ListeList
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Koronavirüs
  • Sinema
  • Kadın
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Seyahat
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • +18
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Koronavirüs
  • Sinema
  • Kadın
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Seyahat
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • +18
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
ListeList
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle

Ana sayfa » Teknoloji - Bilim » Bilim İnsanları Karanlık Madde Arayışlarını Hassaslaştırdı

Bilim İnsanları Karanlık Madde Arayışlarını Hassaslaştırdı

Ogün Utku Dikici Yazar: Ogün Utku Dikici
1 Mayıs 2019
Kategori: Teknoloji - Bilim
0
Bilim İnsanları Karanlık Madde Arayışlarını Hassaslaştırdı
Share on FacebookShare on Twitter

İsveç’teki Lund Üniversitesi’nden araştırmacılar, evrendeki karanlık maddenin araştırılması konusunda diğer alternatifler düşünüldüğünde onlara oranla daha etkili sonuçlar verebilecek yeni bir teknik geliştirdiler. Bu yeni teknikle birlikte artık CERN’de üretilen verilerin çok daha büyük miktarlarını analiz edebiliyorlar.

Keşfedilmemiş yeni parçacıklara ait verileri siliyor olabiliriz

The CERN Data Center

CERN’deki araştırma tesisindeki LHC (The Large Hadron Collider) hızlandırıcısında, neredeyse ışık hızında çarpışan protonlar üzerine uzun bir deney serisi halen ve durmadan devam etmektedir. Hızlandırıcı kapasitesi arttıkça, veri miktarı sürekli artmaktadır. Bununla birlikte, üretilen büyük miktardaki bu veriyi işlemek ve depolamak da git gide zorlaşmaktadır. Bu nedenle araştırmacılar, hangi verileri daha yakından incelemeleri gerektiğine dair sürekli bir değerlendirme içinde bulunmaktadırlar.

Lund Üniversitesi’nde bir parçacık fizikçi olan ve CERN’deki ATLAS deneylerinden gelen veriler üzerinde çalışan Caterina Doglioni; “Eğer dikkatli olmazsak, karanlık madde oluşturan parçacıklar gibi bugüne dek keşfedilmemiş, tamamen yeni parçacıklara ait verileri silebiliriz”. diyor.

Caterina Doglioni, CERN’de üretilen bu muazzam miktardaki verinin nasıl daha iyi kullanılacağına odaklanan söz konusu çalışmanın arkasındaki araştırmacılardan biri. 

Görünür ve Karanlık Madde arasındaki bağın izlerine bakmaya çalışıyoruz

Teknik aslında basit bir yaklaşımla başlıyor…

Tüm bilgileri deney süresince kaydetmek ve daha sonraki bir tarihte analiz etmek yerine, verilerin analizinin büyük bir kısmını kısa sürede yaparsak, böylece olayın çok daha küçük bir kısmını kaydedip saklamak zorunda kalırız. Diğer LHC deneyleri tarafından da kullanılan bu teknik, böylece araştırmacıların yeni parçacıkların izlerini içerebilecek daha birçok olayı kaydetmelerini ve saklamasını sağlar.

Doglioni’ye göre umut ettikleri şey; görünür ve karanlık madde arasında bir bağlantı oluşturabilecek kuvvetlerin taşıyıcısı olma ihtimali olan ve şu ana kadar bilinmeyen parçacıklar hakkında belirtiler bulabilmek.

“Aracı” olarak adlandırdığımız bu yeni parçacıklar, son derece kısa ömürlü olan kuark çiftlerine, yani atomlardaki protonların ve nötronların yapı bloklarına parçalanabilir. Kuarklar parçalandığındaysa, ekipmanlarımızla tespit edebileceğimiz bir tür parçacık banyosu oluşuyor.”

