Tarihi yaklaşık 8500 yıl öncesine dayanan İzmir, İyonyalılardan Lidyalılara, Perslerden Roma İmparatorluğu ve Bizans’a kadar birçok medeniyete ev sahipliği yapan bir şehir. Hâl böyle olunca, bu durumun bir yansıması olarak şehirde birçok müze bulunuyor. Eğer siz de İzmir’e gitmeyi düşünüyorsanız, İzmir müzeleri sayesinde bu medeniyetlere doğru kısa bir yolculuk yapabilirsiniz. İşte, mutlaka görmeniz gereken İzmir müzeleri.
1. İzmir Atatürk Müzesi
İzmir müzeleri yazımıza Atatürk Müzesi ile başlıyoruz. İzmir Atatürk Müzesi 1. Kordon üzerinde yer alıyor. Ulaşımın oldukça kolay olduğu müze binası aslında 1875 – 1880 yıllarında halı tüccarı Takfor Efendi tarafından yaptırılmış.
9 Eylül 1922’de sahibi tarafından terk edilen bina hazinenin mülkiyetine geçince, İzmir’e giren Türk ordusu tarafından bir süre karargâh olarak kullanıldı. 13 Ekim 1926 yılında ise belediye tarafından satın alınıp Atatürk’e hediye edildi.
Atatürk, 1930 – 1934 yılları arasında İzmir’e her geldiğinde bu evde konakladı. Vefat ettiğinde ise köşk İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından müzeye çevrildi. Neoklasik tarza inşa edilen müze binası; bodrum, giriş, 1. kat ve çatı katı olmak üzere toplam 4 kata sahip. Gazi Konağı olarak da anılan müzeyi ziyaret ettiğinizde Atatürk’ün kullandığı yatak odasını, çalışma odasını, toplantı salonunu, misafir odasını, banyoyu, berber odasını, kütüphaneyi ve kabul odasını görebilirsiniz.
2. İzmir Etnografya Müzesi
Şimdilerde İzmir Etnografya Müzesi’ne ev sahipliği yapan tarihi bina, 1831’de vebalılar için St. Roch Hastane ve Manastırı olarak Fransızlar tarafından inşa ettirildi. Cumhuriyetin ilk senelerinde yetimhane olarak kullanılan bina, sonraki yıllarda Hıfzıssıhha Müessesesi ve Sağlık Müdürlüğü hizmet binası olarak değerlendirildi. 1984 yılında ise Etnografya Müzesi olması için Kültür ve Turizm Bakanlığı’na devredildi.
İzmir Arkeoloji Müzesi ile aynı arazide bulunan Etnografya Müzesi’nde İzmirlilerin 19. yüzyıldaki sosyal yaşamından kesitler görmek mümkün. Bununla birlikte günümüzde yok olmaya yüz tutan çömlekçilik, tenekecilik, nalıncılık, tahta baskıcılık, keçecilik, halı dokumacılığı ve nazar boncukçuluk gibi el sanatları mankenler üzerinden tanıtılıyor. Müzede sergilenen “İttihat Eczanesi” ise ilk Türk eczanesi olması nedeniyle ziyaretçilerden ayrı bir ilgi görüyor.
3. İzmir Arkeoloji Müzesi
Batı Anadolu’daki ilk müzelerden biri olan İzmir Arkeoloji Müzesi, ilk olarak 1924 yılında Basmane’deki Ayavukla Kilisesi’nde kuruldu. 1984 yılında ise Konak’ta bulunan Bahri Baba Parkı’ndaki yeni binasında hizmete girdi. Uzak ve yakın tarihten zengin eserlere ev sahipliği yapan İzmir Arkeoloji Müzesi’nin giriş katı Taş Eserler Salonu’na ev sahipliği yapıyor. Burada birbirinden büyüleyici heykeller, büstler, portreler ve masklar sergileniyor.
Üst Katta bulunan Ord. Prof. Ekrem Akurgal Seramik Eserler Salonu’nda ise Prehistorik çağlardan Bizans Dönemi’ne kadar çok sayıda eser yer alıyor. Müzenin en çarpıcı parçalarından biri olan ve Roma Dönemi’ne tarihlenen Androklos Heykeli’nin, Efes’in kurucusu Androklos’a ait olduğu düşünülüyor.
