ListeList
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Koronavirüs
  • Sinema
  • Kadın
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Seyahat
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • +18
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Koronavirüs
  • Sinema
  • Kadın
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Seyahat
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • +18
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
ListeList
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle

Ana sayfa » Teknoloji - Bilim » Dönen Kara Delik Uzaya Işık Hızında Plazma Bulutu Püskürttü

Dönen Kara Delik Uzaya Işık Hızında Plazma Bulutu Püskürttü

Ogün Utku Dikici Yazar: Ogün Utku Dikici
1 Mayıs 2019
Kategori: Teknoloji - Bilim
0
Dönen Kara Delik Uzaya Işık Hızında Plazma Bulutu Püskürttü
Share on FacebookShare on Twitter

Astronomlar, dünyadan neredeyse 8000 ışık yılı uzaklıktaki bir kara delikte hızla dönen jetleri keşfettiler. Parçacık fiziğinde jetler; hadronizasyon (yani kuark ve gluonlardan çıkan hadronların oluşum süreci) sonucu koni şeklinde bir geometri biçiminde oluşan hadron ve diğer parçacıklar bulutu olarak düşünülebilir.

29 Nisan günü Nature’da yayımlanan araştırma, V404 Cygni kara deliğinden çıkan jetlerin, daha önce bu kadar kısa zaman dilimlerinde hiç görülmemiş şekilde davrandığını gösteriyor.

Jetler, -potansiyel olarak yalnızca birkaç dakika uzaklıktaki- yüksek hızlı plazma bulutları ile birlikte dönerken, kara delikten dışarı doğrultuda farklı yönlere doğru püskürüyorlar gibi görünüyor.

Yanlış hizalanma

Uluslararası Radyo Astronomi Araştırma Merkezi’nin (International Centre for Radio Astronomy Research “ICRAR”) Curtin Üniversitesi ayağı baş yazarı Doçent Dr. James Miller — Jones, kara deliklerin evrendeki en aşırı nesnelerden biri olduğunu söyledi.

“Bu şimdiye dek karşılaştığım en olağanüstü kara delik sistemlerinden biri.”

“Birçok kara delik gibi, yakındaki bir yıldızdan besleniyor. Gazı yıldızdan uzağa çekiyor ve bu maddelerden kara deliği çevreleyen yerçekimine doğru spiraller şeklinde bir malzeme diski oluşturuyor.”

“V404 Cygni’de farklı olan şeyin; malzeme diski ile kara deliğin birbirlerine göre yanlış olarak hizalanması olduğunu düşünüyoruz. Bu, diskin iç kısmının dönen topaç gibi sallanmasına ve ateşleme yönünü değiştirirken farklı yönlerde fırlamasına neden oluyor gibi görünüyor…”

V404 Cygni

V404 Cygni ilk olarak 1989’da büyük bir jet ve radyasyon patlaması çıkardığında kara delik olarak tanımlandı.

Astronomlar arşive ait fotografik plakalara bakarak, 1938 ve 1956’daki erken dönem gözlemlerde kara delikte gerçekleşmiş patlamalara rastladılar.

Doçent Miller — Jones, V404 Cygni’nin 2015 yılında 2 hafta süren çok daha parlak bir patlama yaşadığı zaman, dünyanın dört bir yanındaki teleskopların olup bitenleri incelemek için harekete geçtiğini söyledi.

“Herkes, üzerine atlayabileceği her teleskoba sarıldı” ve “Yani bu inanılmaz gözlemsel kapsamaya sahibiz”.

Kütle çekimiyle dans eden jetler

V404 Cygni’deki püsküren jetlerin temsili çizimi. Radyo teleskoplarımızla, en iç bölgelerden çıkan ve iç toplama diskiyle yönü değişen tekil parlak plazma bulutları görüyoruz.
“Çizim: ICRAR”

Doçent Miller — Jones ve ekibi kara deliği okuduğunda, jetlerinin daha önce hiç görülmemiş bir şekilde davrandıklarını gördüler.

Jetlerin genellikle kara deliklerin kutuplarından direk olarak ateşlendiği düşünüldüğünde, farklı zamanlarda farklı yönlerde ateş eden bu jetler sıradışı bir davranış sergiliyorlardı.

Ve üstüne üstük -birkaç saatten fazla olmayacak bir periyotla- çok hızlı bir şekilde yön değiştiriyorlardı.

Doçent Miller — Jones, jetlerin hareketindeki değişimin, bir kara delik etrafındaki dönen madde diski olan “birikim diski” yüzünden olduğunu söyledi.

V404 Cygni’nin birikim diskinin 10 milyon kilometre genişliğinde olduğunu ve iç kısımdaki birkaç bin kilometrenin parlak patlamalar nedeniyle şişip sallandığını söyledi.