Evrenimizin % 95’i karanlık

Araştırma topluluğu, oldukça uzun bir zamandır evrenimizin büyük bir bölümünü oluşturan zorlu karanlık madde hakkında cevaplar arıyor. Şu anda algıladığımız, ölçebildiğimiz ve üzerine tartıştığımız tüm fizik aslında evrenin yalnızca % 5’ini oluşturuyor. Bilim insanlarının büyük çoğunluğu, kalan % 95’lik kısmın; henüz keşfedilmemiş olan Karanlık Madde (Dark Matter) ve Karanlık Enerji’den (Dark Enerji) oluştuğuna inanıyor.

Peki bizleri evrenin % 95’ini görmediğimiz bir şeyin oluşturduğu fikrine iten şey ne? 

Diğer tüm kuvvetli deliller ve ayrıntıların dışında bu yaklaşımın temeli; galaksilerin, onların içinde görebildiğimizden çok daha fazla maddeye sahipmiş gibi dönmeleri gerçeğine dayanmaktadır.

Karanlık madde bu temel gök mekaniği hesaplarından tahmin edildiğine göre, tüm evrenimizin % 27’sini oluşturmaktadır.

Bunun yanında, bir de evrenin genişlemesiyle ilgili hesaplarımızda, nereden geldiğini bilmediğimiz bir fazlalık faktörü bulunmakta. Bu göremediğimiz fazla enerji, evrenimizi genişlerken sürekli hızlanmasına neden oluyor. İşte buna da karanlık enerji diyoruz ve hesaplamalarımıza göre bu enerji de evrenimizin % 68’ini oluşturmakta.

Araştırmacılar 31 Ekim günü; tüm dünya üzerindeki bir dizi araştırma ve olaya ithafen “Karanlık Madde Günü” (Dark Matter Day) olarak ilan ettiler.

Karanlık Madde avı

Caterina Doglioni, “Karanlık maddenin var olduğunu biliyoruz. Normalde ölçüm araçlarımızdan geçip gidiyor, ancak kaydedemiyoruz. Ve fakat araştırmamızda ona bağlı parçacıkların ürünlerini görmeyi umuyoruz” dedi.

Karanlık maddelerin, çok düşük etkileşimli parçacıklar oldukları düşünülmektedir. Bu nedenle madde ile etkileşime girmeleri olasılığı düşüktür. Araştırmacılar, egzotik ve yaratıcı yeni yöntemler dışında karanlık maddeleri kalorimetreler ile gözlemlemeye çalışmaktadır. Bu sistemlerde sensörler neredeyse evrenin mutlak sıcaklık noktasına dek soğutulurlar. Böylece sensörler için zaman durma noktasına gelir ve atomları titreşimleri git gide küçülür.

Sensörler karanlık madde ile karıştırılabilecek (en çok nötrinolarla karıştırılırlar) parçacıklar için kademeli bir filtreleme girişine sahiptir ve sensörün kalbine yalnızca karanlık maddeye ait parçacığın girip bir iz bırakması istenir.

 

Ayrıca karanlık maddenin sensörün içinden geçerken onunla etkileşebilmesi için —özellikle tuz madeniz gibi- yer altı yapılarının parçacıkları yavaşlatma etkisi kullanılır. Böylece ölçüm sistemleri büyük oranda yalıtılmış yer altı tesislerde çalıştırılmak üzere hazırlanır.

Sensörler soğutuculara yerleştirilip iyice mühürlenir ve -genellikle 2 yıl civarı sürecek- ölçümlere başlanılır. Ölçüm süreci sonunda sensörde bir sinyal varsa, ölçülen enerji aralığına bağlı olarak parçacığın bir karanlık maddeye ait olup olmadığı üzerine yorumlar yapılır ve bu yorumlar bir sonraki ölçüm ya da proje için teorik temeli oluşturur.

Bunun dışında karanlık madde araştırmaları için farklı detektör sistemleri ve özel deney düzenekleri de kullanılmaktadır.

Ancak hepsinin ortak noktası; olabildiğince küçük ve zor etkileşen bir parçacığı bulmak için, düzeneğin parçacıkla etkileşecek bölümünün olabildiğince yalıtılmış ve soğuk olmasıdır.