4. İzmir Tarih ve Sanat Müzesi
İzmir ve çevresinde bulunan Arkaik, Klasik, Helenistik ve Roma dönemine ait heykeller ve kabartmaların sergilendiği İzmir Tarih ve Sanat Müzesi 2004 yılında hizmete açıldı. Müzede, İzmir Agorası’ndan çıkarılan başlar ve heykelcikler, Roma Dönemi’nin en seçkin eserleri arasında yer alan Nehir Tanrısı Kaistros’u gösteren heykel, metro inşası sırasında ortaya çıkarılan yazıtlar, Metropolis kazısından çıkan çeşitli heykeller, Teos Dionysos Tapınağı’na ait frizler ve İzmir çevresine ait Prehistorik yerleşimlerden buluntular sergileniyor. Kıymetli Eserler Bölümü’nde ise cam eserler, bronz heykeller, hazine odası ve sikke teşhirleri yer alıyor.
5. İzmir Resim ve Heykel Müzesi
Konak’taki Atatürk Kültür Merkezi’nin hemen yanında yer alan İzmir Resim ve Heykel Müzesi üç katlı binada hizmet veriyor. Tanzimat Dönemi sanatçılarından Çallı Kuşağı İzlenimcilerine, Müstakil Ressamlar ve Heykeltıraşlar Birliği’nden D grubu sanatçılarına ve Yeniler Grubu’na kadar birçok sanatçının eserinin sergilendiği müzede 400’den fazla değerli yapıt yer alıyor. Müze bölümüne ek olarak iki adet sergi salonu olan binada, tezhip, minyatür, ebru ve çini işlemeciliği gibi geleneksel el ve süsleme sanatlarına yönelik kurslar da düzenleniyor.
6. Selçuk Efes Müzesi
Efes Müzesi, Efes ve çevresinde bulunan Miken, Arkaik, Klasik, Helenistik, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı devirlerine ait zengin eserlere ev sahipliği yapıyor. Selçuk ilçesinde yer alan müze, şehir merkezinden yaklaşık 1 saat uzaklıkta. Buna rağmen Selçuk Efes Müzesi İzmir’in en çok turist ağırlayan müzelerinden biri olma özelliğini koruyor. Ziyaretçilerden en çok ilgi gören eserlerin başında Artemis heykeli geliyor. İsis heykeli, Sokrates başı, Priapos heykeli ve Yunuslu Eros gibi tarihi eserler de müzenin en değerli parçaları arasında yer alıyor.
7. Ege Üniversitesi Tabiat Tarihi Müzesi
Benzerleri içinde ülkemizin ikinci büyük müzesi olan Ege Üniversitesi Tabiat Tarihi Müzesi, aynı zamanda bünyesindeki yüksek lisans eğitim programı ve akademik kadrosu ile Türkiye’nin ilk akademik müzesidir. Ege Üniversitesi’nin Bornova yerleşkesinde yer alan müzede, Türkiye’nin çeşitli bölgelerinden getirilen 10 – 15 milyon yıllık hayvanlar, 350 milyon yıllık bitkiler ve omurgasız hayvan fosilleri bulunuyor. Müzedeki ilk çağa ait olduğu düşünülen insan ayak izi ile iki bin yıllık fil iskeleti ise kesinlikle görülmeye değer.
8. İzmir Mask Müzesi
İzmir’deki butik müzelerden biri olan Mask Müzesi’nde Atatürk, İsmet İnönü, Aşık Veysel, Atilla İlhan, Nazım Hikmet ve Mehmet Akif Ersoy gibi isimlerin maskları yer alıyor. Ayrıca Türk edebiyatının ünlü ustası Aziz Nesin’in ölüm maskı da burada bulunuyor. Anadolu maskları, tiyatro maskları ve ritüel maskların da sergilendiği müzede isteyen ziyaretçiler mask atölyesi eğitimi alabiliyor.
