Darren Aronofsky, 12 Şubat 1969’da New York’ta dünyaya gelen bir film yönetmeni ve senaristtir. Sinemacılıkta profesyonelleşmek üzere gittiği Harvard Üniversitesi’nde Cabaret Müzikali başta olmak üzere birçok oyun yönetmiştir. Bitirme tezi ve aynı zamanda ikinci kısa filmi olan Supermarket Sweep, MTV tarafından satın alınmış ve aynı yıl 1992’de yayınlanmıştır. Aronofsky, 1994 yılında sinemacı dostları Scott Franklin ve Ari Handel ile birlikte Protozoa Pictures adlı yapım şirketini kurdu. Aynı zamanda bu şirket, Pi ve Requiem for a Dream gibi Darren Aronofsky’nin başyapıtları da dahil olmak üzere birçok filmin yapımcılığını üstlenmiştir.
Aronofsky’nin yönetmen olarak ilk büyük filmi, Jared Leto, Jennifer Connolly ve Ellen Burstyn’in başrolleri paylaştığı, Hubert Selby Jr.’ın aynı adlı romanından uyarlanan bir drama filmi olan “Requiem for a Dream” idi. Film Fransa’nın ulusal film ödülü olan César Ödülleri ve Ulusal Film Eleştirmenleri Derneği Ödülleri gibi pek çok film festivalinde ödül kazandı. Ayrıca, yapımın En İyi Film de dahil olmak üzere dört Oscar adaylığı bulunuyor.
Darren Aronofsky’nin yönetmenlik tarzı
Darren Aronofky; gerçeküstü, rahatsız edici ve psikolojik tesire sahip filmleriyle tanınan bir yönetmendir. Ayrıca Pi ve Requiem for a Dream gibi, kullandığı sinema tekniği açısından “zor” filmler yapmakla ünlüdür. Sık sık Hollywood’un en cüretkar film yapımcılarından biri olarak adı anılan yönetmenin filmlerinin oldukça karanlık ve yoğun olduğu ve vermek istediği tekil bir mesaj olduğu görülüyor.
İlk filmleri başta olmak üzere, filmlerinden bazıları; filmografisinde oldukça geri planda kalmış, ayrıca hem izleyiciler hem de eleştirmenler tarafından olumsuz karşılanmıştır. Gençliğinden itibaren çok yetenekli bir film yapımcısı olan Darren Aronofsky sinemacılık kariyeri içerisinde kendisini de geliştirmiş bir yönetmendir.
Darren Aronofsky, filmlerinde kendi kişiliğini yansıtıyor ancak ilginç bir şekilde filmleri arasında genellikle herhangi bir tematik bağlantı bulunmuyor. Filmlerinde aynı anlatı aracını ve aynı tür diyalogları kullanmaktan özellikle kaçınıyor. Ayrıca, alışılmadık kamera açılarına olan hayranlığı dışında, filmlerinde istikrarlı bir teknik kullanımı bulunmuyor. Bu sebepten yönetmenlik deneyimini deneysel bir tarzda sürdürüyor ve birbirinden tamamen farklı olay ve durumları işleyen iki bambaşka filmin yakın zamanlarda yönetmenliğini üstlenmiş olması seyircilere oldukça şaşırtıcı gelebiliyor.
Darren Aronofsky’nin çalışmaları, net bir vizyon ortaya koyması ve tutarlı tematik kaygılar taşıması itibariyle çağdaşı olan diğer sinemacıların eserlerinden ayrışıyor. Filmlerinde seyircilerini son derece kutuplaştıran ve özgün yorumlara açık konular seçen Aronofsky, seyircilerine filmleri içerisinde alt metinler sunmayı oldukça önemsiyor.
Bugün bu ünlü yönetmenin toplam 9 eserini kısa tanıtımlar eşliğinde sizlerle buluşturacağız. Dramadan aksiyona, psikolojik gerilimden korkuya pek çok türde esere imza atmış Darren Aronofsky filmografisi sizlerle…
Keyifli okumalar…
Bu yazımızı da incelemek isteyebilirsiniz: 2023 Oscar Adayları Açıklandı: “Everything Everywhere All At Once” 11 Dalda Oscar’a Aday Gösterildi
1. Fortune Cookie (1991) – IMDB: 5.2
Darren Aronofsky’nin ilk filmi olma özelliğine sahip olan bu kısa metrajlı yapımın yapımcılığını Jody Teora üstleniyor. Ünlü görüntü yönetmeni Usa Stoll ile çalışan Aronofsky’nin analog kamera ile çekilen bu filmi, sonraki yıllarda da sinemacılık tarzını hayli etkiliyor.
Fal bağımlısı hale gelen ve kapı kapı dolaşan bir satıcı, bir şans kurabiyesinden iyi şans kazanamadıkça satışlarını tamamlayamayacağının ve o âna kadarki tüm başarılarını aslında fal kurabiyelerine borçlu olduğunun farkına varır.