Henüz tam anlamıyla onu anlayışımızın kapısını aralayamadığımız için, karanlık madde konusundaki araştırmalar farklı teknoloji ve tekniklere dayanmakta. Bu nedenle araştırma grubunun mevcut veri işleme yöntemine yeni bir bakış açısı kazandırması çok önemli.

Doglioni yine de karanlık madde arayışında anlamlı bir atılım gerçekleşmesinin ne kadar zaman alacağı üzerine bir tahmin yürütmeye cesaret edemiyor. Bu sırada Doglioni, araştırma girişimleri ilerledikçe, “spin — off” (yan ürün etkileri) sağlandığını gözlemliyor.

Bu, büyük miktardaki verilerin nasıl işleneceği hakkındaki teknik; araştırma topluluğu dışında da değerli olmakla beraber, endüstri ile çeşitli işbirliklerinin başlatılmasını sağlamıştır.

 

Çalışmanın orijinaline aşağıdaki bağlantıdan ulaşabilirsiniz.

M. Aaboud et al. Search for Low-Mass Dijet Resonances Using Trigger-Level Jets with the ATLAS Detector in pp Collisions at s=13  TeV. Physical Review Letters, 2018; 121 (8) DOI: 10.1103/PhysRevLett.121.081801

PaylaşTweetleGönder
Ogün Utku Dikici

Ogün Utku Dikici

1983 yılında Şebinkarahisar’da doğdu. Mühendislik ve Fizik alanlarında eğitim aldı. Uygulamalı Fizik alanında yüksek lisansını yaparken Ege Üniversitesi Fizik Bölümü’nde araştırma asistanı olarak çalışmaya başladı. Bu süre zarfında süperiletken bolometreler, SQUID sensörler, transparan metal-oksitler, kriyojenik soğutma, malzeme bilimi, metroloji ve nano üretim konularında yerli, yabancı, ortak bir dizi çalışma yürüttü ve projelerde yer aldı.Çeşitli uluslararası kurumlardan ödüller aldı. Çalışmaları ABD, Avrupa ve Asya’nın çeşitli ülkelerinde yayımlandı.Ardından akademik hayatını sonlandırarak mühendislik hizmeti vermeye başladı. Halen İzmir’de yaşamakta olup Endüstri 4.0, endüstriyel otomasyon ve metalurji alanlarında Ar-Ge yapmaktadır.

İleri
Cinsel Sağlığımız İçin Dikkat Etmemiz Gereken 5 Önemli Nokta

Cinsel Sağlığımız İçin Dikkat Etmemiz Gereken 5 Önemli Nokta

Yorum yapabilmek için bir ListeList hesabınız olması gerekmektedir. Aşağıdaki bağlantı ile hemen bir hesap oluşturabilirsiniz.

Listelist'e üye ol

İlgili İçerikler

Tehlike Bitmedi: Uzmanlar Yeni Bir Salgına Neden Olabilecek SADS-CoV Virüsü Hakkında Uyardı
Teknoloji - Bilim

Tehlike Bitmedi: Uzmanlar Yeni Bir Salgına Neden Olabilecek SADS-CoV Virüsü Hakkında Uyardı

Tüm Netflix İçerikleri 1 Saniyede İndirilebilir: Bilim İnsanları En Hızlı İnternete Ulaştı
Teknoloji - Bilim

Tüm Netflix İçerikleri 1 Saniyede İndirilebilir: Bilim İnsanları En Hızlı İnternete Ulaştı

21 Gün Yanılgısı: Bir Alışkanlığı Bırakmak Gerçekten Ne Kadar Sürüyor?
Sağlıklı Yaşam

21 Gün Yanılgısı: Bir Alışkanlığı Bırakmak Gerçekten Ne Kadar Sürüyor?

Kontrolü Elinize Alın: Kaygıyı Heyecana Dönüştürmek İçin Neler Yapabilirsiniz?
Sağlıklı Yaşam

Kontrolü Elinize Alın: Kaygıyı Heyecana Dönüştürmek İçin Neler Yapabilirsiniz?