Doçent Miller — Jones, “Birikim diskinin iç kısmı, jetleri onun etrafında dolaştırmak için etkili bir şekilde kullanıyor” dedi.

“Bunu yavaşlatan bir topacın yalpalaması gibi düşünebilirsiniz, yalnızca bu durumda, yalpalama Einstein’ın genel görelilik teorisinden kaynaklanıyor.”

Yakın zamanda çok defa gördüğümüz radyo teleskoplarının yeni tekniklerle kullanılmasına bir örnek daha

Very Large Array (VLA) Radyo Teleskopları

Araştırmacılar bu gözlem için, Amerika Birleşik Devletleri boyunca, Karayipler’deki Virjinya Adası’ndan Havai’ye kadar 10 farklı radyo teleskobundan oluşan bir “çok uzun çizgisel dizi”den (Very Long Baseline Array) yararlandılar.

Alberta Üniversitesi’nden kısa süre önce doktorluk derecesi alan ve şu anda Havai’de çalışan araştırmanın ortak yazarlarından Dr. Alex Tetarenko, jetlerin hızla yön değiştirmesinin, bilim insanlarını radyo teleskoplarının kullanımı konusunda farklı bir bakış açısına doğru zorladığını söyledi. Genç bilim insanı Dr. Tetarenko Havai’de Doğu Asya Gözlemevi Üyesi (East Asian Observatory Fellow) olarak çalışmakta.

Çok hızlı bir olayı görüntülemeyi başardılar

Dr. Tetarenko; “Tipik olarak, radyo teleskopları birkaç saatlik gözlemden tek bir görüntü üretir” dedi. “Fakat bu jetler o kadar hızlı yön değiştiriyorlardı ki, 4 saatlik bir görüntüde sadece bir bulanıklık gördük. Bu bir saniyelik enstantane hızı ile bir şelale fotoğrafı çekmek gibiydi.”

Bunun yerine araştırmacılar her biri yaklaşık 70 saniye uzunluğunda 103 ayrı görüntü ürettiler ve bir araya getirdiler.

Dr Tetarenko, “Bunu yaparak çok kısa bir süre içinde bu değişiklikleri görebildik” dedi.

ICRAR’ın Curtin Üniversitesi ayağına da dayanan bu çalışmanın bir diğer ortak yazarı Dr. Gemma Anderson, iç toplama diskinin sallanmasının, evrendeki diğer aşırı olaylarda da meydana gelebileceğini söyledi.

Dr. Anderson, “Kara deliğin dönüşü ve içine doğru çektiği malzemelerden oluşan diskin hareketleri birbirleri ile yanlış bir hizaya girdiğinde, kara delik daha hızlı beslenmeye başlar ve böyle bir şeyi görmeyi beklersiniz” dedi.

“Bu, evrende çok hızlı bir şekilde beslenen süper kütleli kara delikler ya da bir kara delik bir yıldızı parçaladığında oluşan gelgit ve bozulma olayları gibi bir sürü başka parlak ve patlayıcı olayı içerebilir.”

 

Çalışmanın orijinaline aşağıdaki bağlantıdan ulaşabilirsiniz.

James C. A. Miller-Jones, Alexandra J. Tetarenko, Gregory R. Sivakoff, Matthew J. Middleton, Diego Altamirano, Gemma E. Anderson, Tomaso M. Belloni, Rob P. Fender, Peter G. Jonker, Elmar G. Körding, Hans A. Krimm, Dipankar Maitra, Sera Markoff, Simone Migliari, Kunal P. Mooley, Michael P. Rupen, David M. Russell, Thomas D. Russell, Craig L. Sarazin, Roberto Soria & Valeriu Tudose. A rapidly-changing jet orientation in the stellar-mass black hole V404 Cygni. Nature, 2019 DOI: 10.1038/s41586-019-1152-0

PaylaşTweetleGönder
Ogün Utku Dikici

Ogün Utku Dikici

1983 yılında Şebinkarahisar’da doğdu. Mühendislik ve Fizik alanlarında eğitim aldı. Uygulamalı Fizik alanında yüksek lisansını yaparken Ege Üniversitesi Fizik Bölümü’nde araştırma asistanı olarak çalışmaya başladı. Bu süre zarfında süperiletken bolometreler, SQUID sensörler, transparan metal-oksitler, kriyojenik soğutma, malzeme bilimi, metroloji ve nano üretim konularında yerli, yabancı, ortak bir dizi çalışma yürüttü ve projelerde yer aldı.Çeşitli uluslararası kurumlardan ödüller aldı. Çalışmaları ABD, Avrupa ve Asya’nın çeşitli ülkelerinde yayımlandı.Ardından akademik hayatını sonlandırarak mühendislik hizmeti vermeye başladı. Halen İzmir’de yaşamakta olup Endüstri 4.0, endüstriyel otomasyon ve metalurji alanlarında Ar-Ge yapmaktadır.