9. Latife Hanım Köşkü Anı Evi
Mustafa Kemal Atatürk’ün annesi Zübeyde Hanım’ın hayatının son günlerini geçirmesi nedeniyle Latife Hanım Köşkü’nün manevi değeri büyüktür. Restore edilen köşkte Atatürk’ün, Zübeyde Hanım’ın ve Latife Hanım’ın bal mumu heykelleri bulunuyor. O döneme ait eşyaların da sergilendiği köşkün bahçesindeki iki uzun selvi ağacının ise Atatürk ve Latife Hanım için dikildiği söyleniyor. Eğer Karşıyaka’da bulunan anı evini gezmeyi planlıyorsanız, doğayla iç içe olan kafeteryasında kesinlikle vakit geçirmenizi öneririz.
10. İzmir Kadın Müzesi
Butik müzelerden biri olan İzmir Kadın Müzesi, aynı zamanda ülkemizin ilk kadın müzesidir. Basmane’de yer alan müzede sergi salonu, video art, geçmişten günümüze kadınlar, öncü kadınlar, koleksiyon eserler, protesto ve kadınlar gibi farklı konseptlere sahip toplam 13 oda bulunuyor.
11. Ümran Baradan Oyun ve Oyuncak Müzesi
İzmir’in ilk, Türkiye’nin sayılı oyuncak müzelerinden biri olan Ümran Baradan Oyun ve Oyuncak Müzesi’nde, İzmirli seramik sanatçısı ve ressam Ümran Baradan’ın dünyanın çeşitli yerlerinden derlediği oyuncaklar sergileniyor. Arkeoloji Müzesi, Etnografya Müzesi ve Tarihi Kemeraltı Çarşısı’na yürüme mesafesinde olan müze iki kattan oluşuyor. Oyuncakların yanı sıra düzenlenen yarışmalarda derece kazanan yetenekli çocukların yaptığı eserler de müzede sergileniyor.
12. Bilim Müzesi
Ege’de ilk olan Bilim Müzesi, her yaştan insanın bilimin temellerini oluşturan prensip ve kuramları gözlemleyerek, deneyler yaparak öğrenmelerini sağlayacak şekilde düzenlenmiştir. Özellikle 12 – 15 yaş arası çocuklara bilimin temel prensiplerini öğretmeyi, teknolojiyi keşfetmeyi, bilim ve teknolojinin günlük hayatımıza etkilerini göstermeyi amaçlayan müzede 60 adet öğrenme istasyonu, 100’e yakın deney düzeneği ve 15 civarı interaktif kiosk bulunuyor. Ziyaret sırasında konunun uzmanı olan kişilerin rehberlik ettiği Bilim Müzesi Karşıyaka’da yer alıyor.
13. İsmet İnönü Evi
Atatürk’ün silah arkadaşı, Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk başbakanı ve ikinci Cumhurbaşkanı olan İsmet İnönü’nün 1884 yılında doğduğu ev, şimdilerde müze olarak hizmet veriyor. İsmet İnönü’ye ait eşyaların ve giysilerin sergilendiği müzede, İnönü’nün doğum (24 Eylül) ve ölüm (25 Aralık) yıl dönümü günlerinde özel törenler düzenliyor. Konak’ta bulunan bu evin sokağına geçtiğimiz yıllarda belediye tarafından “İnönü Sokağı” ismi verilmişti.
14. Uşakizade Latife Hanım Köşkü
Göztepe’de bulunan Uşakizade Köşkü, Uşakizade Sadık Bey tarafından 1860 yılında inşa ettirilmiş. Bodrum dahil toplam 3 kattan oluşan köşk, Gazi Mustafa Kemal Paşa’nın 29 Ocak 1923’te Latife Hanım ile burada evlenmesi açısından manevi anlamda oldukça değerlidir. Nikâh, günümüzde medeni nikâhın öncülüğünü yapması bakımından da ayrıca önemlidir. Bununla birlikte Atatürk, 1922 yılında köşkü bir süre “Başkomutanlık Karargâhı” olarak kullanmıştı. 1979 yılında İzmir Özel Türk Koleji’nin mülkiyetine geçen Uşakizade Latife Hanım Köşkü, 2001 yılından beri müze olarak ziyaret edilebiliyor.
İzmir müzeleri içeriğimizin sonuna geldik! Ancak İzmir’i ziyaret etmeyi düşünüyorsanız görebileceğiniz daha onlarca büyüleyici yer var. İşte onlardan birkaçı:
İzmir’de Nereler Gezilir? Ege’nin İncisi İzmir’de Mutlaka Görmeniz Gereken 22 Yer!
Kaynak: 1