2. Noah – Nuh: Büyük Tufan (2014) – IMDB: 5.8
Darren Aronofsky’nin yönettiği bir diğer yapım olan Noah, 2014 yapımı bir aksiyon ve drama filmidir. Satürn ve Altın Küre ödüllerine aday gösterilen filmin başrol koltuğunda Russell Crowe oturmaktadır. Filmin yardımcı oyuncuları arasında da Jennifer Connelly ve Anthony Hopkins gibi ünlü oyuncular bulunmaktadır. 160 milyon doları bulan bütçesine karşın gişede yaklaşık 360 milyon dolar hasılat elde eden yapım, İslamî öğreti ile çeliştiği için kimi ülkelerde gösterime alınmadı.
Yükselen sel suları gezegeni yıkıma sürüklerken, Noah Dünya’nın masum hayvanlarını kurtarması için Tanrı tarafından görevlendirilmiştir. Adem ve Havva’nın günahlarını oğulları Kabil ve Habil aracılığıyla nesiller boyunca aktarılışı, pek çok yıkıma sebep olmuş. Ancak diğer kardeş olan Şit’in soyu aracılığıyla insanlık kendisini temize çekecek liderler bulabilmiştir. Noah da bunlardan bir tanesidir. Bir kehanet aracılığıyla yaklaşan kıyamete şahitlik eden Noah, gördüklerine anlam verebilmek için büyükbabası Methuselah’ı bulmaya çalışır. İnsanlığın ve tüm canlıların kaderi Noah’nın ellerindedir.
3. Protozoa (1993) – IMDB: 6.3
Aronofsky’nin sinemacılık tarzını etkileyen temel eserlerinden birisi olan Protozoa, kısa metrajlı bir drama filmidir. Yönetmenlik hayatının önemli bir parçası olan bu film, aynı zamanda Darren Aronofsky ve ortaklarının kurmuş olduğu ilk yapım şirketinin de adını taşımaktadır. Aronofsky, 2022 yapımı son filmi olan The Whale dahil, çoğu filminde Protozoa’nın temel tematik kaygılarını taşımıştır.
Bu kısa film, çeşitli bağımlılıklardan muzdarip olan 3 arkadaşın hikayesidir. Ot ve televizyon bağımlılığı olan Dave ile iki arkadaşı, hafta içi her gün; zihinsel engelli öğrencilerden oluşan bir kafilenin evlerine dönmek üzere otobüse binmelerini izlemek için buluşmaya başlarlar.
4. mother! – Anne! (2017) – IMDB: 6.6
Darren Aronofsky’nin son uzun metrajlı yapımlarından birisi olan mother!, 2017 yapımı bir dram ve korku filmidir. En İyi Korku Filmi dalında Satürn ödülüne aday gösterilen film, 30 milyon dolarlık bütçesine karşın yaklaşık 45 milyon dolar hasılat elde etmiştir. İlk gösterimini Altın Aslan ödülü için yarıştığı Venedik Film Festivali’nde yapan mother!, Jennifer Lawrence, Javier Bardem, Ed Harris ve Michelle Pfeiffer’dan oluşan etkileyici bir oyuncu kadrosuna sahiptir.
Cennet gibi yemyeşil bir ormanın içerisindeki bir düzlükte, yakın zamanda yanarak yerle bir olmuş ancak özveriyle restore edilmiş tenha bir malikane bulunmaktadır. Bir çift bu malikanede inzivaya çekilme kararı alırlar. Bir zamanlar ünlü bir şair olan orta yaşlı eş, bu süreçte başyapıtını yaratma arzusu içindedir. Ancak, beklenmedik bir şekilde; gece geç saatlerde malikanelerinin kapısı çalınır ve kendilerini gizemli bir ziyaretçi karşılar. Bu ziyaretçinin varlığı, şairin durağan hayal gücünü harekete geçirecektir.
5. The Fountain – Kaynak (2006) – IMDB: 7.2
Darren Aronosky’nin gişe başarısı kazanmayan nadir eserlerinden birisi olan 2006 yapımı romantik drama ve gizem filmi The Fountain, 35 milyon dolarlık bütçesine karşın gişede sadece 16 milyon dolar hasılat elde etmiştir. Hugh Jackman, Rachel Weisz ve Ellen Burstyn’den oluşan oyuncu kadrosu ve konusu ile övgülere konu olan film, ilk gösterimini yaptığı Venedik Film Festivali’nde Altın Aslan ödülü için yarışmış, Satürn ve Altın Küre ödüllerine aday gösterilmiştir. Film ayrıca, Requiem for a Dream ve Pi’nin film müziklerinin bestecisi olan Clint Mansell’in ürettiği müzikleri ile öne çıkmıştır.
