Osmanlı İmparatorluğu döneminde insanların bir araya gelerek bilgi ve fikir alışverişinde bulunduğu, hem gündelik hem de siyasi olayların değerlendirildiği kıraathaneler toplumsal yaşamın en önemli “sivil” mekânları arasındaydı. Bununla birlikte Anadolu coğrafyasındaki kıraathane kültürü, her ne kadar önemli ölçüde değişmiş olsa da varlığını sürdürüyor. Kıraathaneler, bugün de ülkenin dört bir yanındaki pek çok insanın en önemli toplanma mekânları arasında.
Ancak günümüz kıraathanelerinin temelini oluşturan şeylerden biri oyunlar. Günümüzde kıraathaneleri dolduran insanlar vakitlerini tavla, okey veya çeşitli kâğıt oyunları oynayarak geçiriyor. Ancak Diyarbakır’daki bir kıraathane, ülke genelindeki kıraathanelerden bir hayli farklı. Bağlar ilçesindeki kıraathane, 1992 yılından bu yana şehirdeki satranç müdavimlerinin buluşma noktası. Detaylara birlikte bakalım.
Kıraathaneler, tarihin en önemli sivil mekânları arasındaydı
Özellikle Osmanlı İmparatorluğu döneminde kıraathanelerin, toplumsal ve siyasi yaşamın en önemli unsurları arasında olduğu biliniyor. Yani kıraathaneleri yalnızca insanların sosyalleşme ihtiyacını karşılayan, çay-kahve içilen basit yapılar olarak düşünmek doğru değil.
Üstelik ülkemizdeki kıraathane kültürü, günümüzde de varlığını sürdürüyor. Ancak kıraathanelerin toplumsal yaşamdaki işlevini ve önemini büyük oranda yitirdiği ve artık daha çok “kahvehane” şeklini aldığı da rahatlıkla söylenebilir.
Günümüz kıraathanelerinde çoğu zaman tavla, okey veya çeşitli kâğıt oyunları oynanıyor
Ancak Diyarbakır, ülke genelindekilerden oldukça farklı bir kıraathaneye ev sahipliği yapıyor. Bağlar ilçesindeki Esnaf Çayevi, 1992 yılından bu yana şehirdeki satranç müdavimlerinin buluşma noktası
Elbette bu kıraathanede de çaylar, kahveler içiliyor, sohbetler ediliyor. Ancak bu kıraathaneye gelenlerin oynayabileceği tek oyun satranç. Zaten kıraathanenin müşterileri de temelde satranç oynamak için buraya geliyor.
Diyarbakır’daki satranç kıraathanesi, özellikle 60 yaş üzerindeki satranç oyuncularını bir araya getiriyor
Bazı satranç müdavimleri, uzun yıllardır neredeyse her gün satranç kıraathanesine geldiğini ve burada satranç oynadığını dile getiriyor. Bununla birlikte Diyarbakır satranç kıraathanesi, her ne kadar yoğun olarak “yaşlı satranç ustalarının” uğrak noktası olsa da genç satrançseverler arasında da hayli popüler bir mekân.
Farklı meslek gruplarından çok sayıda satranç oyuncusu, Diyarbakır satranç kıraathanesi çatısı altında kozlarını paylaşıyor
Kıraathane zaman zaman oldukça çekişmeli satranç oyunlarına sahne oluyor. Özellikle satrançtaki hünerleri ve başarılarıyla bilinen oyuncuların yer aldığı karşılaşmalar, satrançseverler tarafından büyük bir ilgiyle takip ediliyor.
İlginizi çekebilir:
Osmanlı’da Kahve Kültürü: Toplumun İlk Sivil Toplanma Mekanı Kahvehaneler Neden Kapatıldı?
Kaynak: 1
