Bugüne kadar insanlık tarihine yön veren önemli siyasi olaylar yaşandı. Üstelik bunların pek çoğu demokratik uygulamalardan yoksundu, kanlı savaşların arifesinde ve haksız işgallerin ardından ortaya çıkmıştı. Bu nedenle insanlık, dünyanın dört bir yanında hayli etkileyici ve ilginç eylemlere, protesto gösterilerine de tanıklık etti. Ancak pek azı tarihe Baltık Yolu, Baltık Zinciri veya Özgürlük Zinciri isimleriyle geçen barışçıl protesto gösterisi kadar ilginçti.
Estonya, Letonya, Litvanya’daki insanlar, ülkelerindeki Sovyetler Birliği etkisine tepki göstermek, bağımsızlık ve özgürlük taleplerini tüm dünyaya duyurmak için 23 Ağustos 1989 günü harekete geçti. İki milyondan fazla insan el ele tutuştu ve 3 farklı ülkenin başkentlerinden geçen devasa bir insan zinciri oluşturdu! Tarihteki en sıra dışı protestolardan biri olarak anılan Baltık Yolu, sonuçları itibarıyla da büyük bir önem taşıyacaktı… İşte yaklaşık iki milyon kişinin özgürlük ve bağımsızlık için el ele tutuşarak oluşturduğu insan zinciri, Baltık Yolu hakkında bilmeniz gerekenler.
23 Ağustos 1939 yılında Nazi Almanya’sı ile Sovyetler Birliği arasında bir saldırmazlık paktı imzalandı
Vyaçeslav Molotov ve Joachim von Ribbentrop
Dönemin Almanya Dışişleri Bakanı Joachim von Ribbentrop ile Sovyetler Birliği Dışişleri Bakanı Vyaçeslav Molotov tarafından imzalanan pakt, Molotov-Ribbentrop Paktı, Hitler-Stalin Paktı veya Nazi-Sovyet Paktı gibi isimlerle anılıyordu.
Molotov-Ribbentrop Paktı, taraf devletlerin Doğu Avrupa ve Baltık ülkelerini aralarında nasıl paylaşacağını resmiyete döken bir belge niteliği taşıyordu!
Vyaçeslav Molotov, Joachim von Ribbentrop ve Joseph Stalin
Bu anlaşmadan güç alan Sovyetler Birliği, 1940 yılında üç Baltık ülkesi Estonya, Letonya ve Litvanya’yı işgal etti
Sovyetlerin Letonya’yı işgali sırasında çekilmiş bir fotoğraf
İşgalin ardından bu üç ülke de Sovyetler Birliği’nin bir parçası haline getirildi. Ancak bu durum, üç Baltık ülkesinde de on yıllar boyunca sürecek Sovyet etkisinin başladığı anlamına geliyordu. Bundan böyle Estonya, Letonya ve Litvanya kendi başkentlerinden değil Moskova’dan yönetilecekti…
Baltıklardaki Sovyet etkisi uzun yıllar boyunca devam etti. Ancak 1980’lere gelindiğinde Sovyetlere yönelik protestolar da iyiden iyiye artmıştı
Estonya, Letonya ve Litvanya’daki milliyetçi unsurların önderliğinde gerçekleştirilen protesto gösterileri gün geçtikçe daha kitlesel bir hal alıyordu. Bununla birlikte Amerika Birleşik Devletleri ve İngiltere başta olmak dünyanın farklı ülkeleri, Baltıklardaki protestolara destek veren gösterilere sahne oluyordu.
Sovyetler Birliği ise Estonya, Letonya ve Litvanya’nın birliğe gönüllü olarak katıldığını dile getiriyor, Molotov-Ribbentrop Paktı’nın varlığını reddediyordu
Aynı dönemlerde Doğu Almanya ve Romanya hükümetleri başta olmak üzere Sovyetler Birliği ile yakın ilişki içerisinde olan ülkeler, Baltıklardaki protestolar karşısında gerekirse Sovyetler Birliği’ne askeri destek vereceklerini açıklıyordu.
Ancak gün geçtikçe kitleselleşen ve üç Baltık ülkesinde de koordineli bir şekilde yükselen özgürlük arzusu, hayli ilginç ve etkili bir şekilde ortaya çıkacaktı
23 Ağustos 1989’da, Molotov-Ribbentrop Paktı’nın 50. yıl dönümünde Estonya, Letonya ve Litvanya’daki insanlar özgürlüğe doğru bir adım atmak için “yan yana geldi”
Aralarında kilometreler bulunsa da Baltık coğrafyasının insanları ülkelerindeki Sovyet işgaline tepki göstermek, özgürlük ve bağımsızlık taleplerini tüm dünyaya duyurmak için harekete geçmişti…
Yaklaşık iki milyon insan el ele tutuşarak 600 kilometrelik bir insan zinciri oluşturdu!
Baltık Yolu olarak isimlendirilen bu insan zinciri, Baltık Zinciri ve Özgürlük Zinciri gibi adlarda da anıldı
Estonya’nın başkenti Tallinn’den başlayan insan zinciri Letonya’nın başkenti Riga’dan geçerek, Litvanya’nın başkenti Vilnius’a uzanıyordu
İki milyon insanın el ele vererek oluşturduğu bu bağımsızlık zinciri, aynı zamanda üç ülkedeki ortak mücadele arzusunun ve özgürlük isteğinin en net göstergesiydi
Baltık Yolu, üç Baltık ülkesindeki milliyetçi unsurların önderliğinde oluşturuldu
Tarihin en ilginç barışçıl protesto gösterilerinden birini gerçekleştirmek için harekete geçen bu unsurlar, iki milyon insanda oluşan kesintisiz bir insan zincirini, Baltık Yolu’nu oluşturmak için yoğun bir çaba harcadı.
Zincire katılacak insanlar 600 kilometrelik güzergah üzerindeki nüfusun az olduğu kırsal bölgelere ücretsiz olarak taşındı. Baltık Yolu için Estonya’da ulusal tatil ilan edildi
Bazı belgelere göre insan zincirinde 1 milyon Letonyalı, 700.000 Litvanyalı ve 500.000 Estonyalı yer alıyordu…
Sovyetler Birliği’nin Baltıklardaki etkinliğine ağır bir darbe indiren Baltık Yolu, bazı önemli siyasi olayların da ateşleyicisi oldu
Sovyetler Birliği, 600 kilometrelik insan zinciri karşında Molotov-Ribbentrop Paktı’nın varlığını kabul ederek, paktın geçersiz olduğunu açıklamak zorunda kaldı
Baltık Yolu, bölge halkları arasındaki dayanışmanın sembolüne dönüştü ve bu coğrafyadan yükselen bağımsızlık talebinin tüm dünyada duyulmasına katkı sağladı
Bunun da ötesinde tarihin bu en önemli insan zinciri, dünyanın farklı noktalarında özgürlük talebiyle mücadele veren insanlar için de önemli bir ilham kaynağı haline geldi…