23 Ocak 2021
Theodora: Seks İşçiliğinden İmparatoriçeliğe Uzanan Hayatıyla Bizans Tarihine Damga Vuran Kadın
Kadın

Theodora: Seks İşçiliğinden İmparatoriçeliğe Uzanan Hayatıyla Bizans Tarihine Damga Vuran Kadın

22 Ocak 2021
Kadınlar Kokunuzla Aşk Yaşayacak!  Afrodizyak Etkili En İyi 10 Erkek Parfümü
Alışveriş

Kadınlar Kokunuzla Aşk Yaşayacak! Afrodizyak Etkili En İyi 10 Erkek Parfümü

22 Ocak 2021
Teknoloji dizileri
Belgesel

Teknoloji Çağına Farklı Bir Pencereden Bakmanızı Sağlayacak 12 Çarpıcı Belgesel

22 Ocak 2021
Okurken Keyfinizi Yerine Getirecek Haftanın En Güzel 39 Tweeti
ListeList Özel

Okurken Keyfinizi Yerine Getirecek Haftanın En Güzel 39 Tweeti

22 Ocak 2021
“Çocuklarıma Yaptıklarına Dayanamadım!” Canlı Yayında Eşini Öldürdüğünü İtiraf Eden Alime Toprak Sosyal Medyanın Gündeminde
Gündem

“Çocuklarıma Yaptıklarına Dayanamadım!” Canlı Yayında Eşini Öldürdüğünü İtiraf Eden Alime Toprak Sosyal Medyanın Gündeminde

22 Ocak 2021
Hem Eğlenin Hem Öğrenin: Netflix İle 6 Adımda Yabancı Dil Öğrenme Rehberi
ListeList Özel

Hem Eğlenin Hem Öğrenin: Netflix İle 6 Adımda Yabancı Dil Öğrenme Rehberi

22 Ocak 2021
Kusursuz Bir Cilde Sahip Olmak Hayal Değil! Cildinizi Işıl Işıl Yapacak En İyi Kil Maskeleri
Alışveriş

Kusursuz Bir Cilde Sahip Olmak Hayal Değil! Cildinizi Işıl Işıl Yapacak En İyi Kil Maskeleri

22 Ocak 2021
Uyku Felci Nedir? 7 Maddede Uyku Felci Hakkında Bilmeniz Gereken Her Şey
Sağlıklı Yaşam

Uyku Felci Nedir? 7 Maddede Uyku Felci Hakkında Bilmeniz Gereken Her Şey

22 Ocak 2021
Rüya Tabirleri: Rüyalar Gelecekten Haber Taşıyor mu?
ListeList Özel

Rüya Tabirleri: Rüyalar Gelecekten Haber Taşıyor mu?

21 Ocak 2021
İngiltere’ye Vize Sağlayan Ankara Anlaşması Nedir? Şartları Nelerdir? Ne Zaman Bitecek?
ListeList Özel

İngiltere’ye Vize Sağlayan Ankara Anlaşması Nedir? Şartları Nelerdir? Ne Zaman Bitecek?

