Mumblecore, Amerikan bağımsız sinemasının bir alt türüdür. Bu tür, özellikle 2000’lerin başında, genç ve bağımsız film yapımcıları tarafından yaratıldı. İlk olarak 2005 yılında Eric Masunaga tarafından dile getirilen “mumblecore” terimi, filmlerdeki karakterlerin mırıldanarak konuşmalarına atıfta bulunmak amacıyla kullanılıyordu. Bu yazımızda mumblecore türünün özelliklerine ve öne çıkan yapımlarına da değinecek, ayrıca mumblecore türündeki 10 bağımsız yapımın kısa tanıtımlarını sizlere sunacağız.
Mumblecore filmleri genellikle; düşük bütçe, amatör oyunculuk, minimal senaryo ve doğal aydınlatma gibi karakteristik özellikleriyle ayırt edilirler. Karakterlerin hayatın küçük gibi görünen detayları hakkında konuştuğu diyaloglar ve duygusal gerilim anları, bu türün olmazsa olmazlarındandır. Mumblecore türündeki filmler, aynı zamanda seyirciyi alışılmışın dışındaki olay örgüleri ve karakterlerin iç dünyasına davet eden yavaş tempolu sahneler içerirler.
Mumblecore türü, diğer bağımsız sinema türlerinden farklı olarak; çoğunlukla genç erkeklerin yaşadığı kişisel sorunlara eğilir. İlişkiler, aşk hayatı, iş ve kariyer, arkadaşlık ve benzeri konular; mumblecore yapımlarda sıkça ele alınan temalardır. Bu filmlerde, karakterlerin ilişkileri genellikle problemli ve karmaşık olarak tasvir edilir. Yapımcılar, genellikle bu filmleri, karakterlerin kendi deneyimlerine ve hayatlarına dayandırmaktadırlar.
Mumblecore filmleri, genellikle yaratıcı özgürlük ve bağımsızlık, özellikle de dijital teknolojinin gelişmesiyle birlikte; bağımsız sinemacıların daha özgür bir şekilde filmler yapmalarına olanak sağlamasıyla yükselişe geçmiştir. Bununla birlikte, tür, birtakım eleştiriler de almıştır. Bazı eleştirmenler, filmlerin benzer olay örgülerine sahip olmasını olumsuz bulmuş ve mumblecore yapımlardaki karakterlerin arasındaki diyalogların yavan ve yetersiz olmasını eleştirmişlerdir. Ayrıca bu tür filmlerin genelde dezavantajlı olmayan toplum kesimlerinin hikayelerine odaklandığı fikri de mumblecore filmler hakkında bir diğer eleştirel başlık olmuştur.
Sonuç olarak, mumblecore sinema, bağımsız Amerikan sinemasının içerisinden çıkmış ilginç bir alt türdür. Yüksek yaratıcılıktaki senaryolar ve düşük bütçeli üretimlerle karakterize edilen bu tür, bazı eleştirmenler tarafından ise; sinema dünyasına yaratıcılık, özgürlük ve bağımsızlık sağlaması nedeniyle önemli ve değerli bulunmakta ve savunulmaktadır.
Mumblecore türünde öne çıkan yapımlar
Mumblecore türü, özellikle Andrew Bujalski, Joe Swanberg ve Jay ve Mark Duplass gibi yönetmenlerin filmleriyle popüler hale gelmiştir. “Funny Ha Ha” (2002) ve “Mutual Appreciation” (2005) gibi eserler, türün en erken örnekleri arasındadır. Joe Swanberg’un “Hannah Takes the Stairs” (2007) ve “Drinking Buddies” (2013) filmleri de türün en bilinen örneklerinden bazılarıdır.
Mumblecore türü, sadece bağımsız sinemada değil, aynı zamanda televizyon dizilerinde de etkili olmuştur. Lena Dunham’ın “Girls” dizisi, bu türün televizyondaki en bilinen örneklerinden biridir. Dizi, genç kadınların hayatındaki sorunlar hakkında konuşan bir yapımdır.
1. Hannah Takes the Stairs (2007) – IMDB: 5.6
Joe Swanberg tarafından yönetmenliği üstlenilen ve mumblecore türünün en bilinen örneklerinden biri olan 2007 yapımı “Hannah Takes the Stairs”, yönetmenin en iyi çalışmalarından biri olarak kabul ediliyor. Oyuncu kadrosunda Greta Gerwig, Kent Osborne ve Andrew Bujalski gibi isimlerin yer aldığı bu film; SXSW Film Festivali’nde En İyi Yönetmen ödülüne aday gösterildi ve Seattle Uluslararası Film Festivali’nde En İyi Kadın Oyuncu ödülünü kazandı.
