NFT, genellikle kripto para birimleri için kullanılan programlamanın aynısı kullanılarak oluşturulan, değiştirilemez token’lar (NFT’ler) anlamına gelir. Basit bir ifadeyle, bu kriptografik varlıklar blok zinciri teknolojisine dayanmaktadır. Diğer kriptografik varlıklar gibi takas edilemez veya alınıp satılamazlar.
Bunu tıpkı Bitcoin veya Ethereum gibi düşünebiliriz. NFT terimi, benzersiz özelliklere sahip olduğu için değiştirilemeyeceğini açıkça ifade eder. Fiziksel para birimi ve kripto para birimi takas edilebilir, yani birbirleriyle takas edilebilir. NFT, değiştirilemez token anlamına gelir. Çünkü her bir NFT benzersizdir. Peki NFT nedir, nereden alınır? Detaylara birlikte bakalım.
NFT’nin temel özellikleri
Dijital Varlık – NFT, kripto para birimlerinin temelini oluşturan blok zinciri teknolojisi tarafından oluşturulan özgün bir sertifikaya sahip sanat, müzik ve oyunlar gibi İnternet koleksiyonlarını temsil eden dijital bir varlıktır.
Eşsizlik – Sahteleri ile veya başka yöntemler ile manipüle edilemez.
Değişim – NFT değişimleri, uzman sitelerde Bitcoin gibi kripto para birimleri ile gerçekleşir.
NFT’ler nasıl çalışır?
NFT’ler, DAI veya LINK gibi ERC-20 token’larından farklıdır, çünkü her bir NFT tamamen benzersizdir ve bölünemez. NFT’ler, Ethereum (ETH) blok zincirini halka açık bir defter olarak kullanarak izlenebilir herhangi bir benzersiz dijital veri parçasının sahipliğini atama veya talep etme yeteneği verir. Bir NFT, dijital nesnelerden dijital veya dijital olmayan varlıkların bir temsili olarak basılmıştır.
Bir NFT’nin aynı anda yalnızca bir sahibi olabilir. Sahiplik, başka hiçbir NFT’nin çoğaltamayacağı benzersiz kimlik ve metaverse’ler aracılığıyla yönetilir. NFT’ler, mülkiyeti atayan ve NFT’lerin aktarılabilirliğini yöneten akıllı sözleşmeler aracılığıyla basılıyor. Birisi bir NFT oluşturduğunda, ERC-721 gibi farklı standartlara uygun akıllı sözleşmelerde saklanan kodu kullanır. Bu bilgi, NFT’nin yönetildiği blok zincirine eklenir. Yüksek bir NFT basma işlemi, aşağıdaki adımlardan oluşur:
- Yeni bir blok oluşturma
- Doğrulama bilgileri
- Bilgilerin blok zincirine kaydedilmesi
NFT’lerin bazı özel özellikleri vardır:
- Basılan her NFT, doğrudan bir Ethereum adresine bağlı benzersiz bir tanımlayıcıya sahiptir.
- Birebir olarak diğer NFT’ler ile değiştirilemezler. Örneğin 1 BTC, başka bir 1 BTC’ye eşittir. NFT’lerde durum böyle değil.
- Her NFT’nin bir sahibi vardır ve bu bilgi kolayca doğrulanabilir.
- Ethereum blok zincirine dayalı bir NFT, herhangi bir Ethereum tabanlı NFT pazarında alınıp satılabilirler.
Başka bir deyişle, bir NFT’niz varsa:
- Sahip olduğunuzu kolayca kanıtlayabilirsiniz.
- Örneğin, bir NFT satın aldığınızı ve benzersiz NFT’nin mülkiyetinin genel adresiniz aracılığıyla cüzdanınıza aktarıldığını varsayalım.
- NFT, dijital dosyanın kopyanızın orijinal olduğunu kanıtlar.
- Özel anahtarınız, orijinal anahtarın mülkiyet kanıtıdır.
- İçerik oluşturucunun ortak anahtarı, söz konusu dijital eser için bir özgünlük sertifikası işlevi görür.
- Yaratıcıların ortak anahtarı, esasen NFT tarihinin kalıcı bir parçasıdır. İçerik oluşturucunun açık anahtarı, sahip olduğunuz NFT’nin belirli bir kişi tarafından oluşturulduğunu ve böylece piyasa değerine (sahte bir ürüne karşı) katkıda bulunduğunu gösterebilir.
- NFT’ye sahip olduğunuzu kanıtlamanın bir başka yolu, adresin arkasındaki özel anahtarın size ait olduğunu kanıtlamak için “imzalama” yöntemini kullanmaktır.
- Yukarıda belirtildiği gibi, özel anahtarınız, orijinal anahtarın mülkiyetinin kanıtıdır. Bu bize, o adresin arkasındaki özel anahtarların NFT’yi kontrol ettiğini söyler.
