Antik Roma kurumları, yapıları, hukuk, inanç ve düşünce sistemiyle modern zamanları dahi etkilemeyi başaran tarihin en önemli medeniyetleri arasında yer alıyor. Elbette bu kadim medeniyetin günümüze ulaşmayı başaran paha biçilmez sanat eserleri de var. İşte bugün İtalya’nın başkenti Roma’da bulunan ve şehrin simgeleri arasında gösterilen Bocca della Verità da o paha biçilmez eserlerden biri. Ancak günümüzden yüzlerce yıl önce yapılan eseri diğerlerinden ayıran bir özelliği var. Bu ilginç heykel Antik Roma döneminde yalnızca bir sanat eseri değildi. Dönemin suçlularının yüreğine korku salan bir yalan makinesi olarak kullanılıyordu! İşte Antik Roma’nın yalan dedektörü Bocca della Verità hakkına bilmeniz gerekenler.
İtalya’nın başkenti Roma, kadim imparatorluktan kalan büyüleyici yapılara ve sanat eserlerine ev sahipliği yapıyor
Şehrin simgeleri arasında yer alan Bocca della Verità da Roma’daki paha biçilmez eserlerden biri
Bu eşsiz eser, bugün Santa Maria in Cosmedin Kilisesinde sergileniyor
1.yüzyılda yapıldığı düşünülen Bocca della Verità, insan yüzü şeklinde devasa bir heykel
Eserin ne için kullanıldığı ve kimi simgelediği ise bugün dahi gizemini koruyor
Ancak bu konuda bazı teoriler var. İnsan yüzü şeklindeki bu dev kabartmanın bir tür rögar kapağı olduğunu ileri sürenlerin sayısı az değil
Bunun dışında eserin, aslında bir çeşmenin parçası olduğunu savunanlar da var
Bazı uzmanlar Bocca della Verità’nın Roma mitolojisinde okyanusların kişileşmiş hali olan Okeanos isimli titanı tasvir ettiğini düşünüyor
Bu görkemli mermer heykeli benzerlerinden ayıran çok önemli bir özelliği var
İtalyancada “gerçeğin ağzı” anlamına gelen Bocca della Verità, Antik Roma döneminde bir “yalan dedektörü” olarak kullanılıyordu
Gerçeğin kadim bekçisi olarak kabul ediliyor, suçluların veya şüphelilerin doğruyu söyleyip söylemediğini anlamak için kullanılıyordu. Bu nedenle gerçeği gizleyen Romalıların korkulu rüyasıydı!
Peki, Antik Roma’nın yalan dedektörü nasıl çalışıyordu?
Şüpheliler heykelin açık ağzından kolunu sokuyordu. Daha sonra onlara sorular soruluyor ve yalan söyleyenlerin Gerçeğin Ağzı tarafından ısırılacağına inanılıyordu. Elbette bu hafif bir ısırık değildi! Antik Roma’daki yaygın inanışa göre Gerçeğin Ağzı, yalan söyleyen suçluların kolunu koparmadan bırakmıyordu!
Ancak bazı teoriler Bocca della Verità’nın şaibeli bir yalan dedektörü olabileceğini ileri sürüyor
Buna göre suçlu olduğuna karar verilen insanların veya egemen güçlerin istemediği şeyler söyleyenlerin kolu Bocca della Verità heykelinin arkasına gizlenen kişiler tarafında kesiliyordu. Böylece egemen güçler ilahi bir kontrol mekanizmasına sahip oluyordu. Heykelin ünü, önemi ve korkunçluğu ise dilden dile aktarılıyordu.
Heykelin boyutlarından da bahsedelim: Bocca della Verità 20 santimetre kalınlığında, 175 santimetre çapında ve yaklaşık 1.300 kilogram ağırlığında
Roma’nın en ünlü ve ilginç sembollerinden olan heykel her yıl çok sayıda turist tarafından ziyaret ediliyor