Filmin olay örgüsü, Hannah’ın arkadaşları ve iş arkadaşlarıyla ilişkilerini ve bu ilişkilerin sebep olduğu karışıklıkları ele alıyor. Hannah, Chicago’daki bir prodüksiyon şirketinde staj yapan yeni bir üniversite mezunudur. İş yerinde, bir ofisi paylaşan ve onu eğlendiren iki yazardan; Matt ve Paul’dan aynı anda hoşlanmaya başlayan Hannah, hissettiklerinden ötürü hayli tedirgin hissediyor. Ancak aralarından biriyle başlayacağı bir ilişki, arkadaşlıklarının hassas dengesini bozabilir gibi görünüyor.
2. Baghead – Kese Kağıtlı Katil (2008) – IMDB: 6.0
2008 yılında Jay ve Mark Duplass tarafından yazılıp yönetilen “Baghead”, mumblecore türüne dahil edilen bir diğer önemli filmdir. Greta Gerwig, Ross Partridge, Elise Muller ve Steve Zissis’in başrollerini paylaştığı Baghead; 2008 Sundance Film Festivali’nde En İyi Yönetmen ve En İyi Senaryo ödüllerine aday gösterildi.
Kariyer basamaklarını tırmanmaya çalışan dört oyuncu; hepsini yıldız yapacak bir senaryo yazmak için Big Bear, California’daki bir kulübeye çekiliyor. Kafasına çuval geçirmiş olan bir kötü adam tarafından eziyet edilen bir grup arkadaş hakkında bir korku senaryosu üzerine film çekmek isteyen bu dört aktör, fikirleri gerçek dünyada tek tek gerçekleşmeye başladığında büyük bir kaosun ortasına çekilecektir.
3. Quiet City (2007) – IMDB: 6.4
Aaron Katz tarafından yönetilen ve 2007 yılında vizyona giren “Quiet City”, mumblecore türüne dahil edilen önemli yapımlardan bir diğeridir. Erin Fisher ve Cris Lankenau’nun başrol performansları ile öne çıkan Quiet City, 2007 SXSW Film Festivali’nde En İyi Yönetmen ödülüne aday gösterildi.
Atlantalı 21 yaşında bir genç olan Jamie, arkadaşı Samantha’yı ziyaret etmek için Brooklyn’e geldiğinde ama onu bulamadığında hayli şaşırır. Onu aramayı dener ama Samantha’nın telefonu kapalıdır. Jamie, Samantha’yı bulmak için çıktığı yolda Charlie ile tanışır. Charlie, kendine özgü bir kişiliğe sahiptir ve gece boyunca Jamie ile birlikte gezerek sohbet ederler. New York sokakları onları beklemedikleri yönlere sürükleyecektir.
4. Funny Ha Ha (2002) – IMDB: 6.4
2002 yapımı “Funny Ha Ha”, mumblecore türüne örnek gösterilen ilk filmlerden biridir. Yönetmenliğini Andrew Bujalski’nin üstlendiği filmin başrollerinde Kate Dollenmayer, Christian Rudder ve Jennifer L. Schaper yer alıyor. “Funny Ha Ha”, 2005 yılında Independent Spirit Ödülleri’nde John Cassavetes Ödülü’ne aday gösterildi.
Film, Massachusetts Üniversitesi’nden yeni mezun olan Marnie üzerinden ilerliyor. Marnie, çevresindeki insanlarla ilişkilerinde bir türlü istikrar sağlayamıyor ve iş hayatında da zorlu bir süreçten geçiyor. Marnie, bu zorlu dönemde farklı insanlarla tanışır ve kendisiyle ilgili kararlar almak zorunda kalır. Minimalist bir anlatım tarzıyla çekilen “Funny Ha Ha”, karakterlerin etkileyici diyaloglarına dayanarak ilerliyor.
Yönetmenliğini Jay Duplass ve Mark Duplass kardeşlerin üstlendiği 2005 yapımı “The Puffy Chair”‘ın başrollerde Mark Duplass, Katie Aselton ve Rhett Wilkins yer alıyor. “The Puffy Chair”, 2005 yılında Sundance Film Festivali’nde John Cassavetes Ödülü’nü kazandı ve ayrıca Seattle Uluslararası Film Festivali’nde de En İyi Yönetmen ödülüne layık görüldü. Yaklaşık 15.000 dolarlık bir yapım maliyeti olan film oldukça düşük bütçeli bir eserdir.
Film, Josh ve kardeşi Rhett’in, babalarının doğum günü için ona bir “pofuduk koltuk” hediye etme fikrinden yola çıkarak ilerliyor. Josh, kız arkadaşı Emily ile birlikte, kardeşi Rhett’i alarak yola çıkarlar ve yolculukları boyunca beklenmedik olaylarla karşılaşırlar. Bu olaylar, kardeşlerin ve Emily’nin ilişkilerinde sorunlar yaşamalarına neden olur.
Appropriate Behavior, 2014 yapımı bir romantik komedi ve drama filmidir. Film, Desiree Akhavan tarafından yazılmış ve yönetilmiş, aynı zamanda başrol oyunculuğu da Akhavan tarafından üstlenilmiştir. Film, 2014 Sundance Film Festivali’nde ilk gösterimini yaptı ve eleştirmenler tarafından beğeni topladı.