Film, aşkları uğruna sonsuzluğun peşinde koşan erkekler hakkında geçmişten, bugünden ve gelecekten üç hikayeden oluşuyor. Maya ülkesindeki bir fatih, esir kraliçesini kurtarmak için hayat ağacını aramaktadır. Çeşitli ağaçlarla çalışan bir tıp araştırmacısı, ölmekte olan eşini kurtaracak bir çare aramaktadır. Bir baloncuğun içinde korunan yaşlı bir ağaçla seyahat eden bir uzay yolcusu, bir nebulanın içine sarılmış ve ölmekte olan bir yıldıza doğru ilerlemektedir. Bu üç hikâye, filmin içerisinde kesişirken akıllarda tek bir soru olacak. Başarabilecekler mi?
6. Pi (1998) – IMDB: 7.3
Sundance Film Festivali’nde Darren Aronofsky’ye Yönetmen Ödülü kazandıran ve Büyük Jüri Ödülü’ne aday gösterilen Pi, 1998 yapımı bir korku, gizem ve dram filmidir. Yönetmenin ilk uzun metraj filmi olan bu eserin başrol koltuğunda Sean Gulette oturmaktadır. 150.000 doların altında kalan düşük bütçesine karşın 3 milyon doları aşan hasılat elde eden Pi, dini ve matematiksel referanslara oldukça fazla kez değinmektedir.
Max, evinde varoluşa dair her şeyi anlamak için bir anahtar olarak görülebilecek bir süper bilgisayar inşa eden dahi bir matematikçidir. Ancak hem marjinal dini bir tarikattan hem de yüksek güçlü Wall Street firmasından temsilciler Max’in bu sırrını duyduklarında, Max’in peşine düşmeye başlarlar.
7. The Whale – Balina (2022) – IMDB: 7.8
3 Oscar ve 4 BAFTA ödülüne aday gösterilen The Whale, Darren Aronofsky’nin dram türündeki 2022 yapımı son uzun metrajlı filmidir. 3 milyon dolarlık düşük bütçesine karşın 30 milyon doları aşkın hasılat elde eden film, hâlâ sinema gösterimindedir. Venedik Film Festivali’nden ödüllerle ayrılan bu yapımın başrollerinde Brendan Fraser, Sadie Sink, Hong Chau, Ty Simpkins ve Samantha Morton bulunmaktadır.
Durağan bir yaşamı olan ve morbid obeziteden muzdarip bir öğretmen, oldukça uzun bir zamandır görüşmediği ve psikolojik sorunları bulunan kızı ile yeniden bağ kurmaya çalışır.
8. The Wrestler – Şampiyon (2008) – IMDB: 7.9
The Wrestler, Darren Aronofsky’nin yönettiği 2008 yapımı bir psikolojik drama filmidir. İlk gösterimini Venedik Uluslararası Film Festivali’nde yapan ve bu festivalde Altın Aslan Ödülü’nü kazanan filmin, iki dalda Oscar adaylığı bulunmaktadır, ayrıca En İyi Orijinal Şarkı dalında Altın Küre ödülü kazanmıştır. 25’ten fazla profesyonel güreşçiyi oyuncu kadrosuna katan The Wrestler, 45 milyon dolara yakın gişe performansı ile döneminde adından söz ettirmiştir.
Sahne adı “The Ram” olan ve herkes tarafından tanınan Robin Ramzinski, 80’li yıllarda ün kazanmış bir güreşçidir. Geçen yılların ardından Robin, en tanınmış rakiplerinden birinin 20. yıl rövanşını kabul ettikten sonra, maddi açıdan rahatlama imkânı bulur. Ancak işler beklediği gibi gitmez. Yeni bir hayata uyum sağlamakta zorlanan Robin, emeklilikle başa çıkabilecek mi, yoksa her şeyini riske atıp en iyi yaptığı işe geri mi dönecek?
9. Black Swan – Siyah Kuğu (2010) – IMDB: 8.0
Black Swan, Darren Aronofsky’nin yönetmenliği ve Natalie Portman’ın başrol oyunculuğu ile beğeni toplayan, 2010 yapımı bir psikolojik gerilim filmidir. Natalie Portman’a ilk En İyi Kadın Oyuncu Oscar’ını kazandıran film, 5 dalda Oscar’a aday gösterilmiştir. Ayrıca Altın Küre Ödülleri’nde de 4 dalda ödül kazanan film, 13 milyon dolarlık bütçesine karşın yaklaşık 330 milyon dolar hasılat elde etmiştir.
Nina Sayers, New York’ta bir bale topluluğunda dansçıdır. Kendini sanatçılığına adamıştır ama özgüvensizdir. Ayrıca gençliğinde bir balerin olan ve hamile kalınca dansçılığı bırakan otoriter annesinin yanında yaşamakta ve çeşitli baskılara maruz kalmaktadır. Nina, sanat yönetmeni Thomas Leroy’un yeni Kuğu Gölü balesinin seçmelerindeki başarısı ile göz doldurmuş ve Lily dışında herkesi gölgede bırakmıştır. Bu derinden rekabet, Nina’yı başarılı olmak için olmadığı bir kişiliğe bürünmeye sürükleyecektir.