- İmzalı bir mesaj, özel anahtarlarınıza sahip olduğunuzun kanıtı olarak kullanılabilir, ancak onları kimseye açıklamadan ve böylece NFT’ye de sahip olduğunuzu kanıtlayın!
- Herhangi bir şekilde manipüle edilmez çünkü eşsiz.
- Satabilirsiniz ve bazı durumlarda bu, orijinal içerik oluşturucunun yeniden satış telif ücretlerini kazanacaktır.
- Veya varlığınızın Ethereum’daki cüzdanınız tarafından güvence altına alındığını bilerek rahatça dinlenerek sonsuza kadar tutabilirsiniz.
Ve bir NFT oluşturursanız:
- Yaratıcı olduğunuzu kolayca kanıtlayabilirsiniz.
- Kıtlığı siz belirlersiniz.
- Her satıldığında telif hakkı kazanabilirsiniz.
- Herhangi bir NFT pazarında veya eşler arası satabilirsiniz. Herhangi bir platforma kilitli değilsiniz ve arabuluculuk için kimseye ihtiyacınız yok.
Bir NFT, kripto para biriminden ne kadar farklıdır?
NFT, değiştirilemez token anlamına gelir. Kripto para birimleri ve NFT’lerin tek ortak yönü blok zinciri teknolojisini kullanmalarıdır.
Fiat para ve kripto para birimleri “değişebilir”dir. Yani birbirleriyle takas edilebilirler. Aynı zamanda değer olarak da eşittirler. Bir dolar her zaman bir dolar değerindedir. Bir BTC her zaman başka bir BTC’ye eşittir. Kriptonun değiştirilebilirliği, onu blok zincirinde işlem yapmak için güvenilir bir araç haline getirir.
NFT’ler farklıdır. NFT’lerin dijital imzasının bulunması, NFT’lerin birbiri ile değiştirilmesini veya birbirine eşit olmasını imkansız kılar.
NFT ne için kullanılır?
Kripto ticaretiyle ilgilenen ve sanat eseri toplamayı seven kişiler genellikle NFT’leri kullanır. Diğer kullanım alanları:
- Dijital İçerik: Günümüzde NFT’lerin en önemli kullanımı dijital içerikte alanındadır. İçerik oluşturucular, içerik oluşturucuların içeriklerinin mülkiyetinin içeriğin reklamını yapmak için kullandıkları platformlar üzerinde olduğu bir içerik oluşturucu ekonomisini güçlendirdikleri için NFT’ler tarafından karlarının arttığını görüyorlar.
- Oyun Öğeleri: NFT’ler oyunculara ve oyun geliştiricilerine birçok fayda sağlayabilir. Normalde, çevrimiçi bir oyunda karakteriniz için öğeler satın alabilirsiniz, ancak bu kadar. NFT’lerle, işiniz bittiğinde eşyaları satarak para kazanabilirsiniz.
- Yatırım ve Teminatlar: Hem NFT hem de DeFi (Merkeziyetsiz Finans) aynı altyapıyı paylaşır. DeFi uygulamaları teminat kullanarak borç para almanızı sağlar. NFT ve DeFi, NFT’leri teminat olarak kullanmak için birlikte çalışır.
- Alan Adları: NFT’ler, alan adı kullanımı ile birçok kolaylık sunar. NFT Alan adları bir web sitesi alan adı gibi çalışır. IP adresini genellikle kısa ve alaka düzeyine göre akılda kalıcı kılar.
NFT’ler neden popüler oluyor?
NFT’ler aslında 2015’ten beri var, ancak şimdi birkaç faktör sayesinde popülerliklerinde bir artış yaşıyorlar. Birincisi ve belki de en açık olanı, kripto para birimlerinin normalleşmesi ve heyecanı ile temeldeki blok zinciri çerçeveleridir. Tüketicilerin çoğu, benzersiz dijital içeriğe sahip olma ve potansiyel olarak bunları bir tür yatırım aracı olarak görüyor.
Birisi, değiştirilemez bir token satın aldığında, içeriğin sahipliğini kazanır, ancak yine de İnternet üzerinden yoluna devam edebilir. Bu şekilde, bir NFT popülerlik kazanabilir. Popülerlik ile NFT’ler daha fazla görüleceğinden değeri de artmaya devam edecektir. NFT satıldığında, orijinal içerik oluşturucu yüzde 10’luk bir kesinti alır. NFT’nin satıldığı platform küçük bir yüzde alır ve mevcut NFT sahibi bu gelirin geri kalanını alır. Zaman içerisinde NFT’ler alınıp satıldıkça kişiler için sürekli gelir elde etme potansiyeli bulunur.
