün ile de yürürlükte olan güvenlik sözleşmeleri var.

Bölgedeki devlet dışı ordular bonusu 1: IŞİD / İD

Günlük 3 milyon dolarlık gelirleri, 10.000 ile 30.000 arasında değişen savaşçıları ve sahip oldukları zırhlı araçlar, roketatarlar ve çalışır durumda olup olmadığını yakında göreceğimiz scud füzeleriyle bölgeye dehşet saçmaya devam eden ordulardan biri de IŞİD. Bugün Irak ve Suriye’nin bir kısmında 6 milyonluk (yani Belçika kadar) bir nüfusa hükmeden IŞİD, dünyanın en zengin terör örgütü. Bir yandan Amerika’nın hava saldırılarına maruz kalırken öbür yandan Esad rejimi, Irak ordusu, İran Devrim Muhafızları, Kürt peşmergeler, Irak ve İranlı militanlara karşı aynı anda savaş yürütebilen IŞİD sadece bölgenin değil dünyanın da başına daha uzun bir süre bela olmaya devam edecek gibi duruyor.

Bölgedeki devlet dışı ordular bonusu 2: Hizbullah

Ekonomik kaynağını uluslararası uyuşturucu ticareti ve kaçakçılıktan sağlayan Hizbullah, dörtte biri aktif olarak görevde olan 20.000 ile 30.000 arasındaki savaşçısı ve arkasındaki İran desteğiyle 5 kıtaya yayılmış bölgenin önemli güçlerinden.

Bölgedeki devlet dışı ordular bonusu 3: Hamas

8.000 ila 20.000 arasındaki savaçısı, orta menzilli füzeleri, saldırı tünelleri ve intihar bombacılarıyla bölgedeki önemli unsurlardan bir diğeri de Hamas. Gazze’nin kontrolünü elinde tutan Hamas, Türkiye, Katar ve İran ile sıcak ilişkiler içinde.

Bölgedeki devlet dışı ordular bonusu 4: El Nusra

Suriye’de IŞİD’den evvel de yer alan cihatçı bir El Kaide uzantısı olan El Nusra, 5.000-6.000 civarındaki savaşçısıyla bölgenin önemsenen bir diğer yapılanması. El Kaide’nin yanı sıra Türkiye ile de ilişkiler içinde olduğu biliniyor.

Bölgedeki devlet dışı ordular bonusu 5: Kürt peşmergeler

80.000 ila 100.000 arasında savaşçıdan oluşan peşmergeler dağınık bir unsurdan ziyade Irak’ın kuzeyindeki Kürdistan bölgesinin düzenli ordusu niteliğinde. Eski Sovyet yapımı silahlara sahip olan peşmergeler özellikle IŞİD’e karşı bir güç olmasından ötürü Amerika ve İran tarafından eğitim ve silah desteği görüyor. Türkiye de şaşırtıcı görünse de peşmergelerle iyi ilişkiklere sahip olan ülkelerden.