Hayvan göçleri, küçük böceklerden devasa mavi balinaya kadar doğada yaygın olarak görülen bir olgu. Her yıl milyonlarca hayvan, yiyecek bulmak, barınmak veya üremek amacıyla uzun yolculuklara çıkar. Bu hayvanlar, karada, denizde ya da havada binlerce kilometre kat ederken, adeta dayanıklılıklarını test eder. Hayvan göçleri, hem bireysel hayatta kalma hem de türün devamlılığı için kritik bir rol oynar. Farklı türler, göç yollarını belirlerken içgüdüsel olarak manyetik alanları, hava koşullarını ve çevresel işaretleri kullanır. İşte doğadaki en ilginç hayvan göçleri 👇
1. En uzun yol katedilen göç – Kutup sumruları
Kutup sumruları (Sterna paradisaea), ortalama 90-120 gram ağırlığa ve 64-76 santimetre kanat açıklığına sahip, sade görünümlü küçük kuşlardır. İlk bakışta göç konusunda iddialı görünmeyebilirler, ancak dünyadaki en uzun mesafeyi göç eden hayvanlar arasındadır. Kuzey ve Güney Kutbu arasında gidip gelirken sürekli yazı takip eden bu kuşlar, yıl boyunca deniz üzerinde yaşam sürerler. Kuzeydeki yaz sona ererken, Antarktika’ya doğru göç ederek yeni bir yazın başladığı güneye yönelirler. Yılda yaklaşık 40.000 kilometre yol kat ettikleri düşünülse de, son araştırmalar bu mesafenin iki katına kadar çıkabileceğini göstermektedir.
2. Nesiller süren bir yolculuk – Kral kelebekleri
Belki de en bilinen göçlerden biri, kral kelebeğinin nesiller boyunca süren yolculuğudur. Kral kelebekleri (Danaus plexippus), özellikle Kanada’dan Meksika’ya uzanan 4.800 kilometrelik yolculuklarıyla ünlüdür. Her yıl milyonlarca kelebek, kuzeydeki bölgelerini terk ederek kışı geçirmek üzere Sierra Madre dağlarındaki köknar ormanlarına doğru uçar. İlkbahar geldiğinde, dönüş yolculuğu başlar ve bu süreç üç ila beş nesil boyunca devam eder. Yolda, dişi kelebekler tırtılların beslenebileceği ipek otu bitkilerine yumurta bırakır. Bu döngüde yeni doğan nesiller, atalarının başlattığı yolculuğu tamamlar. Bilim insanları, bu kelebeklerin rotayı nasıl bildiklerini hâlâ tam olarak çözememiş olsa da, yön bulmak için Dünya’nın manyetik alanını ve güneşin konumunu kullandıkları düşünülmektedir.
3. En kalabalık göçlerden biri: Antiloplar
Göç denince akla gelen en dramatik örneklerden biri, antilopların (Connochaetes taurinus) devasa sürüler halinde gerçekleştirdiği yolculuktur. Büyük boynuzları ve tıknaz yapılarıyla dikkat çeken bu hayvanlar, zebralar (Equus quagga) ve ceylanlarla (Eudorcas thomsonii) birlikte bir milyondan fazla bireyden oluşan sürüler halinde yaşar. Kurak mevsimde taze ot ve su arayışıyla Tanzanya ve Kenya arasında büyük bir göç başlatırlar. Yüzlerce kilometre ve iki ülke boyunca süren bu yolculukta, sürü halinde hareket ederek avcıların hedefi olmaktan kaçınmaya çalışırlar. Aslanlar (Panthera leo), sırtlanlar (Crocuta crocuta) ve timsahlar (Crocodylus niloticus) gibi yırtıcıların tehdidi altında, sürüden kopmamak hayati öneme sahiptir.
4. Yavaş ve kararlı – Kambur balina
Kambur balinalar (Megaptera novaeangliae), yaklaşık 36.000 kilogram ağırlığıyla dünyanın en büyük hayvanları arasında yer alır. Yetişkin bireyler 18 metreye kadar uzayabilir ve 48 yıl veya daha fazla yaşayabilir. Yaz aylarında kril ve küçük balıklarla beslenmek için soğuk sulara giderken, kışın yavrularını korumak ve avcılardan kaçınmak için daha sıcak sulara göç ederler. Her iki yönde de 8.000 kilometreyi bulan bu yolculuk, memeliler arasında en uzun göçlerden biridir. Yavaş yüzmelerine rağmen, kesintisiz günlerce süren yolculuklarla mesafe kat ederler. Bu süre boyunca beslenmezler ve hayatta kalmak için yazın depoladıkları yağları kullanırlar.
5. Dayanıklılığın sembolü – Somonlar
Doğadaki en ilginç hayvan göçleri yazımızın sonuna geldik. Somonlar, Atlantik ve Pasifik okyanuslarında geçirdikleri zamanın ardından, doğdukları nehirlere geri dönerler. Okyanustan nehirlere göç ederken kimyasal sinyaller, güneş ve Dünya’nın manyetik alanını kullanarak rotalarını bulurlar. Nehre ulaştıktan sonra, “somon koşusu” olarak bilinen bir süreçle akıntıya karşı yüzerek doğdukları yere ulaşmaya çalışırlar. Bu süreçte yırtıcılardan kaçarken şelaleleri aşmak gibi inanılmaz bir dayanıklılık sergilerler. Pasifik somonları (Atlantik somonlarının aksine) yumurtladıktan sonra yaşam döngüsünü tamamlayıp ölürler.