Orijinallik, NFT’li oyunun adıdır. Dijital koleksiyonlar, blok zinciri sayesinde onları diğer NFT’lerden ayıran ve kolayca doğrulanabilir kılan ayırt edici bilgiler içerir. Sahte koleksiyon ürünleri oluşturmak ve dağıtmak NFT’ler için mümkün değildir. Çünkü, NFT’ler orjinal alıcıya ulaşana kadar izlenebilmektedir.
NFT nasıl ve nereden satın alınır?
Çoğu NFT yalnızca Ethereum (ETH) ile satın alınabilir, bu nedenle bu kripto para biriminin bir kısmına sahip olmak ve onu dijital bir cüzdanda saklamak genellikle ilk adımdır. Ethereum sahibi olduktan sonra, OpenSea, Rarible ve SuperRare dahil olmak üzere herhangi bir çevrim içi NFT pazaryerinden NFT satın alabilirsiniz.
İçerisinde Ethereum bulunan cüzdanınızı temin ettikten sonra, herhangi bir çevrim içi NFT pazar yerinden alışveriş yapabilirsiniz. Piyasa değerine göre en büyük pazar yerleri şunlardır:
- OpenSea.io: Bu eşler arası platform, kendisini “nadir dijital öğeler ve koleksiyonlar” tedarikçisi olarak görüyor. NFT satın alabilmek için tek yapmanız gereken bir hesap oluşturmak ve koleksiyonlara göz atmak. Yeni sanatçılar keşfetmek için parçaları satış hacmine göre sıralayarak seçim yapabilirsiniz.
- Rarible: OpenSea’ye benzer şekilde, Rarible, sanatçıların ve içerik oluşturucuların NFT’ler yayınlamasına ve satmasına izin veren demokratik, açık bir pazar yeridir. Platformda kullanılan RARI token’ları, ücretler ve topluluk kuralları gibi özellikler için kullanılır.
- Foundation: Burada sanatçılar, sanatlarını yayınlamaları için diğer yaratıcılardan “artı oy” veya davet almalıdır. Topluluğun münhasırlığı ve giriş maliyeti, sanatçılar ayrıca NFT’leri basmak için “gaz” satın almalıdır. Örneğin, Nyan Cat yaratıcısı Chris Torres, NFT’yi Vakıf platformunda sattı. NFT’lere olan talebin stabil düzeyde kaldığını ve hatta zamanla arttığını varsayarsak, sermaye kazanmak isteyen sanatçılar ve koleksiyoncular için iyi bir platformdur.
NFT satın alabileceğiniz bu platformlar, NFT yaratıcılarına ve koleksiyonerlerine de ev sahipliği yapar. Satın almadan önce platformlar için araştırmanızı dikkatlice yaptığınızdan emin olun. Bazı sanatçılar, eserlerini izinleri olmadan listeleyen ve satan taklitçiler ile karşı karşıya kaldı.
İçerik oluşturucular ve koleksiyonlar için doğrulama süreçleri platformlar arasında farklılık gösterir. Bazıları diğerlerinden daha katıdır. OpenSea ve Rarible, NFT koleksiyonu listelemesi için sahip doğrulaması istemez. Ancak diğer platformlar isteyebilir.
NFT’lerin riskleri
Her şeyden önce, NFT’ler teknik olarak bir varlık sınıfı değildir. Bir görüntü, video veya giysi gibi bir şeyin sahipliğini temsil eden bir blok zincir teknolojisi biçimidir. NFT’nin kendisini, herhangi bir dijital varlığa sahip olduğunuzu beyan eden dijital bir mülkiyet belgesi olarak düşünün.
Dolayısıyla, NFT’nin neye bağlı olduğunun değerini gerçekten anlamanız gerekiyor. Örneğin, Bored Ape Yacht Club gibi avatar koleksiyonları oldukça yüksek bir fiyata satılabilir. Bu avatarlar şüphesiz bugün popülerler. Ama ya NFT çılgınlığı biterse ve insanlar bir sonraki büyük şeye geçerse?
Birçok kişi NFT’leri dijital koleksiyonlar olarak görse de bazıları bunları insanların sonunda kar için satacağı bir hisse senedi gibi yatırımlar olarak görür. Ama burada büyük bir risk var. Bir NBA Top Shot klibi için 100.000 dolar fiyat koyduysanız ve aniden talep geldiyse, bunun için ödediğinizden daha fazlasını ödemeye istekli birini bulmakta zorlanabilirsiniz.
Bu içerik sadece bilgilendirme amaçlı yazılmıştır. İçerikte yer alan yorum ve ifadeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmetinin kişiye özel olduğu unutulmamalıdır. İçerikteki bilgiler, sizin mali durumunuz ile uygun olmayabilir. Bu nedenle içerikte yer alan bilgilerin yatırım kararınızı destekleyecek yeterli bilgileri kapsamayacağı dikkate alınmalıdır. İleriye dönük yatırım ya da işlemlerinizin sonucunda ortaya çıkabilecek zarardan ListeList ve yazarları sorumlu tutulamaz.
