Tarihin en önemli filozoflarından Platon’un kurduğu akademinin girişine “matematik bilmeyen giremez” yazdırdığı söylenir. Matematiği evrenin dili olarak tanımlayanların sayısı hiç de az değil. Öte yandan bu kadim uğraşın, gündelik yaşamlarımızı kuşatan “somut bir gerçek” olduğunu kim inkâr edebilir. Kısacası matematik, hem akademik hem de gündelik hayatın kesişim noktasında duran en temel kavram. İşte bu sebeplerle bilim tarihine adını altın harflerle yazdıran bilim insanlarının ve mucitlerin aynı zamanda birer matematik dehası olduğu gibi hatalı bir fikre kapılmış olabilirsiniz. Ancak tarihte matematikle arası hiç de iyi olmayan milyonların safında yer tutan büyük ismimler de vardı. İşte matematik bilmeyen bilim insanları ve mucitlerden bazıları.
1. Michael Faraday
İngiliz bilim insanı ve mucit Michael Faraday, bilim tarihini şekillendiren isimlerden biri. Ancak bu büyük deha aynı zamanda matematik bilmeyen bilim insanları kümesinin bir üyesi!
1791 yılında sıradan bir demircinin oğlu olarak dünyaya gelen Michael Faraday, bugün “Elektriğin Babası” olarak anılıyor. İlk elektrik motorunu ve ilk elektrik jeneratörünü icat eden isim de oydu. Ayrıca soğutma teknolojisinin temellerini atanda Faraday’dan başkası değildi. İşte bu üretken deha, 1846 yılında görünür ışığın bir tür elektromanyetik radyasyon olduğunu da fark etmişti. Ne var ki matematik konusunda yeteri kadar yetenekli değildi. Teorisini matematiksel kanıtlarla destekleyemiyordu. İşte bu sebeple bilim dünyası, Faraday’ın teorisine sırt çevirdi. İngiliz bilim insanının doğrulayan matematiksel denklemler ise ancak 18 yıl sonra, İskoç fizikçi James Clerk Maxwell tarafından geliştirildi.
2. Charles Darwin
Bugün, İngiliz biyolog ve doğa tarihçisi Charles Darwin’in adını bilmeyen yok. Seçilim yoluyla evrim kuramının kurucusu olan Darwin, tarihteki en önemli bilim insanlarından biri olarak kabul ediliyor. Bu bakımdan düşündüğümüzde Darwin, matematik bilmeden de büyük bir bilim insanı olunabileceğinin en güzel örneği konumunda.
Evet, Darwin de matematik bilmeyen bilim insanları arasında yer alıyor. Ünlü bilim insanın bu konu hakkında “Matematiğe çalıştım ama çok yavaş ilerledim.” dediği biliniyor. Bununla birlikte Darwin’in matematikten nefret ettiğini söylemek dahi mümkün. Ancak Darwin’in yaşamının ilerleyen yıllarında yeteri kadar matematik öğrenmediğine pişman olduğunu hatırlatmamız gerekiyor: “En azından matematiğin önde gelen büyük prensiplerini anlayacak kadar ilerlemediğim için derin bir pişmanlık duydum çünkü bu şekilde donatılmış insanlar ekstra bir sağduyuya sahip görünüyorlar.”
3. Alexander Graham Bell
İskoç bilim insanı ve telefonun mucidi Alexander Graham Bell de matematikle ciddi sorunları olan insanlardan biriydi. Biyografi yazarı Robert V. Bruce, Alexander Graham Bell’in matematik bilgisinin hiçbir zaman bilim dünyasındaki çağdaşlarına eşit olmadığını ifade ediyor. Ayrıca bu büyük mucidin matematiği sıkıcı bulduğunu ve matematik notlarının yüksek olmadığını belirtiyor.
4. Thomas Edison
İcatları ile modern dünyayı önemli şekilde etkileyen mucit Thomas Edison da matematikle başı belada olan dehalardan. Öyle ki Edison’un Isaac Newton’un Philosophiae Naturalis Principia Mathematica isimli matematik kitabını zorlukla bitirdiği ve matematiği “hiçbir zaman kurtulamadığım bir hoşnutsuzluk” şeklinde tanımladığı biliniyor.
5. Jack Horner
Amerikalı paleontolog Jack Horner, Batı Yarımküre’de ilk kez dinozor yumurtası keşfetmeyi başaran bilim insanı olarak tarihe geçti. Bu bakımdan, tarih öncesi dönemin hükümdarları hakkındaki bilgilerimizi şekillendiren isimlerin başında geliyor. Ancak bilim insanının bu büyük başarısı, lisedeki matematik öğretmenlerinin ufak çaplı bir şok yaşamasına sebep olmuş olabilir!
6. E.O. Wilson
2021 yılında hayatını kaybeden Amerikalı biyolog, doğa bilimci ve yazar Edward Osborne Wilson, evrimsel biyoloji alanına yaptığı katkılar sebebiyle “Darwin’in Varisi” ve “Yeni Darwin” olarak da isimlendiriliyordu. Ne var ki matematik alanında gerçekten de son derece başarısızdı. 2013 yılında kaleme aldığı bir kitapta, üniversitedeyken matematik dersi almaktan kaçındığını dile getiriyor. Ancak matematik bilmeyen bilim insanları kategorisinin doğal üyesi konumunda olan Wilson, alandaki bilgisini biraz olsun genişletebilmek için saygın bir profesör olduktan sonra yarı yaşındaki lisans öğrencileriyle birlikte matematik derslerine devam ettiğini ifade ediyor.
Kaynak: 1