Film, Brooklyn’de yaşayan genç bir İranlı-Amerikalı kadın olan Shirin’in yaşamına odaklanmaktadır. Shirin, ailesinin ona yüklediği geleneksel İranlı değerleri ve modern Brooklyn kültürü arasında sıkışıp kalır. İşsiz kalan Shirin, eski kız arkadaşının ardından bu kimlik arayışını derinleştirir ve çevresindeki insanların beklentileri ve kendi beklentileri arasında bir denge kurmaya çalışır. Film, dürüst ve cesur bir şekilde cinselliği ele alırken, aynı zamanda geleneksel aile değerlerinin çelişkilerini de yansıtıyor.
7. Jeff, Who Lives at Home – Ev Adamı (2011) – IMDB: 6.5
2011 yapımı “Jeff, Who Lives at Home”, Jay ve Mark Duplass kardeşler tarafından yazılmış ve yönetilmiş bir komedi ve drama filmidir. Oyuncu kadrosunda Jason Segel, Ed Helms, Judy Greer ve Susan Sarandon gibi isimler yer almıştır.
Jeff, hala annesinin bodrum katında yaşayan ve ‘Signs’ filmine takıntılı olan 30 yaşında ve aylak bir insandır. Jeff’in evli ve iş güç sahibi olan kardeşi Pat, Jeff’in yaşam tarzını tasvip etmemektedir. Pat de evliliğinde kimi sorunlar yaşamakta ve eşinin gizli bir ilişkisi olduğundan şüphelenmektedir. Jeff, Pat’in neler olup bittiğini öğrenmesine yardım etme kararı alır ve kaderlerinin ne olduğunu birlikte öğrenirler.
8. Mutual Appreciation – Dostlar Arasında (2005) – IMDB: 6.6
2005 yılında beyazperdeye giren ve Andrew Bujalski tarafından yönetilen Mutual Appreciation, mumblecore sinema hareketinin önde gelen bir başka filmidir. Filmin oyuncu kadrosunda Justin Rice, Rachel Clift ve Andrew Bujalski gibi isimler yer alır. 2006 Sarasota Film Festivali’nde En İyi Yönetmen ödülüne layık görülen Mutual Appreciation, eleştirmenler tarafından da beğeni toplamıştır.
Film, Massachusetts’te yaşayan müzisyenlerin birbirleriyle olan ilişkilerini konu alıyor. Hikaye, bir müzisyen olan Alan’ın New York’tan ayrılıp arkadaşı Lawrence’ın yanına gitmesiyle başlar. Burada çevresindeki müzisyenlerle tanışır ve bu süreçte çeşitli romantik ilişkiler yaşar. Film, karakterlerin arasındaki diyalogları, samimi anları ve hayatın sıradanlığını yansıtır.
9. Wendy and Lucy – Wendy ve Lucy (2008) – IMDB: 7.1
2008 yapımı “Wendy and Lucy”, drama türünde bir Amerikan bağımsız filmidir. Yönetmenliğini Kelly Reichardt yaparken başrolde Michelle Williams yer almaktadır. Film, Cannes Film Festivali’nde gösterilmiş ve eleştirmenlerden olumlu eleştiriler almıştır.
Bir kadının hayatı, potansiyel olarak kazançlı bir yaz işine giderken raydan çıkar. Arabası bozulduğunda ve köpeği barınağa götürüldüğünde, mali durumu iyiden iyiye bozulur. Aç, arkadaşsız ve neredeyse beş parasız olan Wendy, en büyük korkusuyla yüzleşmek için umutsuz önlemlere başvurmak zorunda kalacaktır.
10. Frances Ha (2012) – IMDB: 7.4
2012 yapımı Frances Ha, Amerikalı yönetmen Noah Baumbach tarafından yazılan ve yönetilen bir komedi-drama filmidir. Film, Greta Gerwig tarafından canlandırılan Frances adlı bir dansçının hayatını takip eder. Filmde Gerwig’e Mickey Sumner, Adam Driver ve Michael Zegen gibi oyuncular eşlik ediyor. Frances Ha, eleştirel beğeni toplamış ve birçok ödül kazanmıştır. 2012 Toronto Uluslararası Film Festivali’nde gösterilen yapım, çeşitli festivallerde gösterilerek En İyi Film, En İyi Yönetmen ve En İyi Kadın Oyuncu gibi birçok ödül kazandı. Film, yaklaşık 3 milyon dolarlık bir bütçeyle çekildi ve gişede 4 milyon dolardan fazla hasılat elde etti.
Frances, New York’ta yaşayan bir dansçıdır ve en iyi arkadaşı Sophie ile birlikte yaşamaktadır. Sophie, Frances’in en yakın arkadaşıdır ve hayatında en önemli kişidir. Ancak Sophie, Frances’in beklemediği bir karar alır ve onların arkadaşlığı üzerindeki etkisi Frances’i şaşırtır. Frances, arkadaşlığı ve hayatındaki diğer zorluklarla mücadele ederken kendi yolunu bulmaya çalışır.