7 Ekim 2020
Evde Hijyen Sağlamanın En Pratik Yolu: Buharlı Temizleyiciler
Alışveriş

Evde Hijyen Sağlamanın En Pratik Yolu: Buharlı Temizleyiciler

10 Nisan 2020
Oyunlardan Uygulamalara: Çocuklara Evde İngilizce Öğretmenin 7 Etkili Yolu
Gündem

Oyunlardan Uygulamalara: Çocuklara Evde İngilizce Öğretmenin 7 Etkili Yolu

9 Nisan 2020
Ruhunuzu Dinlendirin: Mandala Çizimi ve En İyi Mandala Boyama Kitapları
Alışveriş

Ruhunuzu Dinlendirin: Mandala Çizimi ve En İyi Mandala Boyama Kitapları

8 Nisan 2020
Kendi Saçını Kesmek İsteyen Erkeklere: Evde Saç Kesim Rehberi
ListeList Özel

Kendi Saçını Kesmek İsteyen Erkeklere: Evde Saç Kesim Rehberi

8 Nisan 2020
Evde Canı Sıkılanlara Birbirinden Keyifli 18 Hobi ve Aktivite
Alışveriş

Evde Canı Sıkılanlara Birbirinden Keyifli 18 Hobi ve Aktivite

25 Mart 2020
Evde Verimli Vakit Geçirmek İçin Faydalanabileceğiniz 16 Online Eğitim Platformu
ListeList Özel

Evde Verimli Vakit Geçirmek İçin Faydalanabileceğiniz 16 Online Eğitim Platformu

16 Mart 2020
Tablet Fiyatları: En İyi Tabletler Hangileri? Çok Satan 7 Tablet Modeli ve Özellikleri
Alışveriş

Tablet Fiyatları: En İyi Tabletler Hangileri? Çok Satan 7 Tablet Modeli ve Özellikleri

15 Mart 2020
Hayat Yarışında Çocuğunuzu Bir Adım Öne Geçirecek Faydalı Uygulamalar
Kadın

Hayat Yarışında Çocuğunuzu Bir Adım Öne Geçirecek Faydalı Uygulamalar

28 Eylül 2019
Kokusuyla Hafızalara Kazınan 15 Erkek Parfümü
Alışveriş

Kokusuyla Hafızalara Kazınan 15 Erkek Parfümü

8 Haziran 2019
Tuzsuz Şampuan Ne İşe Yarar? Tuzsuz Şampuanı Neden Tercih Etmeliyiz?
Sağlıklı Yaşam

Tuzsuz Şampuan Ne İşe Yarar? Tuzsuz Şampuanı Neden Tercih Etmeliyiz?

10 Nisan 2019
“Çocuğum Tablet Başından Kalkmıyor” Diyenlere 8 Alanda 40 Etkinlik Önerisi
Gündem

“Çocuğum Tablet Başından Kalkmıyor” Diyenlere 8 Alanda 40 Etkinlik Önerisi

9 Nisan 2019
  • Hakkımızda
  • Gizlilik Politikası
  • Muvafakatname
  • Yazı Gönder
  • Reklam
  • İletişim

© 2019 ListeList - Yeni Nesil Medya Platformu

Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Koronavirüs
  • Sinema
  • Kadın
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Seyahat
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • +18
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video

© 2019 ListeList - Yeni Nesil Medya Platformu

Oturum süresi doldu

Lütfen tekrar giriş yapın. Giriş sayfası yeni bir pencerede açılacaktır. Giriş yaptıktan sonra pencereyi kapatıp bu sayfaya dönebilirsiniz.

>

ListeList'ten en iyi şekilde faydalanabilmeniz için çerezler (cookies) kullanmaktayız.

Daha fazla bilgi ve hangi çerezleri kabul edip etmeyeceğinizi öğrenmek için ayarlara bir göz atabilirsiniz.

ListeList
Gizlilik

ListeList'ten en iyi şekilde faydalanabilmeniz için çerezler (cookies) kullanmaktayız. Çerez bilgileri tarayıcınızda saklanmaktadır ve takip eden ziyaretlerinizde siz olduğunuzu bilebilmek, sitenin hangi alanlarını ilgi çekici bulduğunuzu incelemek gibi amaçlarla kullanılmaktadır.

Kullanılması gerekli çerezler

Kullanılması gerekli çerezler tercihlerinizi saklamak ve buna uygun hizmet verebilmek adına her zaman etkin durumdadır.

Eğer bu çerezi kapatırsanız, bu ekranda yapmış olduğunuz tercihleri de saklayamayız. Bu da siteye ger gelişinizde çerezleri etkinleştirip etkinleştirmeme işlemini tekrar yapmanız gerektiği anlamına geliyor.