İleri
ABD Kongresi’nden Google’a Konum İzleme Veritabanı İle İlgili 8 Kritik Soru

ABD Kongresi'nden Google’a Konum İzleme Veritabanı İle İlgili 8 Kritik Soru

Yorum yapabilmek için bir ListeList hesabınız olması gerekmektedir. Aşağıdaki bağlantı ile hemen bir hesap oluşturabilirsiniz.

Listelist'e üye ol

İlgili İçerikler

Evrenin Kalp Atışı: Bilim İnsanları Kozmik Gaz Bulutu ve Kara Delik Arasında Ritmik Atım Tespit Etti
Teknoloji - Bilim

Evrenin Kalp Atışı: Bilim İnsanları Kozmik Gaz Bulutu ve Kara Delik Arasında Ritmik Atım Tespit Etti

Kara delik hakkında bilgiler
Teknoloji - Bilim

Evrenin En Gizemli Kozmik Cismi “Kara Delik” Hakkında Bilmeniz Gereken Her Şey

Samanyolu’nun Merkezinde Bulunan Kara Deliğin Etrafında Bulunan Tuhaf Nesneler
Teknoloji - Bilim

Samanyolu’nun Merkezinde Bulunan Kara Deliğin Etrafında Bulunan Tuhaf Nesneler

Kontrolü Elinize Alın: Kaygıyı Heyecana Dönüştürmek İçin Neler Yapabilirsiniz?
Sağlıklı Yaşam

Kontrolü Elinize Alın: Kaygıyı Heyecana Dönüştürmek İçin Neler Yapabilirsiniz?

23 Ocak 2021
Theodora: Seks İşçiliğinden İmparatoriçeliğe Uzanan Hayatıyla Bizans Tarihine Damga Vuran Kadın
Kadın

Theodora: Seks İşçiliğinden İmparatoriçeliğe Uzanan Hayatıyla Bizans Tarihine Damga Vuran Kadın

22 Ocak 2021
Kadınlar Kokunuzla Aşk Yaşayacak!  Afrodizyak Etkili En İyi 10 Erkek Parfümü
Alışveriş

Kadınlar Kokunuzla Aşk Yaşayacak! Afrodizyak Etkili En İyi 10 Erkek Parfümü

22 Ocak 2021
Teknoloji dizileri
Belgesel

Teknoloji Çağına Farklı Bir Pencereden Bakmanızı Sağlayacak 12 Çarpıcı Belgesel

22 Ocak 2021
Okurken Keyfinizi Yerine Getirecek Haftanın En Güzel 39 Tweeti
ListeList Özel

Okurken Keyfinizi Yerine Getirecek Haftanın En Güzel 39 Tweeti

22 Ocak 2021
“Çocuklarıma Yaptıklarına Dayanamadım!” Canlı Yayında Eşini Öldürdüğünü İtiraf Eden Alime Toprak Sosyal Medyanın Gündeminde
Gündem

“Çocuklarıma Yaptıklarına Dayanamadım!” Canlı Yayında Eşini Öldürdüğünü İtiraf Eden Alime Toprak Sosyal Medyanın Gündeminde

22 Ocak 2021
Hem Eğlenin Hem Öğrenin: Netflix İle 6 Adımda Yabancı Dil Öğrenme Rehberi
ListeList Özel

Hem Eğlenin Hem Öğrenin: Netflix İle 6 Adımda Yabancı Dil Öğrenme Rehberi

22 Ocak 2021
Kusursuz Bir Cilde Sahip Olmak Hayal Değil! Cildinizi Işıl Işıl Yapacak En İyi Kil Maskeleri
Alışveriş

Kusursuz Bir Cilde Sahip Olmak Hayal Değil! Cildinizi Işıl Işıl Yapacak En İyi Kil Maskeleri

22 Ocak 2021
Uyku Felci Nedir? 7 Maddede Uyku Felci Hakkında Bilmeniz Gereken Her Şey
Sağlıklı Yaşam

Uyku Felci Nedir? 7 Maddede Uyku Felci Hakkında Bilmeniz Gereken Her Şey

22 Ocak 2021
Rüya Tabirleri: Rüyalar Gelecekten Haber Taşıyor mu?
ListeList Özel

Rüya Tabirleri: Rüyalar Gelecekten Haber Taşıyor mu?

21 Ocak 2021
İngiltere’ye Vize Sağlayan Ankara Anlaşması Nedir? Şartları Nelerdir? Ne Zaman Bitecek?
ListeList Özel

İngiltere’ye Vize Sağlayan Ankara Anlaşması Nedir? Şartları Nelerdir? Ne Zaman Bitecek?

