2020 yılında tüm dünyayı etkisi altına alan koronavirüs pandemisi her alanda olduğu gibi çalışma düzenlerini de etkiledi. Bu süreçte birçok şirket uzaktan ya da rotasyonlu çalışma gibi farklı uygulamalara yöneldi. Ancak tüm bunlar işveren ve çalışan arasındaki sorunları da beraberinde getirdi. Maaş, pandemiden önce çalışanların iş seçimindeki en baskın faktör olarak ön plana çıkıyordu. Maaş ne kadar yüksekse çalışanın verimliliğinin de o ölçüde artacağı düşünülüyordu. Ancak çalışma sistemlerinin değişmesiyle birlikte çalışanların iş yerinden beklentileri değişmeye başladı. Maaş hala en önemli motivasyon kaynağını oluştursa da artık tek başına yeterli görülmüyor. Çalışanların çoğu evlerinin bir odasını ofise çevirdiği için yan haklar ve esnek yan haklar gibi kavramlar ön plana çıkıyor. Çalışanların maaş dışında belirli haklara sahip olması onların hem verimliliğini hem de motivasyonunu artırıyor. Motivasyon yükseldiğinde ise iş verimliliği artıyor ve bu durum işverenlere kazanç olarak geri dönüyor. Peki nedir bu esnek yan haklar?
Yan haklar ve esnek yan haklar arasındaki fark nedir?
Yan haklar, belirli bir hizmet karşılığında işverenin çalışana maaş dışında sunduğu ek faydalardır. Sağlık sigortası ve sosyal güvenlik gibi bazı yan haklar yasalarca zorunlu tutulmuştur. Diğer yan haklar işverenin inisiyatifine bırakılmıştır. Yan haklar kapsamında ücretsiz kahvaltı ve öğle yemeği, yol yardımı, özel sağlık sigortası, çocuk bakımı, spor salonu üyeliği, eğitim ve giyim yardımı gibi örnekler verilebilir.
Günümüzde birçok işveren, çalışanlarını memnuniyetinin ne kadar önemli olduğunun farkında. Bu nedenle şirketler, kurum kültürü oluşturmak ve çalışanların bu kültüre bağlılığını sağlamak için geniş bir destek sistemi oluşturuyor. Bu destek sisteminde maaşların dışında çalışanların hayatlarını kolaylaştıracak bazı haklar sunuluyor. İşte bu noktada esnek yan haklar kavramı ön plana çıkıyor.
Esnek yan haklar kavramı, çalışanların kendi ihtiyaçlarına göre yan haklarını seçtiği bir sistemi tanımlıyor. Avrupa ve Kuzey Amerika’da uzun bir süredir uygulanan bu sistemde, her çalışanın farklı ihtiyaçları olabileceği göz önünde bulunduruluyor. Kişiye özel yan haklar sunulduğunda çalışanların iş verimliliği arttığı gibi kurumuna da daha fazla bağlılık gösteriyor. Aynı zamanda şirketin, iş arayanlar arasında tercih edilebilirlik oranı artıyor.
Esnek yan haklar nasıl seçiliyor?
Örneğin iş veren çalışanlarına şu yan hakları sunuyor:
- Yemek kartı
- Konser, tiyatro ve sinema bileti
- Ek tatil hakkı
- Bireysel emeklilik
- Özel sağlık sigortası
- Netflix, Spotify ya da YouTube üyeliği
- Kreş desteği
- Ev interneti ücreti
- Spor salonu üyeliği
- Evcil hayvan sağlığı sigortası
- Giyim yardımı
- Öğrenci kredisi borcu olan çalışanlara destek ödemesi
- Fazladan ücretli doğum izni
- Yakıt kartı
Yemek, yakıt ve özel sağlık sigortası gibi yan hakları artık birçok şirket standart olarak çalışanlarına sunmaktadır. Bunlar dışında yukarıda belirtilen diğer yan haklardan çalışanlar kendilerine bir paket oluşturabiliyor. İşte çalışanların kendileri için oluşturduğu paketler esnek yan haklar kapsamına giriyor. Örneğin öğrenci kredisi borcu olan bir çalışan kendisi için şirketin sunduğu bu hakkı tercih edebilir. Ya da yakın zamanda doğum yapacak olan başka bir çalışan yan haklar paketi oluştururken fazladan ücretli doğum iznini tercih edebilir.
Esnek yan haklar şirketlere ne gibi faydalar sağlıyor?
Esnek yan hakların şirketlere sağladığı en önemli fayda, çalışanların iş verimliliğinde görülen artıştır. Öte yandan bu sistem, şirketlerin prestijlerini yükselterek şirket çalışanları arasında bir farkındalık yaratıyor. Esnek yan haklar, çalışanların kendilerini daha değerli hissetmesini sağlıyor. Bu durum ise yetenekleri şirket içinde tutarak markanın kendi kültürüne değer katmasıyla sonuçlanıyor. Aynı zamanda şirketler herkesin çalışmak isteyeceği özel bir kuruma dönüşüyor. Bu sayede iş arayan yetenekler tarafından tercih edilme oranları artıyor.
İlginizi çekebilir:
Çalışanların İstifa Etmelerinde Ekonomik Kaygı Dışındaki 8 Neden
