Aykırı yönetmen dendiğinde hemen aklımıza David Lynch ismi geliyor. Peki “David Lynch kimdir?”
Kendine özgü tarzı ile aykırı filmlere imza atan ve bunun sonucunda çoğu zaman eleştirilen David Lynch, çağımızın en değerli yönetmenleri arasında görülüyor. David Lynch, “Böyle tuhaf filmler olmamalı” diyenlere inat değişmeden ve eleştirilere kulak asmadan fikirlerini cesurca beyaz perdeye aktardı. Böylece adım adım başarıya ulaştı. Beyaz perdenin aykırı adamı David Lynch kimdir madde madde okuyup öğrenelim.
David Lynch, 20 Ocak 1946’da ABD’nin Missoula şehrinde doğdu
İki kardeşi olan David Lynch’in babası bilim adamıydı ve işi gereği çok fazla taşınıyorlardı. Lynch, Bu yüzden uzun süreli arkadaşlıklar kuramadı.
Sinema şimdilik dursun: Sanat yapmaya fırça darbeleri ile başladı
Resim yapmayı çok seven Lynch, Corcoran Sanat ve Tasarım Okulu’nda eğitim aldı. Günden güne resim yapmayı büyük bir tutku haline getiren Lynch, sanatını ilerletmek istedi ve Pennsylvania Güzel Sanatlar Akademisi’ni bitirdi. İlerleyen yıllarda ise Amerikan Film Enstitüsü’nde eğitim gördü.
Genç yaşta evlendi
David Lynch, 1967 yılında daha çok gençken Peggy Lynch ile evlendi ve 21 yaşındayken baba oldu. David Lynch ve Peggy Lynch, 1974 yılında boşandı. Daha sonrasında 3 kez daha evlenen David Lynch’in toplam dört çocuğu var.
İlk kısa filmini 1966 yılında çekti
Bir nevi öğrenci projesi olan 1967 yapımı bu kısa film, David Lynch’in ilk yönetmenlik deneyimi oldu. Ardından 1968 yılında, The Alphabet adlı öğrenme korkusunu konu alan 4 dakikalık bir kısa filme imza attı. Ayrıca, 1974 yılında The Amputee isimli 9 dakikalık bir kısa film daha çekti.
Tecrübesi ile çektiği filmlerin süreleri de uzadı
Çektiği kısa filmler ile deneyim kazanan David Lynch, 1970 yılında kendine has karanlık tarzını yansıttığı 34 dakikalık The Grandmother filmini çekti. Film için gerekli bütçeye sahip olmadığı için Amerikan Film Enstitüsü’den 5000 dolarlık burs aldı. Fakat, film hesaplamaların aksine 7200 dolar tuttu.
Ünlü yönetmenin marifetleri saymakla bitmiyor
David Lynch, sinema ve resim yeteneğinin yanı sıra mobilya tasarımı ve fotoğraf çekme konusunda da oldukça başarılı. Ayrıca çok az biliniyor olsa da, bir heavy metal grubunda gitarist olarak yer alıyor.
1977 yılında ilk uzun metraj filmi Eraserhead’i çekti
1971 yılında AFI’a giren David Lynch, unutulmaz bir yönetmen olmak için adım adım ilerliyordu. Bu sefer Amerikan Film Enstitüsü’nden 10.000 dolar burs alan David Lynch, Eraserhead filminin çekimlerine başladı ve 1977 yılında bitirdi. Bazı sinema yazarları filmi eleştirirlerken, bazıları ise filmdeki sahnelerin yönetmenin yaşadığı şeylerin yansıması olduğunu yazdı.
Tam bir başyapıt: Fil Adam (The Elephant Man)
Aykırı yönetmenin yükselişe geçtiği film ise 1980 yapımı The Elephant Man oldu. David Lynch’in bu filmi 8 dalda Oscar’a adaya oldu. Gerçek bir hikayeden uyarlanan ve siyah beyaz çekilen The Elephant Man, 19. yüzyıl Londra’sındaki nadir görülen bir hastalığa sahip olan bir adamı anlatıyor. Filmin oyuncu kadrosunda ise John Hurt, Anthony Hopkins ve Anne Bancroft gibi usta oyuncular yer alıyor.
1984 yılında 45 milyon dolarlık bütçeyle çektiği Dune filmi, beklentileri karşılamadı
Yaptığı hataları tekrarlamayan başarılı yönetmen, 1986 yılında Blue Velvet (Mavi Kadife) filmini çekti
Hatalarından ders almış olacak ki Blue Velvet filmi ile harika bir iş çıkardı. Yönetmen, bu film ile “En İyi Yönetmen” dalında Oscar’a aday olmayı başardı.
Twin Peaks (İkiz Tepeler) ile TV dünyasına adım attı
1990 yılında suç gerilim dizisi Twin Peaks’i çekmeye başladı. Toplamda 32 bölüm çekilmesine rağmen Körfez Savaşı yüzünden sadece 29 bölümü yayınlandı ve 1 yıl sonra yayını durduruldu. 2017 yılında ise dizinin 3. sezonu yayınlandı.
1997’de çektiği Lost Highway (Kayıp Otoban) filminin müzikleri çok ünlü oldu
Lost Highway filminin müzikleri çok dikkat çekti Öyle ki, Rammstein, Marilyn Manson ve David Bowie gibi ünlü müzisyenler tarafından filmin müzikleri kaydedildi.
1999’da çektiği The Straight Story (Straight’in Hikayesi) ile Cannes’da “En İyi Yönetmen” ödülünü kazandı
Gelelim birçok kişinin izleyip anlamadığı filme: Mulholland Drive (Mulholland Çıkmazı)
İzleyiciye sürrealizm ve kara film ögeleri sunan Mulholland Drive, Lynch’e 2001 Cannes Film Festivali’nde En İyi Yönetmen Ödülü ile aynı kategoride Akademi Ödülü adaylığı kazandırdı. Ayrıca Boston film eleştirmenleri tarafından En İyi Film ve En iyi Yönetmen olarak seçildi. Başrollerinde Justin Theroux, Naomi Watts ve Laura Elena Harring’in rol aldığı film, Los Angeles’a gelen hırslı oyuncu Betty Elms ve Rita’nın hikayesine odaklanıyor.
Son çektiği film Inland Empire oldu
Son filminden sonra müzik kariyerine ağırlık verdi
Uzun süre müzikle uğraşan David Lynch, 2016 yılında John Malkovich ile işbirliği yaptı ve yeni bir projeye imza attı. John Malkovich, aykırı yönetmenin oluşturduğu karakterleri Lynch’in tarzını bozmadan Sandro Miller’ın yönetmenliğinde www.playinglynch.com/ isimli siteye aktardı. Fakat, bu sitede bulunan içerikleri sadece Lynch Vakfı’na bağış yapanlar izleyebiliyor.
Ünlü yönetmeni daha yakından tanımak isteyenler ve David Lynch kimdir? diyenler için: David Lynch: The Art Life
2016’da yayınlanan belgesel, ülkemizde 2017 yılında vizyona girdi. Başarılı yönetmeni daha yakından tanımak istiyorsanız, bu belgeseli izleyebilirsiniz.