7 Ekim 2020
Evde Hijyen Sağlamanın En Pratik Yolu: Buharlı Temizleyiciler
Alışveriş

Evde Hijyen Sağlamanın En Pratik Yolu: Buharlı Temizleyiciler

10 Nisan 2020
Oyunlardan Uygulamalara: Çocuklara Evde İngilizce Öğretmenin 7 Etkili Yolu
Gündem

Oyunlardan Uygulamalara: Çocuklara Evde İngilizce Öğretmenin 7 Etkili Yolu

9 Nisan 2020
Ruhunuzu Dinlendirin: Mandala Çizimi ve En İyi Mandala Boyama Kitapları
Alışveriş

Ruhunuzu Dinlendirin: Mandala Çizimi ve En İyi Mandala Boyama Kitapları

8 Nisan 2020
Kendi Saçını Kesmek İsteyen Erkeklere: Evde Saç Kesim Rehberi
ListeList Özel

Kendi Saçını Kesmek İsteyen Erkeklere: Evde Saç Kesim Rehberi

8 Nisan 2020
Evde Canı Sıkılanlara Birbirinden Keyifli 18 Hobi ve Aktivite
Alışveriş

Evde Canı Sıkılanlara Birbirinden Keyifli 18 Hobi ve Aktivite

25 Mart 2020
Evde Verimli Vakit Geçirmek İçin Faydalanabileceğiniz 16 Online Eğitim Platformu
ListeList Özel

Evde Verimli Vakit Geçirmek İçin Faydalanabileceğiniz 16 Online Eğitim Platformu

16 Mart 2020
Tablet Fiyatları: En İyi Tabletler Hangileri? Çok Satan 7 Tablet Modeli ve Özellikleri
Alışveriş

Tablet Fiyatları: En İyi Tabletler Hangileri? Çok Satan 7 Tablet Modeli ve Özellikleri

15 Mart 2020
Hayat Yarışında Çocuğunuzu Bir Adım Öne Geçirecek Faydalı Uygulamalar
Kadın

Hayat Yarışında Çocuğunuzu Bir Adım Öne Geçirecek Faydalı Uygulamalar

28 Eylül 2019
Kokusuyla Hafızalara Kazınan 15 Erkek Parfümü
Alışveriş

Kokusuyla Hafızalara Kazınan 15 Erkek Parfümü

8 Haziran 2019
Tuzsuz Şampuan Ne İşe Yarar? Tuzsuz Şampuanı Neden Tercih Etmeliyiz?
Sağlıklı Yaşam

Tuzsuz Şampuan Ne İşe Yarar? Tuzsuz Şampuanı Neden Tercih Etmeliyiz?

10 Nisan 2019
“Çocuğum Tablet Başından Kalkmıyor” Diyenlere 8 Alanda 40 Etkinlik Önerisi
Gündem

“Çocuğum Tablet Başından Kalkmıyor” Diyenlere 8 Alanda 40 Etkinlik Önerisi

9 Nisan 2019
  • Hakkımızda
  • Gizlilik Politikası
  • Muvafakatname
  • Yazı Gönder
  • Reklam
  • İletişim

© 2019 ListeList - Yeni Nesil Medya Platformu

Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Koronavirüs
  • Sinema
  • Kadın
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Seyahat
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • +18
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video

© 2019 ListeList - Yeni Nesil Medya Platformu

Oturum süresi doldu

Lütfen tekrar giriş yapın. Giriş sayfası yeni bir pencerede açılacaktır. Giriş yaptıktan sonra pencereyi kapatıp bu sayfaya dönebilirsiniz.

>

ListeList'ten en iyi şekilde faydalanabilmeniz için çerezler (cookies) kullanmaktayız.

Daha fazla bilgi ve hangi çerezleri kabul edip etmeyeceğinizi öğrenmek için ayarlara bir göz atabilirsiniz.

ListeList
Gizlilik

ListeList'ten en iyi şekilde faydalanabilmeniz için çerezler (cookies) kullanmaktayız. Çerez bilgileri tarayıcınızda saklanmaktadır ve takip eden ziyaretlerinizde siz olduğunuzu bilebilmek, sitenin hangi alanlarını ilgi çekici bulduğunuzu incelemek gibi amaçlarla kullanılmaktadır.

Kullanılması gerekli çerezler

Kullanılması gerekli çerezler tercihlerinizi saklamak ve buna uygun hizmet verebilmek adına her zaman etkin durumdadır.

Eğer bu çerezi kapatırsanız, bu ekranda yapmış olduğunuz tercihleri de saklayamayız. Bu da siteye ger gelişinizde çerezleri etkinleştirip etkinleştirmeme işlemini tekrar yapmanız gerektiği anlamına geliyor.